Islam'ın bilime verdiği önem, tarih boyunca bilimsel gelişmelerin İslam medeniyetinde nasıl şekillendiğini ve farklı medeniyetlerin etkisini inceler.
İslam dini, ilim öğrenmeye büyük önem vermiştir. Kur'an-ı Kerim'de ilim ve ilimden türeyen yaklaşık 750 sözcüğün yer alması Kur'an'ın ilime verdiği önemin göstergesidir. Peygamber Efendimizin "Kuşkusuz Allah, ilmi kullarının arasından çekip almaz, bilakis âlimlerin vefatıyla onu alır ve sonunda hiç âlim bırakmaz. İnsanlar da cahil kimseleri önder edinirler..." hadisinde vurguladığı gibi ilmin toplum üzerinde önemli bir etkisi vardır.
İslam biliminin oluşmasında, İslam Peygamberi Hz. Muhammed'in gündelik hayata ilişkin uygulama ve sözleri de önemli bir yere sahiptir. Peygamber Efendimiz, hem kendi sağlığı hem de arkadaşlarının sağlığı ile yakından ilgilenmiştir.
İslam biliminin oluşmasına etki eden medeniyetlerle ilgili şemayı inceleyiniz ve aşağıdaki soruları ce- vaplayınız.
| Medeniyet | Bilim Alanları |
|---|---|
| Mısır | Astronomi, geometri, tıp, resim ve mimari |
| Babil | Matematik ve astronomi |
| Antik Yunan | Felsefe, tıp, matematik ve astronomi |
| Helenistik | Felsefe ve bilim |
| Roma | Felsefe, mekanik, tıp ve mimarlık |
| İran | Tıp, astronomi ve matematik |
| Hindistan | Matematik ve astronomi |
| Çin | Matematik, astronomi ve tıp |
| Türkistan | Matematik, astronomi ve tıp |
İslam biliminin oluşumunda çok farklı medeniyetlerin etkisi vardır. Bu medeniyetler arasındaki etkileşim, İslam biliminin gelişmesine büyük katkı sağlamıştır. İslam bilimi, daha sonra Avrupa'ya aktarılmış ve Avrupa'nın bilimsel gelişmesine öncülük etmiştir.
İlginizi Çekebilecek Diğer Kaynaklar İslam Bilim Tarihi İslam Bilim Tarihiİslam bilim tarihi, İslam medeniyetinin ortaya çıkışından itibaren günümüze kadar geçen süreçte yapılan bilimsel çalışmaların ve keşiflerin tarihini inceleyen bir bilim dalıdır. İslam bilim tarihi, felsefe, matematik, astronomi, tıp, kimya ve fizik gibi birçok farklı alanı kapsamaktadır.
Fıkıh, insanların Allah'a, insanlara ve diğer varlıklara karşı hak ve sorumluluklarını ayrıntılı biçimde ele alan bir bilim dalıdır. buna fıkıh usulü de denmektedir. Fıkıh ilmi ile uğraşan kişilere fakih (hukuk bilgini) denmektedir.
Kelam, İslam dininin itikatla (inançla) ilgili yönünü inceleyen bilim dalıdır. Yüce Allah'ın zat ve sıfatlarını, peygamberlik ve onunla ilgili meseleleri, kâinatın yaratılışı gibi konuları İslami hükümler ışığında ele alır. İslam inanç esaslarını dışardan gelen saldırılara karşı savunmayı amaçlar.
İslam Öncesi Dönem'de Araplarda sözlü anlatım, özellikle de şiir çok gelişmiştir. Şairler, kabilenin propaganda aracı gibi görülmüş ve kabile başkanından sonra en çok saygı gören kişiler olmuşlardır. Bu durum pek çok insanı şiir söylemeye ve tanınmış şairlerin şiirlerini ezberlemeye sevk etmiştir. Böylece şiir, Arapların ilim hazinesi olmuş, ilmî ve ahlaki değerlere ait bilgiler şiir vasıtasıyla sonraki nesillere aktarılmıştır. Şairlerin Arap toplumunda bu denli kabul görmesi filolojiyi (dil bilimi) de olumlu etkileyerek Arapçanın bilim ve sanat dili olmasına katkı sağlamıştır.
İslamiyet'in ilk dönemlerinde yazı yazmak için değişik malzemeler kullanılmıştır. Hz. Muhammed kendisine inen Kur'an ayetlerini değişik levhalara, geyik derilerine, hurma yapraklarına, enli kemiklere, beyaz enli taşlara yazdırmıştır. İlk zamanlarda yazı malzemesi olarak ceylan derisi de kullanılmıştır. Zaman içinde; Kur'an-ı Kerim'i ezbere bilenlerin sayısının azalması, farklı coğrafyalardaki müslümanların sayılarının artması gibi sebepler Kur'an-ı Kerim'in ya- zılması ihtiyacını ortaya çıkarmıştır. Bu nedenle Hz. Ebubekir zamanında bir araya getirilen Kur'an-ı Kerim, Hz. Osman zamanında çoğaltılmış, çoğaltılan bu nüshalar tek renk mürekkeple yazılmıştır (Görsel 2.6). Daha kolay okunabilmesi için nokta ve harekeler eklenmiştir. Müslümanlar, Çinlilerden kâğıt yapmayı öğrendikten sonra Kur'an-ı Kerim'i kâğıt üzerine yazmış ve Kur'an-ı Kerim bu şekli ile günümüze kadar bozulmadan gelmiştir.
İslam bilim tarihi, İslam medeniyetinin ortaya çıkışından itibaren günümüze kadar geçen süreçte yapılan bilimsel çalışmaların ve keşiflerin tarihini inceleyen bir bilim dalıdır. İslam bilim tarihi, felsefe, matematik, astronomi, tıp, kimya ve fizik gibi birçok farklı alanı kapsamaktadır.