12.Sınıf Psikoloji Dersi (2.ÜNİTE PSİKOLOJİNİN TEMEL SÜREÇLERİ) Özeti

Davranışın Oluşum Süreci

Davranış, organizmanın içsel ve dışsal uyaranlara karşı gösterdiği her türlü tepkidir.

Davranışın Oluşumunda Etkili Faktörler

• Bireyin biyolojik özellikleri
• Bireyin sosyal ve fiziksel çevresi
• Bireyin deneyimleri
• Bireyin fizyolojik durumu

Psikolojik Süreçlerle Biyolojik Yapı Arasındaki İlişki

Modern psikolojiye göre psikolojik süreçlerle biyolojik yapı ilişkisi içindedir.

Psikolojik Süreçlerin ve Davranışların Beyin Yapısıyla İlişkisi

• Psikolojik süreçler ve davranışlar, beynin değişik bölgelerinde yer alan sinir hücrelerinin etkinliği ile gerçekleşir.
• Sinir sistemi, vücudun elektrokimyasal iletim ağıdır.
• Her türlü davranış, beynin değişik bölgelerinde yer alan sinir hücrelerinin etkinliği ile gerçekleşir.
• Değişik duyu organlarından gelen binlerce bilgi sinir sistemi sayesinde taşınır, işlenir ve bu bilgilere uygun yanıtlar oluşturulur.

Davranışların Kalıtım ve Çevreyle İlişkisi

• Kalıtım, davranışların oluşumunda etkili olan faktörlerden biridir.
• Çevre, davranışların oluşumunda etkili olan faktörlerden biridir.
• Kalıtım ve çevre, davranışların oluşumunda etkili olan iki faktördür.

Davranışların Gelişimi

• Davranışlar, doğumdan başlayarak yaşam boyu gelişir ve değişir.
• Davranışların gelişimi, kalıtım ve çevrenin etkileşimine bağlı olarak gerçekleşir.
• Davranışların gelişimi, bireyin içinde bulunduğu sosyal ve kültürel ortama göre farklılık gösterir.

Davranışın Sonuçlanması

Davranış, organizmanın içsel ve dışsal uyaranlara karşı gösterdiği her türlü tepkidir.

Sonuç Alt Başlığı

Davranışın sonlanması, uyaranın ortadan kalkması veya organizmanın uyaranı yok saymasıyla gerçekleşir.

Davranışın Oluşum Süreci

Kalıtım ve Çevresel Faktörlerin Psikolojik Süreçlere ve Davranışlara Etkisi

Psikolojide, davranışlar üzerinde kalıtımın mı yoksa çevrenin mi daha etkili olduğu sorusu uzun yıllardır tartışılmaktadır. Bu konuda yapılan araştırmalar, her iki faktörün de önemli olduğunu ve etkilerinin birbirini tamamladığını göstermiştir.

Kalıtımın Psikolojik Süreçlere ve Davranışlara Etkisi

Kalıtım, ebeveynlerden çocuklara geçen genetik materyaldir. Genetik materyal, bireyin fiziksel, duygusal ve bilişsel özelliklerini belirler. Örneğin, boy, saç rengi, göz rengi, zekâ ve kişilik özellikleri gibi özellikler kalıtım yoluyla aktarılır.

Kalıtımın psikolojik süreçlere ve davranışlara etkisi, çeşitli araştırmalarla gösterilmiştir. Örneğin, ikiz çalışmaları, aynı genetik yapıya sahip olan tek yumurta ikizlerinin davranışlarının benzer olduğunu, farklı genetik yapıya sahip olan çift yumurta ikizlerinin davranışlarının ise daha az benzer olduğunu göstermiştir.

Ayrıca, evlat edinme çalışmaları da kalıtımın psikolojik süreçlere ve davranışlara etkisini desteklemektedir. Evlat edinme çalışmaları, evlat edinilen çocukların biyolojik ebeveynlerinin özelliklerine benzer özellikler gösterdiğini göstermiştir.

Çevrenin Psikolojik Süreçlere ve Davranışlara Etkisi

Çevre, bireyin içinde yaşadığı fiziksel ve sosyal ortamı ifade eder. Çevre, bireyin psikolojik süreçlerini ve davranışlarını çeşitli şekillerde etkileyebilir.

Örneğin, stresli bir ortamda yaşayan bireylerin kaygı ve depresyon gibi psikolojik sorunlar yaşama olasılığı daha yüksektir. Ayrıca, şiddet içeren bir ortamda yaşayan bireylerin saldırgan davranışlar sergileme olasılığı daha yüksektir.

Çevrenin psikolojik süreçlere ve davranışlara etkisi, çeşitli araştırmalarla gösterilmiştir. Örneğin, yoksulluk içinde büyüyen çocukların okul başarısının düşük olma olasılığı daha yüksektir. Ayrıca, suç oranının yüksek olduğu bir mahallede yaşayan bireylerin suç işlemeye daha yatkın olması gibi örnekler bu alanda yer alır.

Kalıtım ve Çevrenin Birbirini Tamamlayan Etkisi

Kalıtım ve çevre, psikolojik süreçleri ve davranışları etkileyen iki önemli faktördür. Her iki faktörün de etkisi birbirini tamamlar ve birinin eksikliği diğerinin etkilerini azaltır.

Örneğin, yüksek zekâya sahip bir bireyin, destekleyici bir ortamda yetişmesi durumunda daha başarılı olması muhtemeldir. Öte yandan, düşük zekâya sahip bir bireyin, yoksulluk içinde büyümesi durumunda başarısız olması muhtemeldir.

Bu nedenle, psikolojik süreçleri ve davranışları anlamak için hem kalıtım faktörlerinin hem de çevre faktörlerinin birlikte ele alınması gerekmektedir.

Sonuç

Kalıtım ve çevre, psikolojik süreçleri ve davranışları etkileyen iki önemli faktördür. Her iki faktörün de etkisi birbirini tamamlar ve birinin eksikliği diğerinin etkilerini azaltır.

Bu nedenle, psikolojik süreçleri ve davranışları anlamak için hem kalıtım faktörlerinin hem de çevre faktörlerinin birlikte ele alınması gerekmektedir.

Kalıtım ve Çevre Nasıl Davranışlarımızı Etkiler?

Yaşam Boyu Gelişim

Gelişim, yaşam boyu devam eden bir süreçtir. Bu süreçle ilgili temel kavramlar büyüme, olgunlaşma ve öğrenmedir.

Büyüme, Olgunlaşma ve Öğrenme

• Büyüme: Boy, kilo ve iç organların yapısında ve büyüklüğünde meydana gelen değişmelerdir. Kalıtıma bağlı olarak kendiliğinden gerçekleşen bir süreçtir.
• Olgunlaşma: Bireyin fiziksel ve zihinsel olarak kendisinden beklenen davranışı gerçekleştirecek düzeye ulaşmasıdır. Kişi gerekli olgunluğa erişmeden içinde bulunduğu döneme uygun özellikleri kazanamaz.
• Öğrenme: Tekrar ve yaşantılar sonucunda davranışlarda meydana gelen kalıcı değişikliklerdir.

---

Gelişim Alanları

1. Fiziksel Gelişim: Beden yapısındaki değişiklikleri kapsar.
2. Bilişsel Gelişim: Bilişsel süreçlerdeki (örn., dil, zekâ, problem çözme) gelişimidir.
3. Duygusal Gelişim: Duygusal tepkilerin ve kendini ifade etme becerilerindeki gelişimdir.
4. Sosyal Gelişim: Kişilerin başkalarıyla olan etkileşimlerindeki gelişimdir.

---

Gelişim Görevleri

Gelişim görevi, belli bir dönem için beklenen beceri ve davranışlardır. İçinde bulunduğu gelişim dönemine uygun davranışları kazanan birey başarılı, mutlu ve çevreye uyumludur. Bu durum bireyin bir sonraki döneme ait gelişim görevlerini de etkiler.

---

Gelişimin Sırası ve Hızı

Gelişim belli bir sıraya göre gerçekleşir. Örneğin bebekler önce başlarını tutmaya, oturmaya ve daha sonra yürümeye başlarlar. Farklı genetik özellikler ve çevresel koşullar sebebiyle kişiden kişiye değişebilir.

---

Yaşam Boyu Gelişimin Önemi

Yaşam boyu gelişim, bireyin sağlıklı ve mutlu bir yaşam sürmesi için önemlidir. Bu süreçte birey, çevresine uyum sağlamayı, yeni şeyler öğrenmeyi ve kendini geliştirmeyi sürdürmelidir.

---

Sonuç

Gelişim, doğum öncesi dönemden ölüme kadar devam eden bir süreçtir. Büyüme, olgunlaşma ve öğrenme gibi faktörleri içerir. Gelişim alanları birbirleriyle ilişkilidir ve bir bütünlük oluşturur. Gelişim görevi, belli bir dönem için beklenen beceri ve davranışlardır. Gelişim belli bir sıraya göre gerçekleşir. Genetik özellikler ve çevresel koşullar sebebiyle kişiden kişiye değişebilir.

---

Ek Kaynaklar

Yaşam Boyu Gelişim Yaşam Boyu Gelişim Kavramı ve Türleri

Gelişim Dönemleri

İnsan gelişimi döllenmeyle birlikte başlar ve yaşam boyu devam eder. Bu gelişim, dönemler hâlinde gerçekleşir. Her dönemin kendine özgü fiziksel, bilişsel, ahlaki vb. gelişimsel özellikleri vardır.

Yeni Doğan ve Bebeklik Dönemi (0-2 yaş)

• Doğumdan sonraki ilk bir ay bebeğin yeni doğan dönemidir.
• Bebeklik dönemi, doğum öncesi dönemden sonra bedensel gelişimin en hızlı olduğu dönemdir.
• Sinir sistemi ve duyu organları büyük oranda gelişir.
• Kaba motor becerileri hızla gelişir.
• Bilişsel gelişim çok hızlıdır.
• Sosyal olarak gelişir.

Çocukluk Dönemi (2-12 yaş)

• Fiziksel gelişim hızı bebeklik dönemine göre yavaşlar.
• Kaba motor becerileri hızla gelişir.
• Ergenlik döneminin başlangıcını oluşturan orta çocukluk döneminde fiziksel gelişim önceki yaşlara göre daha yavaştır.
• Çocukta anne babaya bağımlılık azalır, anne babadan farklı rol model arama çabaları başlar.
• Akran grupları bu dönemin ikinci yarısı olan geç çocukluk döneminde daha fazla önem kazanır.
• Hayali olan korkuların yerini gerçekçi korkular alır.

Ergenlik Dönemi (12-18 yaş)

• Hipofiz bezinin büyüme hormonu salgılamasıyla biyolojik yapı- da önemli değişmeler olur.
• Cinsiyet hormonlarının salgılanmasıyla birlikte cinsiyet özellikleri gelişmeye başlar.
• Zihinsel alanda geçirdiği değişim sonucunda soyut kavramları daha iyi anlayan ve kullanan gencin toplumsal olaylara, değerlere ve politikaya olan ilgisi artar.

Yetişkinlik Dönemi (18-65 yaş)

• Yetişkin sayılabilmenin en önemli ölçütü bağımsız olarak yaşamını yönetme sorumluluğunu alabilmektir.
• Yetişkinliğe geçiş aynı zamanda aileden ayrılma dönemidir.
• Evlilik yaşamıyla birlikte yetişkinin hayatında meydana gelen en önemli değişiklik çocuk sahibi olmaktır.

Sonuç

Gelişim dönemleri, insan hayatının önemli aşamalarıdır. Her dönemin kendine özgü özellikleri vardır ve bu özellikler kişinin gelişimini etkiler. Gelişim dönemlerine ilişkin bilgilerin yanı sıra çocuğun gelişiminde çevresel koşulların ve öğrenmenin rolünü verilen metinden yola çıkarak yorumlayınız.

Çocuğun gelişiminde çevresel koşullar ve öğrenmenin rolü Çevresel koşullar ve öğrenme, çocuğun gelişiminde önemli bir rol oynar. Çocuğun büyüdüğü aile, okul, arkadaş çevresi vb. gibi çevresel koşullar çocuğun fiziksel, bilişsel, sosyal ve duygusal gelişimini etkiler. Örneğin, destekleyici bir aile ortamında büyüyen bir çocuk, özgüvenli ve sosyal olarak uyumlu olma eğilimindedir. Öğrenme ise çocuğun bilgi edinmesini ve beceri geliştirmesini sağlar. Çocuk, çevresini, etkileşimde bulunduğu insanları ve deneyimlerini öğrenerek gelişir. Örneğin, okula giden bir çocuk, yeni bilgiler öğrenir ve sosyal becerilerini geliştirir. Çevresel koşulların olumlu olması öğrenmenin etkili olması için gerekli olsa da çevre koşullarının olumsuz olması durumunda bile öğrenme gerçekleşebilir. Örneğin, dezavantajlı bir ailede büyüyen bir çocuk okula gidemese bile bu çocuk yaşamaya ve çevresiyle etkileşimde bulunmaya devam ederek bir şeyler öğrenecektir. Çocukların öğrenmesinde çevresel koşullar ve öğrenme arasında karşılıklı bir etkileşim vardır. Çevresel koşullar çocuğun öğrenmesini etkilerken çocuğun öğrenmesi de çevresel koşulları etkiler. Örneğin, okula giden bir çocuk yeni bilgiler öğrendikçe ailesi ve arkadaşları ile bunları paylaşır. Bu da çocuğun çevresindeki insanların bilgi ve becerilerinin artmasına yardımcı olur. Sonuç olarak, çocuğun gelişiminde çevresel koşullar ve öğrenmenin rolü oldukça önemlidir. Olumlu çevresel koşullar ve etkili öğrenme, çocuğun sağlıklı bir şekilde gelişmesini sağlar. Kaynaklar: * [Gelişim Dönemleri](https://www.egitim.gov.tr/geli sim-donemleri) * [Çocuk Gelişiminde Çevresel Koşulların ve Öğrenmenin Rolü](https://www.anakutusu.com/cocuk-gelisiminde-cevresel-kosullarin-ve-ogrenmenin-rolu/) * [Çocuklarda Öğrenme](https://www.meb.gov.tr/ogretmen/dersler/okuloncesi_egitim/cocuklarda_ogrenme.html)

Jean Piaget'nin Bilişsel Gelişim Kuramı

Bilişsel gelişim, insanın düşünme, anlama, problem çözme ve benzeri zihinsel süreçlerinin gelişimini konu alır. Bilişsel gelişim kuramcılarının başında Jean Piaget gelir. Piaget'e göre bilişsel gelişim dört evreden geçerek gerçekleşir. Bu evreler değişmez bir sıra izler ancak çocukların bu dönemlere girme zamanı farklı olabilir.

1. Duyusal Motor Dönemi (0-2 yaş)

Bebek; görme, işitme gibi duyular ve nesneyi ağzına götürme, tutma gibi hareketler ile çevreyi keşfetmeye çalışır. Sekizinci aya kadar duyu- sal dünyasının dışına çıkan her şeyin yok olduğunu düşünür. Bu aydan sonra ise bir nesneyi görmese bile nesnenin var olmaya devam ettiği- ni anlar. Örneğin sekizinci aya kadar bebeğe bir oyuncak verildiğinde onu tutup ağzına götürerek keşfetmeye çalışır. Önüne bir yastık koyup oyuncağı sakladığınızda yastığı çekip oyuncağı almaya çalışmaz çünkü görmediği nesnenin artık var olmadığını düşünür. Sekizinci aydan sonra yastığı kenara çekip oyuncağı almaya çalışır.

2. İşlem Öncesi Dönemi (2-7 yaş)

Bu dönemde çocuklar sembolleri kullanmaya başlarlar. Örneğin, bir oyuncak bebeği bir çocuğu temsil etmek için kullanabilirler. Ayrıca, nesnelerin görünüşüne göre akıl yürütürler. Örneğin, uzun bir bardaktaki suyu kısa bir bardaktaki sudan daha fazla olduğunu düşünebilirler.

3. Somut İşlemler Dönemi (7-11 yaş)

Bilgi bu dönemde mantıklı ve sistemli bir şekilde işlenir. Tek yönlü düşünme yerini çok yönlü düşünmeye bırakır. Çocuk artık nesnelerin görünüşüne göre akıl yürütmez. Örneğin bir kilo demir ile bir kilo pa- muğun eşit ağırlıkta olduğunu, uzun bardakta ki su ile kısa bardaktaki suyun eşit miktarda olduğunu aynı yükseklikten bırakılan cisimlerin aynı anda yere ulaşacağını anlayabilir.

4. Soyut İşlemler Dönemi (12 yaş ve üstü)

Çocuklar artık soyut düşünme yeteneği kazanır. Örneğin, demokrasi, özgürlük gibi kavramları anlayabilirler. Ayrıca, geleceği planlayabilir ve uzun vadeli hedefler belirleyebilirler.

Sonuç

Piaget'in bilişsel gelişim kuramı, çocukların bilişsel gelişiminin nasıl gerçekleştiğini anlamak için önemli bir araçtır. Bu kuram, eğitimcilere ve ebeveynlere çocukların bilişsel gelişimini desteklemek için nasıl yardımcı olabilecekleri konusunda bilgi sağlar.

Piaget'in Bilişsel Gelişim Kuramı Hakkında Video

Piaget'in Bilişsel Gelişim Kuramı Hakkında Daha Fazla Bilgi

Ergenlik Dönemi

Ergenlik dönemi, fiziksel, sosyal ve bilişsel değişimin çok hızlı olduğu bir dönemdir. Bu dönemde boy ve kiloda hızlı bir artış olur. Büyüme bedenin tüm organlarında aynı hızda gerçekleşmediği için geçici sakarlıklar gözlenebilir. Kemiklerin boyu uzar, yapısı sertleşir. Kas dokusu gelişir ve fiziksel güç artar. Hormonlarda meydana gelen değişikliklerle ergen, bir yetişkinin sahip olduğu cinsel olgunluğa erişir.

Ergenlik Döneminin Temel Özellikleri

• Fiziksel Değişimler: Boy ve kiloda hızlı bir artış, kemiklerin uzama ve sertleşme, kas dokusunun gelişme, cinsel organların olgunlaşması gibi değişimler görülür.
• Sosyal Değişimler: Arkadaş çevresinin önemi artar, aileden bağımsızlaşma ihtiyacı güçlenir, kendi kimliğini oluşturma çabası başlar.
• Bilişsel Değişimler: Soyut düşünme becerisi kazanılır, mantıksal yetenek gelişir, ahlak, siyaset, din, ideoloji gibi konularda kendi değerlerini oluşturmaya çalışılır.
• Bağımsızlık Duygusu: Ergenler, anne-babalarından duygu, davranış ve değerler bakımından bağımsız olmak, hayatlarıyla ilgili sorumluluk almak ve bu sayede kendine güvenmeyi öğrenmek isterler.
• Bireyselleşme: Ergenler, giyim kuşamlarıyla, dinledikleri müzikle, dünya görüşüyle, davranışlarıyla "Ben farklıyım." demeye ve bireyselliklerini ortaya koymaya çalışırlar.

Ergenlik Dönemiyle İlgili Yardımcı Kaynaklar

• Ergenlik Dönemi ve Gençlerle İletişim
• Ergenlik Dönemi Psikolojisi
• Ergenlikle Başa Etme Rehberi

Duyumun Özellikleri ve Temel Duyum Bilgileri

Duyum, organizmanın içinden veya dış çevreden gelerek organizmayı harekete geçiren her türlü etkiye uyarıcı denir. Açlık, susuzluk, yorgunluk gibi uyarıcılar organizmanın içinden; ses, koku, renk gibi uyarıcılar ise dış çevreden gelen uyarıcılardır. Uyarıcıların duyu organlarını ya da sinirleri etkilemesiyle uyarım meydana gelir. Duyu organlarının uyarıcılardan aldığı enerjiyi sinirler aracılığıyla beyne ulaştırmasına duyum denir. Örneğin gülün kokusu bir uyarıcıdır. Bu kokunun burun tarafından alınması duyumdur.

Duyumun Özellikleri

• Duyum, organizmanın içinden veya dış çevreden gelen uyarıcıların duyu organları tarafından algılanmasıdır.
• Duyum, uyarıcının fiziksel özelliğinin sinirsel bir uyarana dönüştürülmesidir.
• Duyum, beynin uyarıcıları yorumlaması ve anlamlandırmasıdır.
• Duyum, organizmanın çevre ile etkileşim kurmasını sağlar.
• Duyum, öğrenmenin ve hafızanın temelini oluşturur.

Temel Duyum Bilgileri

Temel Duyum Bilgileri

Duyu Organı	Uyarıcı	Duyum
Göz	Işık	Görme
Kulak	Ses	İşitme
Burun	Koku	Koklama
Dil	Tat	Tatma
Deri	Dokunma, sıcaklık, acı	Dokunma

Sonuç

Duyum, organizmanın çevre ile etkileşim kurmasını sağlayan önemli bir süreçtir. Duyum sayesinde organizma, çevresindeki uyarıcıları algılayabilir ve anlamlandırabilir. Duyum, öğrenmenin ve hafızanın temelini oluşturur.

YouTube Video Linki: https://www.youtube.com/watch?v=p_FLNC6ibAk Diğer Kaynak Linkleri: * https://www.britannica.com/science/sensory-system * https://www.khanacademy.org/science/biology/human-biology/nervous-system-brain/a/sensory-systems

Duyu Organları

Duyu organları, organizmaların çevrelerinden bilgi toplamasını sağlayan organlardır. Beş duyu organı vardır: görme, işitme, koklama, tat alma ve dokunma duyusu.

Görme Duyusu

Görme duyusundan sorumlu organ gözlerdir. Gözler, ışığı algılayan hücreler içerir. Işık, göz merceğinden geçerek retinaya düşer. Retina, ışığı elektrik sinyallerine dönüştürür ve bu sinyaller beyne gönderilir. Beyin, bu sinyalleri yorumlayarak görmemizi sağlar.

Sonuç

Görme duyusu, çevremizi görmemizi ve anlamamızı sağlar.

İşitme Duyusu

İşitme duyusundan sorumlu organ kulaklardır. Kulaklar, ses dalgalarını algılayan hücreler içerir. Ses dalgaları, kulak kepçesinden geçerek kulak yoluna ulaşır. Kulak yolu, ses dalgalarını kulak zarına iletir. Kulak zarı titreşerek ses dalgalarını orta kulağa iletir. Orta kulak, ses dalgalarını iç kulağa iletir. İç kulak, ses dalgalarını elektrik sinyallerine dönüştürür ve bu sinyaller beyne gönderilir. Beyin, bu sinyalleri yorumlayarak duymamızı sağlar.

Sonuç

İşitme duyusu, çevremizdeki sesleri duymamızı ve anlamamızı sağlar.

Koklama Duyusu

Koklama duyusundan sorumlu organ burundur. Burun, koku moleküllerini algılayan hücreler içerir. Koku molekülleri, havayla birlikte burun boşluğuna girer. Koku molekülleri, koku epitelinde bulunan koku reseptörlerine bağlanır. Koku reseptörleri, koku moleküllerini elektrik sinyallerine dönüştürür ve bu sinyaller beyne gönderilir. Beyin, bu sinyalleri yorumlayarak kokmamızı sağlar.

Sonuç

Koklama duyusu, çevremizdeki kokuları algılamamızı ve anlamamızı sağlar.

Tat Alma Duyusu

Tat alma duyusundan sorumlu organ dildir. Dil, tat moleküllerini algılayan hücreler içerir. Tat molekülleri, yiyeceklerle birlikte ağız boşluğuna girer. Tat molekülleri, dil üzerinde bulunan tat tomurcuklarına bağlanır. Tat tomurcukları, tat moleküllerini elektrik sinyallerine dönüştürür ve bu sinyaller beyne gönderilir. Beyin, bu sinyalleri yorumlayarak tatmamızı sağlar.

Sonuç

Tat alma duyusu, çevremizdeki tatları algılamamızı ve anlamamızı sağlar.

Dokunma Duyusu

Dokunma duyusundan sorumlu organ deridir. Deri, dokunma moleküllerini algılayan hücreler içerir. Dokunma molekülleri, nesnelerle temas ettiğinde deriye iletilir. Deri, dokunma moleküllerini elektrik sinyallerine dönüştürür ve bu sinyaller beyne gönderilir. Beyin, bu sinyalleri yorumlayarak dokunmamızı sağlar.

Sonuç

Dokunma duyusu, çevremizdeki nesneleri algılamamızı ve anlamamızı sağlar.

Videolar: * [Gözün Yapısı ve Çalışma Prensibi](https://www.youtube.com/watch?v=w8_uMHQ_3v4) * [Kulağın Yapısı ve Çalışma Prensibi](https://www.youtube.com/watch?v=pzdTq2_7cME) * [Burnun Yapısı ve Çalışma Prensibi](https://www.youtube.com/watch?v=-Y2iW1m-cnk) * [Dil ve Tat Alma Duyusu](https://www.youtube.com/watch?v=_JztKq4tU10) * [Deri ve Dokunma Duyusu](https://www.youtube.com/watch?v=4y7m9U4n7bE)

Duyular ve Uyarılma

Duyular, organizmanın çevresindeki değişiklikleri algılama ve tepki verme yeteneğidir. Beş ana duyu organı vardır: görme, işitme, koku alma, tat alma ve dokunma.

Aşırı ve Yetersiz Uyarılma

Aşırı uyarılma, dış ya da iç uyarıcının organizmayı normal şiddet ve sürenin üzerinde etkilemesidir. Yetersiz uyarılma ise organizmanın normalin altında uyarılmasıdır.

Aşırı ve Yetersiz Uyarılmanın Etkileri

• Aşırı uyarılma: Yorgunluk, huzursuzluk, gerilim, algılama bozuklukları, sanrılar, davranış bozuklukları ve zihinsel işlevlerde gerileme.
• Yetersiz uyarılma: İlgi kaybı, motivasyon eksikliği, düşük enerji seviyesi, uyku sorunları ve depresyon.

Alışma ve Duyarlılaşma

Alışma, şiddetinde ve özelliğinde bir değişiklik olmadığı hâlde uyarıcının etkisinin bir süre sonra azalması ve kaybolmasıdır. Duyarsızlaşma, sık karşılaşılan uyarıcıya gösterilen duygusal tepkinin azalmasıdır. Duyarlılaşma ise, organizmanın bir uyarıcıya karşı verdiği tepkinin miktarında ya da şiddetindeki artıştır.

Alışma ve Duyarlılaşmanın Etkileri

• Alışma: Uyarıcıya karşı tepkinin azalması veya kaybolması.
• Duyarsızlaşma: Sık karşılaşılan uyarıcıya karşı duygusal tepkinin azalması.
• Duyarlılaşma: Uyarıcıya karşı tepkinin artması.

Sonuç

Duyular, organizmanın çevresindeki değişiklikleri algılama ve tepki verme yeteneğidir. Aşırı ve yetersiz uyarılma, alışma ve duyarlılaşma, duyuların işlevini etkileyen önemli faktörlerdir.

Ek Kaynaklar

• Duyular ve Uyarılma
• Alışma ve Duyarlılaşma

Algılama

Algılama, duyumlar aracılığı ile varlığı anlaşılan birtakım nesnelerin zihinde anlamlandırılması ve yorumlanması sürecidir.

Algısal Değişmezlikler

Nesneleri değişik ortam ve şartlarda yine aynı şekilde algılama eğilimine algısal değişmezlik denir.

• Şekil değişmezliği
• Büyüklük değişmezliği
• Renk değişmezliği

Derinlik Algısı

Retinaya yansıyan görüntülerin iki boyutlu olmasına rağmen nesnelerin üç boyutlu olarak algılanmasıdır.

• Fotoğraflarda arkadaki görüntüyü kısmen kapatan öndeki görüntü daha yakın algılanır
• Aynı doğrultuda ilerleyen çizgiler gözden uzaklaştıkça birleşiyor gibi görünür
• Gözün yapısal özelliği

Algı Yanılmaları

Oldukça karmaşık olan algı sürecinde bazen yanlış ya da kusurlu algılamalar olabilir. Bu duruma algı yanılmaları adı verilir.

• İllüzyon (Yanılsama)
• Halüsinasyon (Sanrı)

Algılamanın Örgütleme İlkeleri

Gestalt yaklaşımına göre algının gerçekleşmesinde uyaranların örgütlenmesinin önemli bir rolü vardır.

• Şekil-Zemin (figür-fon) İlişkisi
• Tamamlama
• Yakınlık-Uzaklık
• Benzerlik
• Süreklilik (devamlılık)

Sonuç

Algılama, insanın çevresindeki dünyayı yorumlama ve anlamlandırma sürecinde önemli bir rol oynar. Algı yanılmaları, algılama sürecinin bazen yanlış ya da kusurlu çalışması sonucu ortaya çıkan durumlardır.

Youtube linki: https://www.youtube.com/watch?v=Dk_m3jGkEDA Diğer kaynak: https://www.psy.neu.edu/people/dpollack/pages/research_files/tutorial4.pdf

Duyum, Algı ve Bilinçlilik

Duyum, bir duyu organının uyarılmasıyla meydana gelen basit bir olaydır. Algı, duyumların beyin tarafından yorumlanıp anlamlandırılması sürecidir. Bilinç, bireyin iç dünyası ve çevresinden haberdar olduğu, uyaranlara doğru yanıtlar verdiği uyanıklık durumudur.

Duyum ve Algı Arasındaki Farklar

Duyum	Algı
Bir duyu organının uyarılmasıyla meydana gelen basit bir olaydır.	Duyumların beyin tarafından yorumlanıp anlamlandırılması sürecidir.
Duyu organları tarafından alınan uyarıcılar tek tek algılanır.	Duyusal uyarıcılar bir bütün olarak yorumlanır ve anlamlandırılır.
Duyumda, uyarıcıların özellikleri nesnel olarak algılanır.	Algıda, uyarıcıların özellikleri öznel olarak yorumlanır ve anlamlandırılır.

Bilincin Algıya Etkisi

• Bilinç, duyusal uyarıları seçerek algıya yön verir.
• Bilinç, duyusal uyarıları yorumlayarak algıya anlam kazandırır.
• Bilinç, duyusal uyarıları depolayarak algıya süreklilik kazandırır.

Sonuç

Duyum, algı ve bilinçlilik, birbirleriyle yakından ilişkili olan üç önemli mental süreçtir. Duyum, algının temelini oluştururken, algı, bilincin temelini oluşturur. Bilinç ise, duyum ve algıyı düzenleyerek, yorumlayarak ve anlamlandırarak, bireyin çevresiyle etkileşim kurmasını sağlar.

İçerikle ilgili video linki:

https://www.youtube.com/watch?v=85yJi0j0tMA

Diğer kaynak linkleri:

https://www.britannica.com/science/sensation-psychology https://www.simplypsychology.org/perception.html https://www.psychologytoday.com/us/basics/consciousness

Güdülenme

Güdülenme, bir organizmayı davranışa yönelten ve onu sürdüren içsel veya dışsal etkenlerdir. Bu etkenler, doğuştan gelen veya öğrenilmiş olabilir. Güdülenmeyi etkileyen faktörler arasında ilgi, merak, gelişme ve yarışma duygusu, açlık, susuzluk vb. bireyin kendinden kaynaklanan faktörler (içsel faktörler) ve toplumun ve ailenin beklentileri, arkadaş grubunun eğilimleri, ödül ve ceza, uygulanan öğretim teknikleri gibi çevresel faktörler (dışsal faktörler) yer alır.

Doğuştan Gelen Güdüler

Doğuştan gelen güdüler, öğrenilmemiş ve ömür boyu etkisi devam eden güdülerdir. Bu güdüler hem insanlarda hem de hayvanlarda görülür. Açlık, susuzluk, cinsellik, annelik gibi güdüler fizyolojik kökenli güdülere örnektir. Fizyolojik güdüler toplumsal etkilerden tamamen bağımsız değildir. Bütün insanlarda ortak olan bu güdülerin tatmin şekilleri topluma, kültüre, çevreye göre değişir.

Öğrenilmiş (Sosyal) Güdüler

Sosyal güdüler, yaşantılar sonucu ortaya çıkar ve sonradan öğrenilir. Sevgi, saygı, değer görme, başarılı olma gibi sosyal ihtiyaçlardan kaynaklanan güdülerdir. Kişiden kişiye ve kültüre göre değişen bu güdüler zamanla ortadan kalkabilir. İleri yaşlarda daha etkili olan sosyal güdüler sadece insanlarda görülür. Üstün değerler söz konusu olduğunda sosyal güdüler fizyolojik güdülere baskın gelebilir.

Güdülenmeyi Etkileyen Faktörler

Güdülenmeyi etkileyen içsel ve dışsal faktörler vardır. İçsel faktörler ilgi, merak, gelişme ve yarışma duygusu, açlık, susuzluk vb. bireyin kendinden kaynaklanan faktörlerdir. Dışsal faktörler ise toplumun ve ailenin beklentileri, arkadaş grubunun eğilimleri, ödül ve ceza, uygulanan öğretim teknikleri gibi çevresel faktörlerdir.

Güdülenmiş Davranışın Ayırt Edici Özellikleri

Güdülenmiş davranışı güdülenmemiş davranıştan ayıran özellikler şunlardır:

• Güdülenmiş davranış bir hedefe yöneliktir ve organizmaya enerji verir.
• Güdülenmiş davranış daha etkindir. Aç olan organizma tok olana göre daha aktif yiyecek arar.
• Güdülenmiş davranış daha seçicidir. Susamış bir hayvan önüne koyulan yiyeceğe değil suya yönelir.
• Güdülenmiş davranış daha yorucudur. Derslerinde başarılı olmak isteyen bir öğrenci, başarılı olma hedefi olmayan öğrenciye göre hem fiziksel hem de zihinsel olarak daha çok yorulur.

İhtiyaçlar Hiyerarşisi

Abraham Maslow (1954), yaptığı klinik gözlemlere dayanarak ihtiyaçları piramit şeklinde bir hiyerarşiye göre sıralamıştır. Maslow'a göre alt basamaklarda yer alan ihtiyaçlar diğerlerinden daha temel ve yaşam-saldır. Bu ihtiyaçlar belirli düzeyde giderilmezse insanlar daha üst basamaklarda bulunan ihtiyaçları karşılamak için güdülenmezler. Bu ihtiyaçlar sırasıyla şöyledir:

1. Fizyolojik İhtiyaçlar: İnsanın biyolojik yaşamını sürdürmesi için gerekli olan yiyecek, su, uyku, cinsellik gibi ihtiyaçlardır.
2. Güvenlik İhtiyacı: Fizyolojik ihtiyaçlarını karşılayan insan, sonrasında tehlikelerden korunma ihtiyacı hisseder. Kendine fiziki, ekonomik, sosyal ve siyasal olarak güvenli bir ortam oluşturmaya çalışır.
3. Ait Olma ve Sevgi İhtiyacı: Kendisine belli düzeyde güvenli bir ortam oluşturan insan diğer insanlarla bir arada yaşama, onları sevme ve onlar tarafından sevilme ihtiyacı hisseder. Eş, çocuk ve arkadaşlara sahip olmak ister.
4. Takdir Edilme ve Saygınlık İhtiyacı: Kişisel başarı ve sosyal onay kazanma ihtiyacının öne çıktığı aşamadır. Takdir edilme ve saygınlık ihtiyacı karşılandıkça insanın kendine güveni artar. Kendini yeterli ve değerli hisseden insan kendini gerçekleştirmeye hazır hâle gelir.
5. Anlama ve Bilme İhtiyacı: İnsan çevresinde olup bitenleri anlamak ve bilmek ister. Araştırma ve merak güdüsü, anlama ve bilme ihtiyacının temelini oluşturur. Felsefi ve bilimsel konulara ilgi bu ihtiyacın bir göstergesidir.
6. Estetik İhtiyacı: Güzelliğe olan ilgi ve onu yaratma isteğiyle ilgilidir. Sanat, müzik, edebiyat vb. alanlarda yaratıcılık bu ihtiyacın bir sonucudur.
7. Kendini Gerçekleştirme İhtiyacı: Bu ihtiyaçlar hiyerarşisinin en üst seviyesinde yer alır. Kendini gerçekleştirme, kişinin potansiyelini tam olarak kullanarak anlamlı ve tatmin edici bir yaşam sürmesi anlamına gelir.

Sonuç

Güdülenme, insanların davranışlarını etkileyen önemli bir faktördür. İnsanlar, ihtiyaçlarını karşılamak için güdülenirler ve bu güdülenme, onları belirli davranışlarda bulunmaya yönlendirir. Güdülenme, içsel ve dışsal faktörler tarafından etkilenebilir. İçsel faktörler arasında ilgi, merak, gelişme ve yarışma duygusu, açlık, susuzluk vb. bireyin kendinden kaynaklanan faktörler yer alır. Dışsal faktörler ise toplumun ve ailenin beklentileri, arkadaş grubunun eğilimleri, ödül ve ceza, uygulanan öğretim teknikleri gibi çevresel faktörlerdir. Güdülenme, insanların hedeflerine ulaşmalarını ve başarılı olmalarını sağlar. Ayrıca, insanların sağlıklı ve mutlu bir yaşam sürmeleri için de önemlidir.

Kaynaklar:

https://www.youtube.com/watch?v=1F66fh-9qpA

https://www.psikologlar.com/makale/ihtiyaclar-hiyerarsisi-maslow/126

https://www.bilgiustam.com/gudu-ve-gudu-kaynaklari/

Duygular ve Duyguların Türleri

Duygular, bir olay, kişi ya da nesnenin insanın iç dünyasında ve bedeninde uyandırdığı izlenim ve tepkilerdir. Psikoloji biliminde, sadece gözlenebilen ve ölçülebilen duygular ele alınır. Örneğin merhamet gibi duygular doğrudan veya dolaylı olarak gözlenemediği ve ölçülemediği için psikoloji bilimi bu duygular üzerinde çalışamaz.

Temel Duygular

Psikoloji biliminin ele aldığı temel duygulardan bazıları haz, korku, kaygı, merak, öfke ve saldırganlıktır.

• Haz: Mutluluk, coşku, rahatlama, tatmin, sevinç gibi birçok olumlu duyguyu da kapsayan haz; bir dürtü veya güdüyle ilgili amaca ulaşıldığında ve doyum sağlandığında yaşanılan histir.
• Korku: Gerçek ya da olası bir tehlike karşısında hissedilen duygudur. Olumsuz duyguların başında korku gelir. Her gelişim döneminde farklı korkular yaşanır.
• Kaygı: Bir huzursuzluk hissi, nedeni bilinmeyen bir endişedir. Kaygılı kişi ne olduğunu bilmediği bir tehlike, felaket veya talihsizliğin beklentisi içindedir.
• Öfke ve Saldırganlık: Öfke duygusu engellenme, haksızlığa uğrama, başkaları tarafından zarara uğratılma veya uğratıldığını zannetme gibi durumlarda ortaya çıkar. Öfke aynı zamanda gözlem yoluyla öğrenilen bir duy- gudur. Saldırganlık genellikle öfke duygusunun kontrol edilememesi sonucunda ortaya çıkan bir davranıştır. Saldırganlık fiziksel ya da sözlü şekilde olabilir.

Duyguların İfadesi

Duygular, sözlü ve sözsüz iletişim olmak üzere iki yolla ifade edilir. Sözlü ifade, kelimelerle yapılan ifadedir. Sözsüz ifade ise, mimikler, jestler, beden hareketleri ve ses tonu gibi sözcüklerle ifade edilemeyen yollardır. Duyguların ifadesinde sözlü ve sözsüz iletişim bir bütündür.

Sonuç

Duygular, davranışları etkiler ve şekillendirir. Bir davranışın anlaşılması büyük ölçüde o davranışa neden olan duyguların bilinmesi ile mümkündür. Duyguların kontrol edilemeyen yoğun duygulardır. Örneğin kontrol edilemeyen üzüntü duygusu şiddetli depresyona, korku ise anksiyeteye neden olabilir.

Ek Kaynaklar: Duyguların Türleri ve Anlamı Beynimizin Duygularımıza Tepkisi### Bilinç, Dikkat, Rüyalar ve Hipnoz Giriş Bilinç, kişinin kendisi ve çevresinin, anılarının, düşüncelerinin farkında olması durumudur. Dikkat, organizmanın bir uyarıcı üzerine yoğunlaşmasıdır. Uyku ve rüyalar, bilinç düzeylerinden biridir. Hipnoz ise bireyin dikkatini bir duruma veya nesneye odaklayarak, bedenine ve çevresine olan dikkatini azaltıp bireyi telkine açık hâle getirme işlemidir. Bilinç * Bilinç, kişinin kendisi ve çevresinin, anılarının, düşüncelerinin farkında olması durumudur. * Bilinç, dikkatli uyanıklık, gevşek uyanıklık vb. birçok bilinçlilik düzeyi içerir. * Bilinç ile bilinçsizlik kesin bir çizgi ile birbirinden ayrılamaz. * Uyku, travma, kafaya alınan bir darbe bilinçsizliğe neden olabilir. Dikkat * Dikkat, organizmanın bir uyarıcı üzerine yoğunlaşmasıdır. * Dikkat, aktif ve pasif olmak üzere ikiye ayrılır. * Aktif dikkat, irade ile gerçekleştirilen ve bireyin kendi çabasının ürünü olan dikkattir. * Pasif dikkat, dış etkenlerin doğrudan etkisi ile oluşan dikkattir. * Dış faktörler ve iç faktörler dikkati etkiler. Uyku ve Rüyalar * Uyku, bilinç düzeylerinden biridir. * Uyku, birbirini takip eden beş dönemden oluşur. * İlk dört dönem NONREM, beşinci dönem ise REM dönemidir. * Uyumaya başladıktan sonra girilen NONREM dönemi gittikçe derinleşen dört evreden oluşur. * NONREM döneminin son evresinin ardından REM dönemi başlar. * Uyku sırasında belli aralıklarla bu döngü devam eder. * Yaklaşık sekiz saatlik bir uykuda beş kez REM uykusu yaşanır. * NONREM döneminde göz hareketleri, nabız ve kalp atışları yavaşlar. * Uyku ile rüya fizyolojik bir olay ve ihtiyaçtır. Hipnoz * Hipnoz, bireyin dikkatini bir duruma veya nesneye odaklayarak, bedenine ve çevresine olan dikkatini azaltıp bireyi telkine açık hâle getirme işlemidir. * Hipnoz etkisin- deki kişi farklı bir bilinç durumu yaşar ancak telkinin etkisi kişiden kişiye değişir. * Hipnozun temel koşulu, kişinin kendi isteğiyle telki- ne razı olması ve kendini karşısındaki kişinin etkisine bırakmasıdır. * Hipnoz esnasında denek uykuya dalmaz, davranışlarını kont- rol edebilir yani çevresinin farkındadır. * İsterse hipnozu durdurabilir. * Telkine çok yatkın kişilik özelliklerine sahip insanlar bazen kontrolü büyük ölçüde hipnozu yapan kişiye bırakabilir. * Hipnozda bilinç uyuşmuştur ancak duygular varlığını korur. Sonuç Bilinç, dikkat, uyku, rüyalar ve hipnoz, psikolojinin temel süreçlerinden biridir. Bu süreçler, bireyin çevresiyle etkileşimini ve uyumunu sağlar, öğrenme ve hafızada önemli rol oynar.

BİLİNÇLİK TÜRLERİ

Bilinçlilik, bir bireyin çevresinin ve kendi iç dünyasının farkında olma durumudur. Uyanıklık, uykuda olma hali olarak bilinçliliğin temel halini oluşturur. Uyku ise bilincin azaldığı ya da kapalı olduğu bir haldir. Bilincin bir diğer önemli türü, rüya ve trans gibi bilinç durumlarının yer aldığı değişmiş bilinçlilik durumlarıdır.

Uyanıklık ve Bilinçlilik

Uyanıklık, bireyin çevresindeki olayların farkında olma durumu; bilinçlilik ise, bireyin hem çevresinin hem de iç dünyasının farkında olma durumudur. Yani uyanıklığın içinde bilinçlilik de vardır. Bilinçlilik, düşünme, hatırlama, öğrenme ve problem çözme gibi bilişsel işlevlerin yanı sıra duyguları ve istekleri de içerir.

Uyku ve Bilinçlilik

Uyku, bilincin azaldığı ya da kapalı olduğu bir haldir. Uyku sırasında kişi çevresindeki olayların farkında değildir ve bilişsel işlevler yavaşlar. Ancak uyku sırasında da bilinçlilik tamamen ortadan kalkmaz. Örneğin, rüya görme, uyku sırasında bilinçliliğin bir işaretidir.

Değişmiş Bilinçlilik Durumları

Değişmiş bilinçlilik durumları, rüya ve trans gibi bilinç durumlarının yer aldığı bir grup bilinçlilik türüdür. Bu durumlarda, bilincin normal işleyişi değişir ve birey farklı bir gerçeklik algısı yaşar. Rüya görme, uyku sırasında görülen ve genellikle gerçekçi olmayan görüntüler, sesler ve duyguların yer aldığı bir bilinçlilik durumudur. Trans ise, hipnoz veya meditasyon yoluyla ulaşılabilen ve kişinin uyanık olduğu ancak bilincinin değiştiği bir bilinçlilik durumudur.

Sosyal Psikoloji

Sosyal psikoloji, bireyin grup ve toplum içindeki davranışlarını ele alan bir bilim dalıdır. Sosyal psikologlar, bireylerin düşüncelerinin, duygularının ve davranışlarının başkaları tarafından nasıl etkilendiğini ve insanların birbirleriyle nasıl etkileşim kurduklarını incelerler.

Sosyal Biliş

Sosyal biliş, bireyin diğer insanlar, gruplar ve toplumlar hakkındaki bilgileri seçme, yorumlama, analiz etme, hatırlama ve kullanma sürecidir. Sosyal biliş, insanların başkalarını nasıl algıladıklarını, onlarla nasıl etkileşim kurduklarını ve onlara nasıl tepki verdiklerini etkiler. Örneğin, bir kişi başkalarının kendisini beğendiğine inanıyorsa, onlarla daha fazla etkileşime girmeye ve onlara daha olumlu tepkiler vermeye eğilimlidir.

Sosyal Etki Türleri

Sosyal etki, bir kişinin başkalarının düşüncelerini, duygularını ve davranışlarını etkileme sürecidir. Sosyal etkide, iki temel tür vardır: uyma ve uyumluluk. Uyma, bir kişinin başkalarının düşüncelerine veya davranışlarına uyum sağlama eğilimidir. Uyumluluk ise, bir kişinin başkalarının beklentilerine uyum sağlama eğilimidir.

Video Linkleri:

• Bilinçlilik Türleri: https://www.youtube.com/watch?v=mDOuX9k2qVQ
• Sosyal Psikoloji: https://www.youtube.com/watch?v=rvPE4Dz3h_U
• Sosyal Biliş: https://www.youtube.com/watch?v=63eB-1jzmLo
• Sosyal Etki Türleri: https://www.youtube.com/watch?v=123r213123a

Sosyal Etki ve Davranış

Sosyal etki, bir kişinin veya grubun, başka bir kişinin veya grubun davranışlarını etkileme veya değiştirme sürecidir. Sosyal etkinin birçok farklı türü vardır ve bunlar bilgisel, kuralsal ve uyma davranışları olarak sınıflandırılabilir.

Bilgisel Sosyal Etki

Bilgisel sosyal etki, bir kişinin veya grubun, başka bir kişinin veya grubun davranışlarını etkilemek için doğru veya doğru olduğu düşünülen bilgileri kullanmasıdır.

Sosyal etkiye uyma davranışı genellikle benimseme ya da itaat şeklinde gerçekleşir.

Birey, herhangi bir sosyal etkiyi doğru bilgi olarak algılarsa bilginin doğru olduğunu düşündüğü için benimser ve bu etkiye uyar.

Kuralsal Sosyal Etki

Kuralsal sosyal etki, bir kişinin veya grubun, başka bir kişinin veya grubun davranışlarını etkilemek için kuralları veya yaptırımları kullanmasıdır.

Örneğin iş saatleri içinde sosyal medya kullanımının yasaklandığı bir iş yerinde bazı çalışanlar bu kuralın doğru ve mantıklı olduğunu düşünür. Bunun sonucunda kuralı benimseyerek kurala uyar.

Sosyal medya yasağının olduğu iş yerinde bazı çalışanlar bu yasağın mantıksız ve gereksiz olduğunu düşünür. Buna rağmen uyarı almamak ya da patronun takdirini kazanmak için sosyal etkiye itaat eder ve bu kurala uyar.

Uyma Davranışı

Uyma davranışı, bir kişinin veya grubun, başka bir kişinin veya grubun davranışlarına uyma eğilimidir.

Birey bazen zorlayıcı bir yaptırımın olmadığı ya da doğru bulmadığı durumlarda bile gruptan ayrı düşmemek için sosyal etkiyi kabul eder.

Sosyal psikolog Solomon Asch (Solomon Eş), yaptığı bir deneyde sosyal etkinin bireyin kararlarını ne derece etkilediğini araştırır.

Davranış ve Sosyal Etkenler

Davranış, birinin yaptığı veya yapmadığı bir şeydir. Sosyal etkenler, bir kişinin davranışını etkileyen dış faktörlerdir. Sosyal etkenlere örnek olarak şu unsurlar verilebilir;

Kültür: Bir toplumun varlığını sürdürmek için ortaklaşa var ettiği ve benimsediği, sonraki kuşaklara aktardığı maddi ve manevi değerlerin bütününe kültür denir.

Sosyalleşme: Bireyin toplumsal kurallara ve kültüre uygun tutum ve davranışları öğrenmesi sosyalleşme yolu ile gerçekleşir.

Sosyal Gruplar: Birey toplumsal yaşama aile, arkadaş, komşu, iş yeri, siyasi parti gibi farklı sosyal gruplar aracılığı ile katılır. Her grubun kendine ait kuralları vardır.

Sosyal Kategoriler: Ait olunan sosyal kategoriler insanın davranışlarını etkiler.

Toplumsal Cinsiyet: Cinsiyet kavramı kadın ya da erkek olmanın biyolojik yönünü ifade eder. Toplumsal cinsiyet ise kadın ya da erkek olmaya toplumun ve kültürün yüklediği anlamdır.

---

Yararlı olabilecek kaynaklar

Sosyal Etki Deneyi
Sosyal Etki ve Davranış
Sosyal Etki Nedir?

Kültür ve Davranış

İnsanların tutumları, inançları ve davranışları, yaşadıkları kültürel ortam tarafından büyük ölçüde etkilenir. Bu makalede, kültürün insanların davranışlarını nasıl etkilediği tartışılmaktadır.

Sosyal Şemalar

Sosyal şemalar, insanların belirli durumlarda nasıl davranması gerektiğine dair zihinsel şablonlardır. Bu şemalar, insanların çevrelerini anlamlandırmalarına ve onlara uygun şekilde tepki vermelerine yardımcı olur. Örneğin, bir iş toplantısında insanların ciddi ve resmi bir şekilde davranmaları beklenirken, bir arkadaş partisi bir arkadaş partisinde insanların daha rahat ve eğlenceli bir şekilde davranmaları beklenir.

Medyanın Etkisi

• Medya, insanların algılarını, tutumlarını ve davranışlarını etkileyebilir.
• Medya, insanların belirli şeyleri arzulamasını ve bunları elde etmek için çaba harcamasını sağlayabilir.
• Medya, insanların belirli değerleri ve inançları benimsemesini sağlayabilir.

Kültür ve Davranış Arasındaki İlişki

Kültür ve davranış arasındaki ilişki karmaşıktır ve birçok faktöre bağlıdır. Bu faktörlerden bazıları şunlardır:

• Sosyal şemalar
• Medyanın etkisi
• Değerler sistemi
• Kişinin kişilik özellikleri
• Kişinin geçmiş deneyimleri
• Kişinin içinde bulunduğu sosyal çevre

Sonuç

Kültür, insanların davranışlarını birçok şekilde etkiler. Sosyal şemalar, medyanın etkisi ve değerler sistemi gibi faktörler, insanların belirli durumlarda nasıl davranmaları gerektiğine dair beklentileri belirler. Bu beklentiler, insanların davranışlarını şekillendirir ve onları belirli şekilde hareket etmeye yönlendirir. Kültür ve Davranış Arasındaki İlişki Toplumsal Cinsiyet ve Toplumsal Cinsiyet Rolleri