Farklı öğrenme türleri inceleniyor: Koşullanma, bilişsel öğrenme,psikomotor öğrenme ve deneme yanılma.Öğrenme, bellek ve düşünme süreçleriyle ilişkilendiriliyor
Öğrenme, davranışta meydana gelen kalıcı değişikliğe denir. Öğrenme, tekrar ve yaşantılar sonucunda ortaya çıkar. Öğrenilmiş davranış, süreklilik göstermelidir. Refleksler, içgüdüsel, dürtüsel ve homeostatik davranışlar doğuştan geldiği için öğrenilmiş davranış olarak kabul edilmez.
Organizmanın başlangıçta tepkide bulunmadığı bir uyarıcıya tepki göstermeyi öğrenmesine koşullanma yoluyla öğrenme denir. Bu öğrenme türü klasik ve edimsel olmak üzere ikiye ayrılır.
Organizmanın; doğal bir uyarıcıya karşı gösterdiği doğal tepkiyi, daha önce tepki vermediği yapay bir uyarıcıya da göstermesidir.
Organizmayı ödüle götüren veya cezadan kurtaran bir davranışın organizmada kalıcı hâle gelmesidir. Edimsel davranış, belirli bir uyarıcıya verilen tepki değil kendiliğinden ortaya çıkan bir davranıştır.
Koşullanma yoluyla öğrenme, öğrenmenin bir türüdür. Klasik koşullanma ve edimsel koşullanma olmak üzere ikiye ayrılır. Klasik koşullanmada, organizma doğal bir uyarıcıya karşı gösterdiği doğal tepkiyi daha önce tepki vermediği yapay bir uyarıcıya da göstermeyi öğrenir. Edimsel koşullanmada ise, organizmayı ödüle götüren veya cezadan kurtaran bir davranış organizmada kalıcı hâle gelir.
Klasik Koşullanma ve Edimsel KoşullanmaBilişsel öğrenme, dünyayı anlama ve algılama girişimidir.
Kavrayış yoluyla öğrenmede başlangıçta problemin çıkümünde hiçbir ilerleme görülmez, sonrasında problemin çıkümü birdenbire zihinde oluşur. Olaylar arasındaki bağ bir anda kurulur.
Örnek:
Farkına varmadan öğrenmede organizma çevresinde olan olayları, durumları farkında olmadan depolar. Sürekli duyulan bir şarkı ya da şiir özel bir çaba sarf edilmedenz ezberlenir. Turistik bir gezi amacıyda gidilen bir şehirde sokak isimlerinin yerleri farkında olmadan öğrenilir.
Edward Tolman'a göre farelerin asıl öğrendiği labirentin bilişsel şemasıdır. Bu cizil öğrenmedir.
Pekiştireç (yiyi) verilince cizil öğrenme davranışa dönüşmüştür.
Farkına varmadan öğrenmede ödül veya ceza gibi bir pekiştireç olmaden da öğrenme gerçekleşebilir. Ödül ve cezanın rolü, cizil olarak öğrenilen şeyin sadece ortaya çıkmaını sağlamaktıır.
Psikomotor ögrenmede önemlı olan bir eylemin, becerinin en doğru ve en iyi şekilde yapmasıdır. Herhangibir psikomotor becerinin kazanması içün organizmanin önce gerekli olgunluğa ulaşması gerekir.
Örnek:
Bu öğrenme türünde bir problemle karşılaşan organizma çeşitli davranışlar ve tepkilerde bulunur. Süreç içinde işine yarayan davranışları tekerür, işine yarayanları ise terk eder. Tekerar sayısı artkça hata miktarı azalır, hata miktarı azaldıkça da öğrenme düzeyi artar.
Örnek:
Bilişsel öğrenme, öğrenmelerin çoğunda ön plandadır. Çeşitli bilişsel öğrenme modelleri mevcuttur. Bunlar; kavrayış (içgörü) yoluyla öğrenme, farkına varmadan (gizil) öğrenme, psikomotor öğrenme ve deneme yanılma yoluyla öğrenme olarak adlandırılı.
Öğrenme, deneyim yoluyla bilgi ve beceri kazanma sürecidir. Bellek, öğrenilen bilgilerin ve becerilerin saklanması ve hatırlanmasıdır. Düşünme, öğrenilen bilgileri yorumlama, analiz etme ve yeni fikirler üretme sürecidir.
Bilişsel öğrenme, bilgiyi işleme ve anlamaya dayalı öğrenmedir. Bilişsel öğrenmenin dört temel türü vardır: deneme yanılma öğrenmesi, kavramsal öğrenme, problem çözme öğrenmesi ve yaratıcı öğrenme.
Deneme yanılma öğrenmesi, bir görevi tamamlamak için farklı yolları deneme ve hatalardan öğrenme sürecidir. Deneme yanılma öğrenmesi, hayvanlarda ve insanlarda yaygın olarak görülür.
Kavramsal öğrenme, benzer nesneleri ve olayları sınıflandırma ve genelleme yapma sürecidir. Kavramsal öğrenme, dili öğrenmek ve problem çözmek için gereklidir.
Problem çözme öğrenmesi, bir hedefe ulaşmak için bir dizi adımdan oluşan bir strateji geliştirme ve uygulama sürecidir. Problem çözme öğrenmesi, günlük yaşamda ve iş yerinde başarılı olmak için gereklidir.
Yaratıcı öğrenme, yeni fikirler üretme ve bunları uygulama sürecidir. Yaratıcı öğrenme, sanat, müzik, edebiyat ve bilim gibi alanlarda başarılı olmak için gereklidir.
Sosyal öğrenme, diğer insanları gözlemleyerek ve onlarla etkileşim kurarak öğrenmedir. Sosyal öğrenmenin iki temel türü vardır: gözlem yoluyla öğrenme ve model alma.
Gözlem yoluyla öğrenme, diğer insanların davranışlarını gözlemleyerek ve bunları taklit ederek öğrenmedir. Gözlem yoluyla öğrenme, çocuklarda ve gençlerde yaygın olarak görülür.
Model alma, diğer insanların davranışlarını örnek alarak ve bunları taklit ederek öğrenmedir. Model alma, çocuklarda ve gençlerde yaygın olarak görülür.
Öğrenmeyi etkileyen birçok faktör vardır. Bunlar arasında şunlar yer almaktadır:
Öğrenme, belle
Öğrenmeyi öğrenme, öğrenmeyi istemek ve bilme merakı, coşkusu ve tutkusu ile başlar.
Öğrenmeyi öğrenmenin temelinde aşağıdaki ilkeler yer alır:
Aktif öğrenme teknikleri, öğrenenin öğrenme sürecine aktif olarak katıldığı ve öğrenmeyi kendi başına gerçekleştirdiği tekniklerdir. Aktif öğrenme tekniklerinin temelinde yaparak ve yaşayarak öğrenme vardır. Aktif öğrenme eğlenceli ve çekicidir.
Aktif öğrenme tekniklerine örnekler:
Aktif öğrenme teknikleri, öğrenmeyi daha etkili ve kalıcı hale getirir. Öğrenen, aktif olduğunda daha fazla dikkatli olur, daha iyi anlar ve daha iyi hatırlar.
Aktif Öğrenme Teknikleri Aktif Öğrenmenin FaydalarıBellek, öğrenilen bilgilerin saklanması ve gerektiğinde geri çağrılması yetisidir. Bellek öğrenmenin ve öğrenilen şeyleri biriktirmenin ön koşuludur.
Bellek, üç ana türde sınıflandırılır:
Belleğin başlangıç aşamasını oluşturur. Duyu organlarına çevreden gelen bilgileri alan ve çok kısa bir süre saklayan bellektir.
Duyusal kayıtta var olan bilgileri kısa süreliğine tutan, anlamlandıran, düzenleyen, zen- ginleştiren ya da duyusal bilgilerin üzerine eklemeler yapan yani aktif olan bellektir.
Uzun süreli bellek, yeni gelen bilgilerin eskilerle ilişkilendirilerek saklandığı yerdir. Uzun süreli bellekteki bilgilerin hatırlanması kısa süreli bellekteki kadar kolay değildir.
Bellek, öğrenmenin gerçekleşmesinde ve öğrenilen bilgilerin depolanıp istenildiği zaman hatırlanmasın- da rol oynar. Belleğin kodlama, depolama ve geri çağırma olmak üzere üç temel işlevi vardır.
• Bilgilerin belleğe yerleştirilebilmesi için zihinde sayı, sembol, formül ve şemaların oluşturulmasına kodlama denir. • Hatırlamanın temel ilkesi etkili kodlamadır. • Kodlama görsel, işitsel, sözel, anlamsal vb. gibi ne kadar çok çeşitli yolla yapılırsa o kadar etkili ve kalıcı olur.
• Kodlanarak belleğe yerleştirilen bilgilerin uzun süreli bellekte saklanmasına depolama denir. • Uyaranlar depolama aşamasında bilgiye dönüşür ve gerektiğinde kullanılmak üzere depolanır. • Uygun şekilde depo- lanmayan bir bilginin geri çağrılması mümkün değildir.
• Uzun süreli bellekte depolanan bilgilerin gerektiğinde hatırlanmasına geri çağırma denir. • Tanıma ise karşılaşılan bir nesnenin önceden görülmüş, karşılaşılan bir bilginin önceden öğrenilmiş olduğunu fark etmektir. • Tanıma, hatırlamaya göre daha kolaydır. • Bir insanla karşılaştığınızda o insan size tanıdık gelebilir. Onun ilkokul arkadaşınız olduğunu anlamanız ise hatırlamadır. Çoktan seçmeli sınavlar tanımaya dayanırken klasik sınavlar hatırlamaya dayanır.
Bellek, öğrenmenin gerçekleşmesinde ve öğrenilen bilgilerin depolanıp istenildiği zaman hatırlanmasın- da rol oynar. Belleğin kodlama, depolama ve geri çağırma olmak üzere üç temel işlevi vardır.
Bellek, bilgiyi alma, depolama ve geri çağırma sürecidir. Düşünme ise, zihinsel olarak bilgiyi işleme, anlama ve kullanma sürecidir.
Bellek ve düşünme, zihinsel süreçlerin önemli parçalarıdır. Bellek, bilgiyi depolama ve geri çağırma işlevini görürken, düşünme, bilgiyi işleme, anlama ve kullanma işlevini görür. Her iki süreç de birbirleriyle yakından ilişkilidir ve birinin zayıflaması, diğerini de olumsuz yönde etkileyebilir.
Bellek ve Düşünme Hakkında BilgiDüşünme, nesne ve olayların kendilerinden değil zihinde kalan izlerinden yararlanılarak, imge, sembol, kavram ve kategoriler oluşturma ve problem çözme işidir.
Problem; hazırlık, kuluçka, kavrayış aşamalarından geçilerek çözülür. Son olarak bulunan çözüm değerlendirilir.
Dil, insanların duygu, düşünce ve isteklerini sadece ses ya da yazı ile değil; davranışlar, jestler, mimikler, işaretler vb. aracılığı ile yansıtan iletişim ve anlaşma aracıdır. Dil aynı zamanda düşünceleri biçimlendirme işlevine de sahiptir.
Doğru karar vermede irdeleme önemlidir. İrdeleme, mantık kurallarına göre düşünmedir.
Tek etmen kuramına göre zekâ; soyut düşünme, problem çözme, çevreye uyma yeteneği gibi genel bir zihin gücüdür. Çift etmen kuramına göre zekâ, genel bir zihin gücü yanında çeşitli alanlardaki özel yeteneklerin oluşturduğu güçtür. Çok etmen kuramına göre ise zekâ, birçok özel yeteneğin bir araya gelmesinden oluşan genel bir zihin seviyesidir.
İnsanlar doğumla yeni bir hayata başlarken bazı donanımları da beraberinde getirirler. Bu donanımların gelişim sınırı büyük ölçüde kalıtımla tayin edilir. Söz konusu donanımların ne ölçüde işlerlik kazanacağı ise anne karnından başlayarak içinde bulunulan iç ve dış çevre koşullarıyla ilgilidir.
Zekâ, öğrenme, anlama, hatırlama ve problem çözme gibi bilişsel yeteneklerin genel adıdır.
Zekânın kalıtım ve çevresel faktörlerin etkileşiminden kaynaklandığı düşünülmektedir. Kalıtım, zekânın yaklaşık %50'sini, çevresel faktörler ise %50'sini belirler.
Çevresel faktörler arasında şunlar yer alır:
Zekâ, zekâ testleri ile ölçülebilir. Zekâ testleri, bireyin genel zekâ düzeyini ve özel yeteneklerini ölçmek için kullanılan standartlaştırılmış testlerdir.
En yaygın zekâ testleri şunlardır:
Zekânın tek bir türü yoktur. Zekânın birçok farklı türü vardır. Bu türler şunlardır:
Zekâ, öğrenme, anlama, hatırlama ve problem çözme gibi bilişsel yeteneklerin genel adıdır. Kalıtım ve çevresel faktörlerin etkileşiminden kaynaklanır. Zekâ testleri ile ölçülebilir. Zekânın birçok farklı türü vardır.
Videolar: Diğer Kaynaklar:Zekâ ve yaratıcılık, insanlığın en önemli özelliklerinden ikisidir. Zekâ, öğrenme ve problem çözme yeteneği olarak tanımlanırken, yaratıcılık yeni fikirler üretme ve bunları kullanabilme yeteneğidir.
Zekâ tek bir faktörle açıklanamaz. Farklı zekâ türleri vardır.
Yaratıcılık, zekâ testlerine yansımayan, zekâ düzeyinden ayrı değerlendirilen bir beceridir. Yapılan araştırmalarda IQ testlerinden yüksek puan alma ile yaratıcılık arasında doğrudan bir ilişki kurulamamıştır. Yaratıcılığın en önemli göstergesi ortaya ürün koymaktır. Bu ürün resim, heykel, herhangi bir buluş, felsefi bir düşünce vb. olabilir.
Yaratıcı düşünme esneklik, orijinallik ve akıcılık olmak üzere üç özelliği içinde barındırır.
Zekâ ve yaratıcılık arasında güçlü bir ilişki vardır. Ancak, bu ilişki doğrusal değildir. Yani, zekâ düzeyi yüksek olan herkes yaratıcı değildir ve yaratıcı olan herkesin zekâ düzeyi yüksek değildir.
Zekâ, yaratıcılığın temelini oluşturur. Yaratıcı olmak için öncelikle zeki olmak gerekir. Ancak, zeki olmak yaratıcı olmak için yeterli değildir. Yaratıcılık, zekânın yanı sıra merak, hayal gücü, özgür düşünce gibi diğer özelliklerin de bir araya gelmesiyle ortaya çıkar.
Zekâ ve yaratıcılık, insanlığın en önemli özelliklerinden ikisidir. Bu iki özellik bir araya geldiğinde, büyük başarılara imza atılabilir.
Video Linkleri: - Zekâ ve Yaratıcılık - Intelligence and Creativity Diğer Kaynaklar: - Creativity - Creative ThinkingYaratıcılık, yeni ve özgün fikirler üretme yeteneğidir. Yaratıcı bireyler, dünyayı farklı bir şekilde görürler ve yeni çözümler üretmek için farklı düşünme biçimlerini kullanırlar.
Yaratıcılık, insanların dünyayı yeni ve farklı şekillerde görmesine ve anlamasıma yardımcı olan önemli bir yetenektir. Yaratıcı bireyler, sanat, bilim, teknoloji ve diğer alanlarda önemli katkılarda bulunurlar.