10.Sınıf Türk Kültür ve Medeniyet Tarihi Dersi (3. ÜNİTE TÜRKLERDE HUKUK) Özeti

Tanzimat ve Meşrutiyet Dönemlerinde Hukuk

Tanzimat Dönemi'nde, Sultan II. Mahmut tarafından başlatılan yenilikler devam etti ve Tanzimat Fermanı ilan edildi. Bu ferman ile padişahın yetkileri sınırlandırıldı ve vatandaşların hakları güvence altına alındı. Tanzimat Fermanı, Osmanlı tarihinde bir anayasa olmasa da anayasal hükümler taşıyordu.

Tanzimat Dönemi'nde Hukuk Alanındaki Değişiklikler

• Ceza kanunu çıkarıldı.
• Meclis-i Vâlâ-yı Ahkâm-ı Adliye'nin üyeleri artırıldı ve bu kurum devletin yasama ve yargı organı şekline dönüştürüldü.
• Adli konularda hüküm veren bu meclis, ağır cezalara baktı, üst düzey memurların yargılanmasını ve devlete karşı işlenen suçların cezalandırılmasını sağladı.
• Tanzimat Fermanı'nda kanunların Müslümanlarla gayrimüslimlere eşit şekilde uygulanacağı belirtildi.
• Ulema ve devlet adamlarının kanunlara uygun olarak hareket edeceği ve padişahın kanun ve nizamlara aykırı davranamayacağı belirtildi.

Meşrutiyet Dönemi'nde Hukuk Alanındaki Değişiklikler

• Tanzimat'ın son döneminde başlayan Mecelle çalışmaları, yürürlüğe girdi.
• 1880 tarihli Usul-i Muhakemat-ı Cezaiye Kanunu (Ceza Kanunu) ve 1881 tarihli Usul-i Muhakemat-ı Hukukiye Kanunu (Usûl Mahkemeleri Kanunu) yürürlüğe konuldu.
• 1878'de Hukuk Mekteb-i Nizamnâmesi yayınlandı ve 1880'de Mekteb-i Hukuk-ı Sultani bünyesinde, Mekteb-i Hukuk-ı Şahane açıldı.
• Osmanlı nizamiye mahkemelerinde müdde-i umumilikler (savcılıklar) ve adli müfettişlikler oluşturuldu.
• Mahkemelerde icra memuriyetleri gibi yapısal değişiklikler yapıldı.
• Meşrutiyet Dönemi'nde idare ile mahkeme kuvvetlerinin birbirinden ayrılması için düzenlemelere gidildi.

Sonuç

Tanzimat ve Meşrutiyet Dönemlerinde yapılan hukuk alanındaki değişiklikler, Osmanlı İmparatorluğu'nun modernleşmesinde önemli bir rol oynadı. Bu değişiklikler sayesinde vatandaşların hakları güvence altına alındı, yargı sistemi daha adil hale geldi ve Osmanlı İmparatorluğu uluslararası hukuk sistemine uyum sağladı.

Cumhuriyet Dönemi’nde Hukuk Anlayışı

Cumhuriyet döneminde hukuk anlayışı, önceki dönemlerden farklı olarak laik ve çağdaş bir anlayışa dayanmaktadır. Bu dönemde, hukukun üstünlüğü ilkesi benimsenmiş ve kanunlar herkes için eşit olarak uygulanmıştır. Ayrıca, temel hak ve özgürlükler de anayasal güvence altına alınmıştır.

Tanzimat ve Meşrutiyet Dönemlerinde Hukuk

Tanzimat Fermanı’nın ilân edilmesiyle birlikte, Osmanlı Devleti’nde kanun üstünlüğü kabul edilmiştir. XIX. yüzyılın ikinci yarısına gelindiği zaman ise, Türklerin ilk anayasası olan Kanun-i Esasi kabul edilerek Meşruti Monarşi’ye geçilmiştir. Bu dönemde, hukuk alanında güvenilir bir sistem kurulması için çalışılmış ve adliye çalışanlarının özlük hakları ve çalışma koşulları yeniden düzenlenmiştir. Mahkeme teşkilatlarına ilişkin yasalar çıkarılmış, adliye nezaretinin görevleri ve teşkilatlanması ile ilgili çeşitli nizamnâmeler düzenlenmiştir.

Cumhuriyet Döneminde Hukuk Hazırlıkları

Cumhuriyet döneminde, hukuk alanında önemli çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmaların başında, Medenî Kanun’un hazırlanması gelmektedir. Medenî Kanun, Ahmet Cevdet Paşa ve dönemin önde gelen hukukçularından oluşan bir heyet tarafından hazırlanmıştır. 1926 yılında yürürlüğe giren Medenî Kanun, İslam hukukundan esinlenerek hazırlanmıştır. Ancak, Medenî Kanun, İslam hukukundan farklı olarak laik bir anlayışa dayanmaktadır.

Cumhuriyet döneminde, Medenî Kanun’un yanı sıra diğer hukuk alanlarında da çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmaların sonucunda, çeşitli kanunlar çıkarılmıştır. Bu kanunlar arasında, Ceza Kanunu, Ticaret Kanunu, İş Kanunu ve Anayasa yer almaktadır.

Sonuç

Cumhuriyet döneminde, hukuk alanında önemli çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmaların sonucunda, laik ve çağdaş bir hukuk sistemi kurulmuştur. Bu hukuk sistemi, temel hak ve özgürlükleri güvence altına almakta ve herkese eşitlik ilkesine dayanmaktadır.

• TBMM Tarihçesi
• Türkiye Cumhuriyeti Anayasası
• Adalet Bakanlığı
• Yargıtay
• Anayasa Metni
• Mevzuat