Lise 11.Sınıf Felsefe 2.Dönem 1.Sınav (Klasik)

Aydınlanma hareketinin temel amacı, insan aklını özgürleştirmek ve insan hayatını daha güzel ve daha yaşanılır hale getirmektir.

Aydınlanma hareketinin ortaya çıkışına katkıda bulunan temel nedenler ve unsurlar arasında; Rönesans, Reformasyon, coğrafi keşifler, bilimsel devrim, matbaanın icadı ve hümanizm yer almaktadır.

Kant, iyi istencin yanında ödev kavramını kullanarak onun nasıl bir eylem olduğunu da açıklamaya çalışır. Ona göre ödev insanın kendi isteğiyle sorumluluğunu aldığı, koşulsuz, içten ve vicdanı tarafından verilen emirlerdir.

Bentham, ahlakı pratik alanda öngörür. Ona göre insan, doğası gereği acıdan kaçar ve hazza yönelir. Bu eylemin akılla bilinçli bir şekilde yapıldığında insana erdemli olma niteliği kazandıracağını öne sürer.

15-17. yüzyıl felsefesi, Antik Yunan ve İslam felsefesinin fikirlerinden etkilenmiş, Orta Çağ'ın skolastik yöntemlerini de benimsemiştir.

Çeviri hareketleri, Batı'nın İslam dünyasının felsefi birikiminden yararlanmasını sağlamış, bunun sonucunda bilim ve felsefede ilerlemeler yaşanmıştır.

Kartezyen felsefe, René Descartes tarafından geliştirilen bir felsefe sistemidir. Descartes, felsefeye dair düşüncelerini "Meditasyonlar" adlı eserinde açıklamıştır. Descartes'a göre, felsefenin temel görevi, doğru ve kesin bilgiye ulaşmaktır. Descartes, doğru ve kesin bilgiye ulaşmanın yolunun, şüphe etmek olduğunu savunmuştur. Descartes, "Düşünüyorum, öyleyse varım." ifadesiyle, varlığının tek kesin bilgisinin kendi düşüncesi olduğunu ileri sürmüştür.

Hümanizm akımı, Rönesans döneminde sanat ve edebiyatta önemli bir etki yaratmıştır. Bu dönemde sanatçılar ve yazarlar, insanı merkeze alan bir bakış açısıyla eserler üretmişlerdir. Bu eserlerde, insanın doğası, duyguları ve deneyimleri ön plana çıkarılmıştır. Hümanizm akımı, sanat ve edebiyatta yeni bir üslup ve içerik anlayışının ortaya çıkmasını sağlamıştır.

Galilei'nin Güneş merkezli evren modeli, Dünya merkezli evren modelini savunan Kilise'nin öğretilerine aykırıydı. Bu nedenle, Kilise otoriteleri Galilei'yi engizisyon mahkemesine çıkardılar. Galilei, ağırlaştırılmış ceza karşısında düşüncelerini geri alması ve pişmanlığını dile getirmesi şartıyla serbest bırakılacağı belirtildi. Galilei, düşüncelerini geri almak zorunda kaldı ve pişmanlığını dile getirdi.

Hobbes, bu üç kavganın nedeninin insanların doğal olarak bencil ve hırslı olmaları olduğunu savunur. Bu nedenle, insanların barış içinde bir arada yaşayabilmeleri için güçlü bir devletin olması gerekir.

Skolastik felsefenin diğer dönemlerden en önemli farkı, felsefenin eğitim alanına taşınmasıdır. Bu sayede, birçok öğrenci dinî eğitim alarak Hristiyanlığı hızla yaymıştır.

İslam felsefesinde kötülük problemi, Tanrı’nın varlığı ve iyiliği ile dünyadaki kötülüğün varlığı arasındaki çelişki olarak ele alınmıştır. İbn Sînâ, kötülüğün, insanın kusurlu yapısından kaynaklandığını ve iyinin anlaşılabilmesi için kötülüğün gerekli olduğunu savunmuştur.

Çeviriler, İslam filozoflarına farklı kültürlerin ve düşünce sistemlerinin varlığını göstermiş ve onları eleştirel düşünmeye teşvik etmiştir. Çeviriler ayrıca, İslam filozoflarının kendi kültürlerine ve inançlarına ilişkin daha derin bir anlayış kazanmalarına yardımcı olmuştur.

İmam Gazali, aklın güvenilir bilgilere ulaşmada önemli bir araç olduğuna inanıyordu. Ancak aklın sınırlarını da kabul ederek, gerçek hakikatin ancak ilahi lütuf sayesinde elde edilebileceğini düşünüyordu.

1. İbn Rüşd, Aquinalı Thomas'ın düşüncelerini eleştirmiştir. 2. Aquinalı Thomas, İbn Rüşd'ün düşüncelerini Katolik inanca aykırı bulmuştur. 3. İbn Rüşd'ün bu düşüncesi, Robert Hammond tarafından devam ettirilmiştir. 4. Robert Hammond, Farabi Felsefesi'nin Ortaçağ düşüncesine önemli katkıda bulunduğunu düşünmüştür. 5. Augustinus, kötülüğün Tanrı'nın iyiliğinin eksikliğinden kaynaklandığını düşünmüştür. 6. Fârâbî, erdemli şehrin yöneticisinin bilge ve adil bir insan olması gerektiğini düşünmüştür. 7. Fârâbî, erdemli şehrin yöneticisinin halk tarafından seçilmesi gerektiğini düşünmemiştir. 8. İbn Sînâ, "Hay bin Yakzân" adlı eserinde, soyut düşünsel felsefesini alegorik bir hikâye anlatımıyla somutlaştırmıştır. 9. İbn Sînâ, insanın zamana karşı sınırlı bir varlık olduğunu ve etkin aklın yetkinliğine ölmeden ulaşılamayacağını düşünmüştür. 10. İbn Sînâ, varlığın Tanrı ve yaratıklar olmak üzere ikiye ayrıldığını ve Tanrı'nın yaratıcı, her şeyi bilen ve her şeye kadir olduğunu düşünmüştür.

1. Copernicus'un güneş merkezli teorisi, Ptolemy'nin yer merkezli sistemine göre daha doğru ve açıklayıcıydı. 2. Francis Bacon, bilimsel araştırmada tümevarım yönteminin kullanılması gerektiğini savundu. 3. Galileo Galilei, cisimlerin hareketini ve serbest düşüş yasasını inceledi ve bu çalışmalar daha sonra Newton'un hareket yasalarına temel oluşturdu. 4. Isaac Newton, kütle çekim yasasını keşfetti ve bu yasa evrenin işleyişini açıklamada önemli bir rol oynadı. 5. Gottfried Wilhelm Leibniz, monad doktrini ile her şeyin temel ilkesinin monadlar olduğunu ileri sürdü. 6. René Descartes, "Cogito ergo sum" ilkesiyle felsefede yeni bir başlangıç yaptı ve düşüncenin varlığın temeli olduğunu savundu. 7. Thomas Hobbes, toplumsal sözleşme teorisini geliştirdi ve insanların güvenlik ve düzen içinde yaşamak için doğal haklarından vazgeçerek bir devlete yetki verdiğini ileri sürdü. 8. John Locke, doğal haklar teorisini savundu ve insanların yaşam, özgürlük ve mülkiyet gibi doğal haklarının olduğunu ve devletin bu hakları koruması gerektiğini vurguladı. 9. Voltaire, aydınlanma hareketinin önde gelen isimlerinden biriydi ve din özgürlüğü, ifade özgürlüğü ve hoşgörü gibi değerleri savundu. 10. Jean-Jacques Rousseau, toplumsal sözleşme teorisini farklı bir şekilde yorumladı ve insanların doğal olarak özgür ve eşit olduğunu, ancak toplumsal düzenin korunması için bazı haklarından vazgeçerek bir devlete yetki verdiğini ileri sürdü.