2022-2023 10.Sınıf Biyoloji1.Dönem 2.Yazılı (TEST)

Doğru cevap D seçeneğidir: "II ve III". Yani, II. ifade doğru (kabuksuz deniz salyangozları hem sperm hem de yumurta oluşturur) ve III. ifade de doğru (genetik çeşitliliği artırmak için kendi türünün başka bireyleri ile döllenmeyi tercih edebilir). Dolayısıyla, doğru cevap "D) II ve III" olacaktır. Soruda, kabuksuz deniz salyangozlarıyla ilgili ifadeler verilmiştir. Kabuksuz deniz salyangozları hermafrodit canlılardır, yani hem sperm hem de yumurta üretebilirler. Bu nedenle II. ifade doğrudur. Aynı zamanda, kabuksuz deniz salyangozları genetik çeşitliliği artırmak için kendi türlerinin başka bireyleri ile döllenmeyi tercih edebilirler. Bu da III. ifadenin doğru olduğunu gösterir. Yani, doğru cevap "D) II ve III" olacaktır.

Cevap Anahtarı: D) I, II ve IV Bu soruda, tavuk ve horozlarda görülen gül ibiklik (G) ve balta ibiklilik (g) özellikleri ile uzun bacaklılık (U) ve kısa bacaklılık (u) özellikleri arasındaki baskınlık ilişkisi araştırılmaktadır. Verilen fenotiplere göre: I. gül ibik - kısa bacaklı tavuk: Bu tavuğun genotipi GG uu şeklinde olabilir, çünkü gül ibiklik (G) baskındır ve kısa bacaklılık (u) da baskındır. Ancak, GG UU şeklinde de olabilir, çünkü uzun bacaklılık (U) resesif olduğu için fenotipte belirginleşmez. II. gül ibik - uzun bacaklı horoz: Bu horozun genotipi GG UU şeklinde olabilir, çünkü gül ibiklik (G) baskındır ve uzun bacaklılık (U) da baskındır. Ancak, GG uu şeklinde de olabilir, çünkü kısa bacaklılık (u) resesif olduğu için fenotipte belirginleşmez. III. balta ibik - kısa bacaklı horoz: Bu horozun genotipi gg uu şeklinde olabilir, çünkü balta ibiklilik (g) resesif olduğu için fenotipte belirginleşmez ve kısa bacaklılık (u) baskındır. IV. balta ibik - uzun bacaklı tavuk: Bu tavuğun genotipi gg UU şeklinde olabilir, çünkü balta ibiklilik (g) resesif olduğu için fenotipte belirginleşmez ve uzun bacaklılık (U) baskındır. Sonuç olarak, I, II ve IV. fenotiplerin genotipleri kesin olarak bilinemez çünkü baskınlık ve resesiflik ilişkileri göz önünde bulundurulduğunda farklı genotip kombinasyonları mümkün olabilir.

Doğru cevap C) I, II ve III olmalıdır. Bezelyelerin yetiştirmenin kolay olması, bir mevsimde birkaç döl alınabilmesi ve dışarıdan polen almaya uygun çiçek yapısının olmaması, Mendel'in çalışmalarında başarılı olmasını sağlamıştır. Bezelyelerin bu özellikleri, kontrol edilebilir ve tekrarlanabilir deneyler yapılmasını mümkün kılmış ve kalıtım yasalarını keşfetmesine yardımcı olmuştur.

Cevap: C) I, II ve III. Soruda canlılardaki karakterlerle ilgili ifadeler verilmiştir. İfadeleri incelediğimizde: I. Bazı karakterlerin oluşumu sadece genler tarafından kontrol edilir. Bu doğrudur çünkü bazı karakterlerin oluşumu yalnızca genlerin etkisi altındadır. II. Bir insanda dış görünüşe yansıyan bazı karakterler çekinik alel ile kontrol edilebilir. Bu da doğrudur çünkü bazı karakterlerin belirgin hâle gelmesi için çekinik alellerin etkisi gereklidir. III. Bazı karakterler gen ve çevrenin ortak etkileşimi sonucu oluşur. Bu da doğrudur çünkü bazı karakterler hem genetik faktörlere hem de çevresel faktörlere bağlı olarak ortaya çıkar. Sonuç olarak, I, II ve III ifadelerinin hepsi doğrudur.

Doğru cevap D seçeneğidir: "I ve II". Yani, hem I. ifade doğru (heterozigot karakter sayısı gamet çeşitliliğini artırır) hem de II. ifade doğru (krossing over olayının gerçekleşmesi gamet çeşitliliğini artırır). Dolayısıyla, doğru cevap "D) I ve II" olacaktır. Soruda, gamet çeşitliliğini etkileyen faktörler verilmiştir. Heterozigot karakter sayısı arttıkça, farklı alellere sahip genlerin kombinasyonları da artar ve bu da gamet çeşitliliğini artırır. Krossing over olayı, genlerin birbirleriyle değişimini sağlayarak yeni kombinasyonlar oluşturur ve gamet çeşitliliğini artırır. Dolayısıyla, I ve II ifadeleri doğrudur.

Bu soruda, sarı-düzgün tohumlu bezelyelerin genotipini tek seferde tespit etmek için hangi fenotipli bezelyelerle çaprazlanması gerektiği sorulmaktadır. Verilen fenotiplere göre: I. Sarı, düzgün: GGRR II. Sarı, buruşuk: GGrr III. Yeşil, düzgün: ggRR IV. Yeşil, buruşuk: ggrr Sarı-düzgün tohumlu bezelyelerin genotipi GGRR olduğu belirtilmiştir. Bu genotipi tek seferde tespit etmek için sadece IV. seçenek olan "Yeşil, buruşuk" fenotipli bezelyelerle çaprazlanması gerekmektedir. Çünkü bu çaprazlama ile çıkan bezelyelerin genotipi GgRr olacak ve sarı-düzgün tohumlu bezelyelerin genotipine tek seferde ulaşılacaktır.

Doğru cevap B seçeneğidir: "mm NN pp rr SS". Bu seçenek, MM nn PP RR ss genotipli bireyin tümüyle heterozigot genotipe sahip yavruların oluşmasını sağlar. Diğer seçeneklerde homozigot genotipler bulunmaktadır, bu yüzden tümüyle heterozigot genotipe sahip yavrular elde edilemez. MM nn PP RR ss genotipli bir birey, her özelliğin homozigot şekilde (aynı alellere sahip) bulunduğu bir durumu ifade eder. Tümüyle heterozigot genotipe sahip yavrular elde etmek için, çaprazlama yaparken her bir özellik için homozigot olmayan yani farklı alellere sahip bireyler seçilmelidir. Seçeneklerden B seçeneği (mm NN pp rr SS), her özellik için farklı alellere sahip bireylerin bulunduğu bir durumu ifade eder. Bu çaprazlama sonucunda oluşacak yavrular tümüyle heterozigot genotipe sahip olacaktır.

Doğru cevap D) MMSSYY (Dişi) - mmssyy (Erkek) - MmSsYy (F1) olmalıdır. Bu soruda, bezelyelerdeki farklı karakterlerin baskınlık durumları ve homozigotluk durumları göz önüne alınarak çaprazlama sonucunda F1 dölünün fenotipinin dişi ebeveyn ile aynı olmasını sağlayan genotiplerin belirlenmesi istenmektedir. Verilen bilgilere göre: Mor çiçek (M) baskındır, beyaz çiçek (m) ise resesiftir. Sarı tohum (S) baskındır, yeşil tohum (s) ise resesiftir. Yuvarlak tohum (Y) baskındır, buruşuk tohum (y) ise resesiftir. F1 dölünün fenotipinin dişi ebeveyn ile aynı olması, dişi ebeveynin homozigot olduğunu gösterir. Ayrıca, erkek ebeveynin resesif özelliklere sahip olduğunu ve F1 dölünün heterozigot olduğunu gösterir. Verilen seçeneklerden yalnızca D seçeneği, dişi ebeveynin homozigot olduğunu (MMSSYY) ve bu genotiplerle çaprazlandığında erkek ebeveynin resesif özelliklere sahip olduğunu (mmssyy) göstermektedir. Bu durumda, F1 dölü heterozigot olacak ve dişi ebeveynin fenotipi ile aynı olacaktır.

Cevap: D) I ve II. Fenotipi ABc olan canlının genotipi, A ve B genlerinin homozigot (aynı alellere sahip) ve c geninin homozigot olmayan (farklı alellere sahip) olduğu bir durumu ifade eder. Seçeneklerden yalnızca I ve II seçenekleri bu durumu sağlamaktadır. I seçeneği, A ve B genlerinin homozigot olduğunu ve c geninin heterozigot olduğunu ifade eder. II seçeneği ise A ve B genlerinin heterozigot olduğunu ve c geninin homozigot olduğunu ifade eder. III seçeneği ise A ve B genlerinin heterozigot olduğu ve bb genotipinin bulunduğu bir durumu ifade etmektedir. Bu durum fenotip olarak ABc'yi açıklayabilir, ancak genotip olarak fenotipe uygun değildir.

Doğru cevap A) Yalnız I olmalıdır. Soru metninde Elif'in anneannesinin kısmi renk körü olduğu ve Elif'in sağlıklı olduğu belirtilmektedir. Buna göre, doğruluğu kesin olan ifadeleri bulmamız gerekiyor. I. Annesi taşıyıcıdır: Anneannesi kısmi renk körü olduğundan taşıyıcı olmalıdır. Dolayısıyla, bu ifade doğrudur. II. Babası kısmi renk körüdür: Babasının renk körü olup olmadığına dair herhangi bir bilgi verilmemiştir, bu yüzden kesin bir sonuca ulaşamayız. III. Doğacak erkek kardeşi sağlıklı olur: Soru metninde doğacak erkek kardeşin durumuyla ilgili herhangi bir bilgi verilmemiştir. Dolayısıyla, bu ifade hakkında bir kesinlik yoktur. Sonuç olarak, sadece I ifadesinin doğruluğu kesindir.

Doğru cevap D seçeneğidir: 32. AaBbccddEeFfGg genotipine sahip bir bireyde 7 farklı gen lokusu bulunmaktadır. Her bir gen lokusu için iki farklı alel seçeneği olduğunda, her bir gen lokusu için 2^1=2 farklı kombinasyon oluşur. Bu durumda, 7 gen lokusu için her biri 2 farklı kombinasyon verdiğinde, toplamda 2^7=128 farklı genotip kombinasyonu oluşabilir. Ancak, soruda belirtilen AaBbccddEeFfGg genotipi zaten sabit olduğu için, bu genotipin kendisi de bir gamet olarak kabul edilir. Dolayısıyla, toplamda 128 farklı genotip kombinasyonu oluşur.

. Doğru cevap B) Yalnız III olmalıdır. I. Kız kardeşim A Rh- kan grubundandır: Ömer'in kan grubu O Rh+ olduğu belirtilmişken, kız kardeşinin A Rh- kan grubunda olduğu ifade edilmiştir. Bu durumda, kız kardeşinin kan grubunun yanlış olduğu sonucuna varılır. Dolayısıyla, I ifadesi kesinlikle yanlıştır. II. Erkek kardeşim AB Rh+ kan grubundandır: Erkek kardeşin kan grubu ile ilgili herhangi bir bilgi verilmemiştir, dolayısıyla III ifadesi hakkında bir kesinlik yoktur. III. Annem AB Rh+, babam B Rh+ kan grubundandır: Annenin AB Rh+ ve babanın B Rh+ kan grubuna sahip olduğu ifade edilmiştir. Bu ifade doğrudur. Sonuç olarak, yalnızca III ifadesi kesinlikle yanlıştır.

Cevap: D) Kızıl - Demirkırı - Beyaz. Sığırlarda kızıl kıl rengi, beyaz kıl rengine eş baskındır, bu da demektir ki heterozigot (Aa) sığırlarda demirkırı renk görülür. Çaprazlama durumu için ebeveynlerin genotipleri şu şekildedir: Baba: Aa (Kızıl - Heterozigot) Anne: Aa (Kızıl - Heterozigot) Bu çaprazlamadan oluşan olası genotipler şunlardır: AA (Kızıl) Aa (Demirkırı - Heterozigot) aa (Beyaz) Dolayısıyla, çaprazlama sonucunda kızıl, demirkırı ve beyaz renkli bireyler doğru verilmiştir.

Sorunun doğru cevabı D) I ve III olacaktır. Çünkü I seçeneği olan AA BB DD genotipi A b D genotipine sahip bir gameti oluşturabilirken, III seçeneği olan aa bb DD genotipi ise A b D genotipine sahip bir gameti oluşturamaz. Dolayısıyla, verilen seçenekler arasında I ve III seçenekleri olamaz.

Cevap anahtarı: A) AA (Anne) aa (Baba) Altı parmaklılık çekinik bir özelliktir, yani altı parmaklı olmak için her iki ebeveynin de bu özelliği taşıması gerekmektedir. Altı parmaklı bir çocuğun ebeveynlerinin genotipi incelendiğinde, çocuğun altı parmaklılık özelliğini taşıyan çekinik aleli (a) her iki ebeveynin de taşıyor olması gerekmektedir. A) AA (Anne) aa (Baba): Anne genotipi homozigot dominanttır, yani altı parmaklılık özelliğini taşımamaktadır. Bu nedenle altı parmaklı bir çocuğun ebeveynlerinin genotipi bu şekilde olamaz. Diğer seçenekler ise altı parmaklılık özelliğini taşıyan çekinik aleli (a) içermektedir, bu nedenle altı parmaklı bir çocuğun ebeveynlerinin genotipi olabilir.

Cevap anahtarı: C) I ve III Grafikteki fenotip ve genotip oranlarına baktığımızda, çaprazlanan canlıların ilgili karakter açısından homozigot baskın bir erkek birey (AA) ve heterezigot bir dişi birey (Aa) olduğunu söyleyebiliriz. I. ifade doğrudur çünkü erkek birey homozigot baskın (AA) ve dişi birey heterezigottur (Aa). II. ifade yanlıştır çünkü her iki bireyin de genotipi heterezigot değildir. III. ifade doğrudur çünkü erkek birey homozigot baskın (AA) ve dişi birey heterezigottur (Aa).

Doğru cevap C) Ssddkk olacaktır. Çünkü siyah saçlı olmak için "S" alelinin homozigot (baskın) veya heterozigot olması yeterlidir. Dil yuvarlayamamak için "dd" genotipi gerekmektedir. Mavi gözlü olmak için ise "kk" genotipi gereklidir. Dolayısıyla, verilen fenotiplere uygun olarak siyah saçlı, dil yuvarlayamayan ve mavi gözlü bir bireyin Ssddkk genotipi olabilir.

Doğru cevap B seçeneğidir: I, II ve III. Annenin fenotipi ve genotipi belirsiz olduğu için, kahverengi gözlü bir çocuğun doğması her üç seçenekte de mümkündür. Bu seçeneklerde annenin kahverengi gözlü olabileceği ve kahverengi göz genotipi (BB veya Bb) taşıyabileceği belirtilmektedir. Dolayısıyla, annenin fenotipinin ve genotipinin belirsiz olduğu durumda, bu seçeneklerin hepsi olası senaryoları içermektedir.

Cevap anahtarı A) I. → Kırmızı - tüylü olarak olmalıdır. Punnett karesine bakıldığında, I. numaralı bireyin fenotipi "Kırmızı-tüylü" olacaktır. Bu bireyin genotipi AA-Tt şeklindedir, yani kırmızı meyva geni baskın, tüysüzlük geni çekiniktir. Diğer seçeneklerde verilen fenotipler doğru şekilde eşleşmektedir: II. numaralı birey: Kırmızı-tüysüz (AAtt) III. numaralı birey: Kırmızı-tüysüz (AAtt) IV. numaralı birey: Sarı-tüysüz (aatt) V. numaralı birey: Sarı-tüylü (Aatt)

[D] Hava kirliliği insan sağlığını olumsuz etkiler.

[Y] Malthus’un hipotezine göre populasyonun dengesi ancak iç faktörlerle sağlanır.

[D] Havadaki kullanılamaz azotun bitkilerin kullanabileceği hale getirilmesi olayına Nitrifikasyon denir.

[Y] Kendi besinini kendi üreten canlılara heteretrof canlılar denir.

[Y] Fosfor döngüsü sadece kara ve suda gerçekleşir. Atmosferde bu döngü bulunmaz.

[Y] Klimaks dengede bir flora ya da faunayı ifade eder.

a. Küresel Isınma: İnsan aktiviteleri sonucu atmosferdeki karbondioksit miktarının artması, güneş ışınlarının yeryüzüne geri yansımasını engelleyerek dünyanın sıcaklığının artmasına yol açar. Bu durum, iklim değişikliklerine ve buzulların erimesine neden olabilir.

b. Cansız Etmenler: Canlıların yaşamını etkileyen cansız etmenler şunlardır: 1) İklim, 2) Toprak, 3) Su, 4) Işık, 5) Rüzgar ve 6) pH. Bu faktörler organizmaların yaşam alanlarını ve hayatta kalma yeteneklerini etkiler.

c. Radyasyondan Korunma: Radyasyondan korunmak için yapılması gerekenler arasında; maruz kalınan alanın uzaklaşılması, koruyucu giysiler kullanma, kurşun ya da beton gibi radyasyonu engelleyen malzemelerden yapılmış barikatlar kullanma yer alır.

d. Eutrofikasyon: Evsel atıklar, endüstriyel atıklar ve tarımsal gübreler su kaynaklarına azot ve fosfor bileşiklerinin fazla miktarda geçmesine neden olur. Bu bileşikler, suya döküldüğünde sucul bitkilerin aşırı üremesine yol açar. Bu durum suların yeşil ve bulanık bir renk almasına neden olan eutrofikasyon olarak adlandırılır.

e. Taşıma Kapasitesi: Belirli bir ekosistem veya habitat altında, bir türe ait olabilecek en yüksek birey sayısı o popülasyonun taşıma kapasitesidir. Bu, ekosistemin kaynakları, yaşam alanı ve diğer faktörler tarafından belirlenir.

f. Mikrobiyoloji: Gözle görülemeyen mikroorganizmaların beslenme, üreme ve diğer yaşam şekillerini inceleyen bilim dalına mikrobiyoloji denir.

g. Komensalizm: Echeneis balığı, köpek balığına yapışarak onunla birlikte hareket eden küçük bir balıktır. Bu ilişkide Echeneis balığı, köpek balığına zarar vermezken onun yiyecek artıklarıyla beslenir. Bu tür yaşam şekline komensalizm adı verilir.