12.Sınıf Temel Dinî Bilgiler Dersi (3. ÜNİTE İSLAM VE HUKUK) Özeti

İSLÂM VE HUKUK

Dinimiz, yapılması serbest bırakılmış hususlara helal, yapılması yasaklanmış olanlara haram der. Helaller ve haramlar; yeme, içme, giyim, kuşam ve kazanç gibi hayatın tüm alanlarını kapsar. Ancak dinimizde helal alanı, haram alanından daha geniştir.

#### Helaller ve Haramlar

Helaller:

• Allah’ın (c.c.) insanlara bahşettiği birçok içecek helalken, sadece alkollü içecekler haram kılınmıştır.
• Yaratılan pek çok yiyecek helalken, domuz eti, leş ve kanı akmadan ölmüş hayvan eti gibi belli başlı birkaç yasak söz konusudur.

Haramlar:

• Normal şartlarda haram kılınmış fiiller dahi zaruret durumlarında, zaruret miktarı kadar ve geçici olarak mübah olabilmektedir.
• Giyim-kuşam konusunda ise temiz ve israfa kaçmadan giyinmek gibi genel kurallar konulmuştur.
• Oyun ve eğlence konusunda dinimiz şans faktörüne bağlı, emeğe dayanmayan veya bir başkasının malını haksız bir şekilde elde etmeyi içeren oyun ve eğlence anlayışlarını yasaklamıştır.

Helal ve Haramların Kaynakları

Dinimizde herhangi bir konuda helal ve haram koyma yetkisi yalnızca Yüce Allah’a ve O’nun elçisi Hz. Peygambere aittir. Bu nedenle helal ve haramlarla ilgili temel kaynaklarımız Allah’ın (c.c.) kelamı olan Kur’an-ı Kerim ile Allah (c.c.) Resulünün sünnetidir.

Adaletin Gözetilmesi

Adalet kavramı, hakka ve hukuka uygunluk, herkese kendine uygun düşeni, kendi hakkı olanı verme gibi anlamları içerir. Fakat adalet kişisel anlayışlara göre değil, hukukun öngördüğü esaslara göre sağlanır.

Adaletin sağlanmasında bir diğer husus, herkese eşit mesafede durmaktır. Aynı şartlarda, aynı fiili işleyen herkesin aynı yaptırıma tabi olması esastır.

#### Suçun Şahsiliği

Dinimizde insanlar yaptığı hatalar veya işlediği günahlar konusunda cezalandırılırken bireysel olarak değerlendirilir. Başka bir ifadeyle bir kişi anne, baba veya herhangi bir yakınının işlediği bir günah yüzünden kınanamaz veya cezalandırılamaz.

Suç ve Ceza Arasında Denge

Suçun niteliği, işleniş şartları ve sebepleri çerçevesinde değerlendirilir. Suçu işleyen kişiye verilen ceza da suçun niteliği ile orantılı olmalıdır.

Kamu Yararının Gözetilmesi

Kamu yararı ifadesinden kasıt toplum yararını gözetmektir. Toplum içerisinde yaşayan insanların birbirine olan haklarını çiğnememeleri ve herkesin toplum kurallarına uyması gerekir.

Kaynaklar * [İslam ve Hukuk](https://www.adiyaman.edu.tr/dergiler/tdb/pdf/cilt02/sayi01/26_33_1851.pdf) * [Kamu Yararına Görev Yaptığını Söyleyerek Başkalarının Malını Gasbeden Kişiye İlahi Söz](https://www.youtube.com/watch?v=hkiF7gLnlCg)

Kamu Yararının Gözetilmesi

Kamu yararı için bireysel haklar göz önünde bulundurulur. Bedelinin kamulaştırma yolu ile ödenmesiyle birlikte gerçekleşebilir. Kamu yararı gözetilerek yapılan eylemlerde aynı zamanda zarar görmemesine de dikkat edilmelidir.

İslam Hukukunun Kaynakları

Ümmetin karşılaştığı sorunların çözümü için yararlandığı üç temel kaynak vardır. Bunlar:

• Kur'an-ı Kerim
• Sünnet
• İcma

Bu kaynakların yanı sıra bir de kıyas yoluyla çözüm üretilebilir. Kıyas; Kur’an, sünnet ve icmada doğrudan bir hüküm bulunmayan bir mesele hakkında; ilk kaynak doğrultusunda, mukayese yöntemi ile akıl yürütülerek yeni bir hükme ulaşılması işlemidir.

Hukuk ile Ahlak İlişkisi

Hukuk, toplum içerisinde kaos yaşanmasını önlemek için içselleştirilmesi gerekn bir sistemi kurmayı amaçlar. Hukukun yanında ahlak da insanın içinde olanı kontrol etmesi için ihtiyaç duyulan bir olgudur. Ahlak ise hukukun verdiği tepkileri olmadan, içselleştirerek kuralları yaşamaktır.

Youtube: Hukuk ile Ahlak İlişkisi | Açık Öğretim Fakültesi Dergipark: Hukuk ve Ahlak İlişkisi