9.Sınıf Kimya 2.Dönem 1.Yazılı

Sorunun cevap anahtarı "D) Gay-Lussac Kanunu"dur. Gay-Lussac Kanunu, bir gazın basıncı ne kadar artarsa, sıcaklığının da aynı oranda arttığını ifade eder. Kanun, basınç ve sıcaklık arasındaki doğrudan ilişkiyi açıklar. Sorunun çözüm açıklamasında, diğer seçeneklerden ayrılan Gay-Lussac Kanunu'nun basınç ve sıcaklık arasındaki ilişkiyi ifade ettiği ve bu kanunun basınç ve sıcaklık değişimi konusundaki ilişkiyi tanımladığı belirtilmelidir.

Sorunun cevap anahtarı "D) Katalizör"dur. Katalizörler, kimyasal reaksiyon hızını artıran maddelerdir. Katalizörler, reaksiyonun aktivasyon enerjisini düşürerek reaksiyon hızını hızlandırır. Diğer seçenekler ise reaksiyon hızını azaltır veya etkilemez. Sorunun çözüm açıklamasında, katalizörlerin reaksiyon hızını artıran maddeler olduğu ve aktivasyon enerjisini düşürerek reaksiyon hızını hızlandırdığı belirtilmelidir.

Sorunun cevap anahtarı "C) İyonlaşma enerjisi" olarak verilmiştir. Elementlerin periyodik tablosundaki sıralanışında, iyonlaşma enerjisi artan bir eğilim gösterir. Bu soru, elementlerin periyodik tablosundaki sıralanışında artan bir eğilim gösteren kavramı belirlememizi istemektedir. Verilen seçenekler arasında "C) İyonlaşma enerjisi" yer almaktadır. İyonlaşma enerjisi, bir atomun elektron kaybederek pozitif bir iyon oluşturma eğilimidir. Periyodik tabloda soldan sağa ve yukarıdan aşağıya doğru ilerlerken, atomlar genellikle daha küçük hale gelir ve çekirdekleri daha fazla elektron çeker. Bu nedenle, iyonlaşma enerjisi genellikle bu sıralanışta artar. Dolayısıyla, cevap anahtarı "C) İyonlaşma enerjisi" olarak belirlenmiştir.

Sorunun cevap anahtarı "A) Sublimasyon" dur. Sublimasyon, bir maddenin doğrudan katı halinden gaz haline geçmesini ifade eder. Bu süreçte madde, katı halinden ısı alarak gaz haline dönüşür, ara bir sıvı fazı olmadan doğrudan gaz haline geçer. Sublimasyon örnekleri arasında karbon dioksit (karbondioksit buzunun doğrudan gaz haline geçmesi), iyot (iyot kristallerinin ısıtılmasıyla gaz hâline geçmesi) ve naftalin (naftalin küpelerinin buharlaşması) bulunur. Sorunun çözüm açıklamasında, sublimasyonun bir maddenin doğrudan katı halden gaz haline geçişi olduğu ve örneklerle desteklendiği ifade edilmelidir.

Sorunun cevap anahtarı "C) Hidrojen bağları"dır. Su molekülleri, hidrojen bağları aracılığıyla bir arada tutulur. Hidrojen bağları, hidrojen atomunun elektronegatif bir atomdan (genellikle oksijen veya azot) oluşan bir molekülün negatif yüklü kısmıyla etkileşmesi sonucu oluşur. Su molekülünde, hidrojen atomu oksijen atomu tarafından elektronegatif olarak çekildiği için hidrojen bağları oluşur. Bu bağlar, suyun özelliklerini belirleyen önemli etkileşimlerdir. Çözüm açıklamasında, hidrojen bağlarının hidrojen atomunun elektronegatif bir atomla etkileşerek oluştuğu, su molekülünde hidrojen bağlarının bulunduğu ve bu bağların suyun özelliklerini belirlediği ifade edilmelidir.

Sorunun cevap anahtarı "E) Hidrofobik etkileşim"dir. Hidrofobik etkileşim, suya karşı itici olan maddeler arasındaki zayıf kuvvetlerdir. Hidrofobik maddeler, su ile etkileşime girme eğilimi göstermez ve su moleküllerinin oluşturduğu hidrojen bağlarına katılmazlar. Bu etkileşimler, suya karşı hidrofobik olma eğiliminde olan moleküller veya moleküler bölgeler arasında gerçekleşir. Çözüm açıklamasında, hidrofobik etkileşimin suya karşı itici olduğu, hidrofobik maddelerin hidrojen bağlarına katılmadığı ve hidrofobik etkileşimin zayıf bir kuvvet olduğu ifade edilmelidir.

Sorunun cevap anahtarı "D) Fe"dır. Fe sembolü demir elementini temsil etmektedir. Çözüm açıklamasında, element sembollerinin kimyasal elementleri temsil ettiği ve Fe'nin demir elementinin sembolü olduğu ifade edilmelidir.

Sorunun cevap anahtarı "D) H2O"dur. H2O, su molekülünü temsil eder ve amfoterik bir bileşiktir. Çözüm açıklamasında, amfoterik bileşiklerin hem asitik hem de bazik özelliklere sahip oldukları ve suyun hem asitlerle hem de bazlarla tepkime verebilen bir örneği olduğu belirtilmelidir.

Sorunun cevap anahtarı "E) Maxwell-Boltzmann modeli"dir. Gazların hareketlerini açıklamak için kullanılan bir model olarak Maxwell-Boltzmann modeli, gaz moleküllerinin hız ve enerji dağılımlarını açıklar. Bu model, gaz moleküllerinin rasgele hareket ettiğini ve enerjilerinin belirli bir dağılıma sahip olduğunu öngörür. Gaz molekülleri, çarpışmalarla enerji alışverişi yapar ve farklı hızlarda hareket eder. Bu model, gazların termal davranışını ve termodinamik özelliklerini anlamak için kullanılır. Çözüm açıklamasında, Maxwell-Boltzmann modelinin gaz moleküllerinin hareketlerini ve enerji dağılımlarını açıkladığı, gazların rasgele hareket ettiği ve enerji alışverişi yaptığı vurgulanmalıdır.

Bu sorunun cevabı şık D'dir. Çünkü kalsiyum karbonat (CaCO3) ve hidroklorik asit (HCl) asidik ortamda reaksiyona girerek kalsiyum klorür (CaCl2), su (H2O) ve karbondioksit (CO2) oluştururlar. Bu reaksiyon, hidroklorik asidin varlığında gerçekleşir. Bu durumda, asidik ortamda gerçekleşen reaksiyon şık D'deki CaCO3 + 2HCl -> CaCl2 + H2O + CO2'dir. Bu sorunun çözüm açıklaması, seçilen şık D'deki reaksiyonun asidik ortamda gerçekleştiğini gösterir. Hidroklorik asidin (HCl) varlığı, reaksiyonun gerçekleşmesi için gerekli olan asidik ortamı sağlar. Reaksiyon sonucunda oluşan ürünler CaCl2, H2O ve CO2'dir.

Sorunun cevap anahtarı C) Klor (Cl)'dır. Klor bir ametaldir. Ametal elementler genellikle metal olmayan özelliklere sahip olup, iyi bir elektron alıcısıdırlar. Klor, kovalent bağlarla diğer elementlerle elektronları paylaşarak bileşikler oluşturur. Soruda istenen, ametal elementin belirlenmesidir. Ametal elementler, genellikle metal olmayan özelliklere sahip olan ve kovalent bağlarla diğer elementlerle elektronları paylaşan elementlerdir. Verilen seçenekler arasında sadece C) Klor (Cl), ametal özelliklere sahiptir. Cıva (Hg), Gümüş (Ag), Bakır (Cu) ve Magnezyum (Mg) ise metal elementlerdir.

Cevap Anahtarı: Kimyasal bir reaksiyon sonucu gerçekleşen değişim B) Kimyasal değişimdir. Kimyasal değişim, maddenin kimyasal yapısında kalıcı bir değişiklik meydana getiren bir reaksiyon türüdür. Bu soruda, kimyasal bir reaksiyon sonucunda meydana gelen değişimi bulmamız istenmektedir. Cevap anahtarında verilen seçenekler arasında kimyasal değişim seçeneği bulunmaktadır. Kimyasal değişim, maddenin kimyasal yapısında kalıcı bir değişiklik oluşturan bir reaksiyon türüdür. Diğer seçenekler ise fiziksel değişim, iyonlaşma, metamorfoz ve radyoaktif bozunma gibi farklı olayları ifade etmektedir.

Cevap Anahtarı: Kovalent etkileşimler, B) Metal ve ametal arasınd arasında gerçekleşir. Bu soruda, kovalent etkileşimlerin hangi durumlarda gerçekleştiğini belirlememiz istenmektedir. Kovalent etkileşimler, elektron paylaşımıyla oluşan bağlantılardır ve genellikle ametal elementler arasında gerçekleşir. Ametal ve tuz arasında ise iyonik bağlar bulunur. İki metaller arasındaki bağlantılar genellikle metalik bağlardır. Dolayısıyla, kovalent etkileşimler metal ve ametal arasında veya iki ametaller arasında gerçekleşir.

Cevap Anahtarı: Metalik etkileşimler A) İki metaller arasında gerçekleşir. Bu soruda, metalik etkileşimlerin hangi durumlarda gerçekleştiğini belirlememiz istenmektedir. Metalik etkileşimler, metaller arasında gerçekleşen özel bir bağ türüdür. Metal elementleri, kristal yapılarında elektronlarının serbestçe hareket ettiği bir yapıya sahiptirler. Bu nedenle, metalik etkileşimler iki metaller arasında gerçekleşir. Diğer seçeneklerde ise metal ve ametal arasında iyonik bağlar, iki ametaller arasında kovalent etkileşimler veya ametal ve tuz arasında iyonik bağlar bulunur.

Cevap Anahtarı: Katı haldeki maddelerin en belirgin özelliği B) Belirli şekildir. Bu soruda, katı haldeki maddelerin en belirgin özelliğini belirlememiz istenmektedir. Katı haldeki maddeler, belirli bir şekle sahip olurlar ve bu şekli değiştirme eğiliminde değillerdir. Bu nedenle, belirli şekil katıların en belirgin özelliğidir. Diğer seçenekler olan belirli hacim (katıların hacimleri sabittir), sıkıştırılabilirlik (katılar genellikle sıkıştırılamazlar), hacim değiştirme özelliği (katıların hacmi değişmez) ve şekil değiştirme özelliği (katılar şekillerini değiştirme eğiliminde değillerdir) katıların özelliklerine uymamaktadır.

Cevap Anahtarı: Su ve yağın birbirine karışmamasının nedeni A) Moleküller arasındaki bağlardır. Bu soruda, su ve yağın birbirine karışmayan özelliğinin nedenini belirlememiz istenmektedir. Su ve yağ, polarite özellikleri farklı olan moleküllerdir. Su molekülleri polar yapılıdır ve hidrojen bağları oluşturabilirken, yağ molekülleri nonpolar yapılıdır ve hidrojen bağları oluşturma eğiliminde değildir. Bu nedenle, su ve yağ molekülleri arasında çekim kuvvetleri düşük olur ve karışmazlar. Diğer seçenekler olan kimyasal özellikler, sıcaklık, basınç ve kütle su ve yağın karışmama özelliğiyle ilişkili değillerdir.

Cevap Anahtarı: Elementler, C) Farklı proton sayılarına sahip atomlar ile tanımlanır. Elementler, kimyasal olarak tek tip atomlardan oluşurlar. Her element, farklı proton sayısına sahip atomlar tarafından temsil edilir. Proton sayısı, bir atomun çekirdeğinde bulunan temel yüklü parçacıklardır ve elementin kimyasal özelliklerini belirler. Diğer seçenekler olan farklı atom sayılarına sahip moleküller, farklı elektron sayılarına sahip moleküller, farklı nötron sayılarına sahip atomlar ve farklı proton ve elektron sayılarına sahip atomlar elementlerin doğru tanımı değildir.

Doğru cevap C) Klor (Cl)'dur. Klor gaz halinde bulunurken, diğer elementler olan A) Demir (Fe), B) Bakır (Cu), D) Gümüş (Ag) ve E) Çinko (Zn) genellikle katı veya sıvı halde bulunurlar.

Cevap Anahtarı: A) Kovalent bağ. Kovalent bağ, atomlar arasında elektron paylaşımıyla oluşan güçlü bir kimyasal bağ türüdür. Diğer seçenekler ise kimyasal türler arasında zayıf etkileşimleri tanımlamaktadır. Dipol-dipol etkileşimi, kutupsal moleküller arasındaki pozitif ve negatif yüklerin çekim etkileşimidir. Hidrojen bağı, hidrojen atomunun elektronegatif bir atomla oluşturduğu özel bir dipol-dipol etkileşimidir. Van der Waals kuvvetleri ise geçici dipol-dipol etkileşimleri veya dipol-kutupsal molekül etkileşimlerini kapsayan zayıf kuvvetlerdir.

Sorunun cevap anahtarı: A) Elektronlar tamamen bir atomda kalır. İyonik bağ, atomlar arasında elektronların tamamen bir atomdan diğerine aktarılmasıyla oluşur. Bu bağda, bir atom elektronlarını tamamen kaybederken diğer atom bu elektronları tamamen kazanır. İyonik bağ oluşumu sırasında, elektronlar tamamen bir atomda kalırken diğer atom elektronları tamamen kabul eder. Bu durumda, elektronlar eşit olarak paylaşılmaz, bir atomdan diğerine tamamen aktarılır. İyonik bağ, farklı elektronegatiflik değerlerine sahip atomlar arasında oluşur. Elektronegatiflik farkı yüksek olan atom, elektronları daha güçlü çekerek tamamen kazanır, diğer atom ise tamamen elektronlarını kaybeder.

Cevap Anahtarı: A) H2O. Su molekülü, iki hidrojen atomu (H) ve bir oksijen atomu (O) tarafından oluşturulur. Bu nedenle, su molekülünün kimyasal formülü H2O'dur. Diğer seçenekler olan CO2 (karbondioksit), O2 (oksijen), CH4 (metan) ve NH3 (amonyak) suyun kimyasal formülüyle eşleşmemektedir.

Cevap Anahtarı: B) HCl. Bir asit, sulu çözeltide hidrojen (H+) iyonları salan bir bileşiktir. HCl, hidroklorik asit olarak bilinir ve suda çözündüğünde hidrojen iyonlarına ayrışır, bu nedenle bir asittir. Diğer seçenekler olan NaOH (sodyum hidroksit), KOH (potasyum hidroksit), Ca(OH)2 (kalsiyum hidroksit) ve BaSO4 (bariyum sülfat) ise baz veya tuzlardır.

Cevap Anahtarı: D) "Enerjinin korunumu yasası, bir sistemdeki toplam enerjinin ne yaratılamayacağını ne de yok edilebileceğini belirtir." Kimyasal reaksiyonlarda enerjinin korunumu yasası, enerjinin ne yaratılamayacağını ne de yok edilebileceğini ifade eder. Bu yasa, bir sistemdeki toplam enerjinin sabit kalacağını ve enerjinin bir formdan diğerine dönüşebileceğini belirtir. Kimyasal reaksiyonlarda enerjinin korunumu, başlangıçtaki enerjinin sonuçtaki enerjiyle aynı olduğunu gösterir.

Cevap Anahtarı: B) Buzun erimesi. Fiziksel bir değişim, maddeye herhangi bir kimyasal dönüşüm olmadan fiziksel özelliklerinin değiştiği bir süreçtir. Buzun erimesi, su moleküllerinin düşük sıcaklıkta katı haldeyken yüksek sıcaklıkta sıvı haline dönüşmesini temsil eder. Bu bir fiziksel değişimdir çünkü su moleküllerinin kimyasal yapısı değişmez, sadece hâl değiştirir.

Cevap Anahtarı: C) Güçlü ve zayıf etkileşimler. Kimyasal türler arasındaki etkileşimlerin sınıflandırılmasında temel bir ayrım güçlü ve zayıf etkileşimlerdir. Güçlü etkileşimler, elektron paylaşımına veya transferine dayanan kovalent ve iyonik bağları içerir. Zayıf etkileşimler ise moleküller arasındaki daha zayıf kuvvetlerdir ve dipol-dipol etkileşimleri, hidrojen bağları ve van der Waals kuvvetlerini kapsar.