9.Sınıf Astronomi ve Uzay Bilimleri Dersi (6. ÜNİTE UZAY BİLİMLERİ VE UZAY ÇALIŞMALARI) Özeti

Uzay Çalışmaları

Uzay çalışmaları, birincil olarak bilimsel amaçlı yürütülen, ilişkili olduğu diğer bilim dallarının da gelişimine yardımcı olmasının yanı sıra, haberleşme ve gözlem uyduları gerek hizmet alanları ile gerekse üretim teknolojileri ile ülke ekonomilerine önemli katkılar sağlar. Ülkemizde bu çalışmalar TÜBİTAK bünyesinde oluşturulan Uzay Teknolojileri Araştırma Enstitüsü önderliğinde yürütülmektedir.

Uzay Çalışmalarının Amaçları

• Bilimsel amaçlar
• Diğer bilim dallarının gelişimi
• Haberleşme ve gözlem uydularının hizmet alanları ile üretim teknolojileri ile ülke ekonomilerine katkısı

Uzay Çalışmalarının Gelişimi

Uzay çalışmaları, 1957 yılında uzaya gönderilen Sputnik 1'den bu yana hızla gelişmiştir. Sputnik 1, uzaya gönderilen ilk yapay uydudur. 1969 yılında Neil Armstrong, Ay'a ilk ayak basan insan oldu. 1981 yılında Colombia (Kolombiya) ile tekrar kullanılabilme özelliğine sahip uzay mekikleri, uzay çalışmalarındaki yerlerini aldı. Ülkemizde uzay çalışmalarının Uzay Teknolojileri Araştırma Enstitüsü başkanlığında yürütüldüğü bilinmektedir.

Türkiye'nin Uzay Projeleri

• Göktürk-2 Uydusu: Uzaya gönderilen yüksek çözünürlüklü ilk gözlem uydusudur. 18 Aralık 2012'de uzaya fırlatılmıştır. Göktürk-2 Uydusu Tanıtım Videosu
• RASAT Uydusu: BİLSAT'tan sonra ülkemizin sahip olduğu ikinci uzaktan algılama uydusudur. Haritacılık, afet izleme, şehircilik ve çevre planlama, uydunun kullanım alanlarıdır. RASAT Uydusu Tanıtım Videosu
• BİLSAT: Ülkemizin ilk gözlem uydusudur. 27 Eylül 2003 tarihinde fırlatılmıştır. BİLSAT Uydusu Tanıtım Videosu

Uzay Çalışmalarının Yaşamımıza Etkileri

Uzay çalışmaları, günlük yaşamımızın birçok alanında kullanılan teknolojilerin geliştirilmesine katkıda bulunmuştur. Örneğin, dondurma işlemi, NASA tarafından astronotların yiyeceklerini uzun süre saklamak için geliştirilen bir yöntemdir. Vücut sıcaklığını kulaktan ölçebilen dijital termometreler, NASA'nın kızılötesi sensör teknolojisi ile yıldızların sıcaklıklarını ölçen aletlerden yararlanılarak geliştirilmiştir. Kontak lensler ve çizilmez gözlük camları astronotların başlıklarında kullanılan teknolojiden yararlanılarak geliştirilmiştir. Video ve bilgisayar oyunlarının ayrılmaz bir parçası olan joystickler (coysitik) uzay araçları için geliştirilen teknolojiden yararlanılarak kullanıma sunulan bir başka üründür.

Çalışmalara Bağlı Gelişen İcatlar

• Dondurma işlemi
• Vücut sıcaklığını kulaktan ölçebilen dijital termometreler
• Kontak lensler ve çizilmez gözlük camları
• Video ve bilgisayar oyunlarının vazgeçilmezleri olan joystickler
• Termometre
• Kontak lens
• Joystick
• Şeffaf diş teli
• Güvenlik oluğu

Uzay Çalışmalarında Kullanılan Araçlar

Uzay çalışmalarında kullanılan araçlar, uzay araçları, uzay giysisi, uzay istasyonu, roket ve uydudur. Uzay araçları, insanlı veya insansız olarak ikiye ayrılır. Uzay giysisi, uzayda bulunan astronotları koruyan giysidir. Uzay istasyonu, uzayda bulunan ve astronotların uzun süre kalabileceği yerdir. Roket, uzay aracını uzaya taşıyan araçtır. Uydu, Dünya etrafında dönen ve çeşitli amaçlarla kullanılan cihazlardır.

V-2 Roketleri

2. Dünya Savaşı sırasında Almanlar tarafından geliştirilen V-2 roketleri, savaş sonrasında uzay araçlarının geliştirilmesine temel olan bir teknolojiye sahiptir.

Sonuç

Uzay çalışmaları, bilimsel amaçlı olarak yürütülen ve birçok farklı alanda kullanımı olan teknolojilerin geliştirilmesine katkıda bulunan bir alandır. Ülkemiz, uzay çalışmalarında önemli adımlar atmış ve kendi uydularını üretmeyi başarmıştır. Uzay çalışmaları, gelecekte de birçok alanda kullanımı olan teknolojilerin geliştirilmesine öncülük edecektir.

Evrende Hayat Var mı?

Evrenin enginliğinde, Dünya dışında da yaşam olabilir mi sorusu yüzyıllardır insanlığın merakını cezbetmiştir. Astrobiyoloji, bu soruyu araştırmak için çalışan bilim dalıdır. Bu bilim dalı, yaşamın kökenlerini anlamak, yaşanabilir ortamlar bulmak ve Dünya dışı yaşam belirtilerini aramak gibi amaçlara sahiptir.

Dünya Dışı Yaşam Araştırmaları

Evrende yaşamı aramak için çeşitli projeler yürütülmektedir. SETİ (Dünya Dışı Akıllı Canlı Arayışı) programı, radyo teleskopları aracılığıyla diğer gezegenlerden gönderilen sinyalleri dinleyerek Dünya dışı yaşam belirtileri aramaktadır. Fermi Paradoksu, Dünya dışında yaşam olması olasılığının yüksek olmasına rağmen henüz herhangi bir kanıt bulunmaması arasındaki çelişkiyi ele almaktadır.

SETI Enstitüsü

Astrobiyoloji ve Yaşamın Kökenleri

Astrobiyoloji, yaşamın kökenlerini anlamak için de çalışmalar yürütmektedir. Bu çalışmalar, Dünya'nın oluşumundan itibaren yaşamın nasıl ortaya çıktığını ve diğer gezegenlerde de yaşamın oluşma olasılığını araştırmaktadır.

NASA Astrobiyoloji Bölümü

Yaşanabilir Ortamlar

Yaşamın oluşması için uygun koşullara sahip gezegenlere, yıldızlara veya uydu gibi gök cisimlerine "yaşanabilir ortam" adı verilir. Güneş Sistemi'nde, Mars ve Venüs gezegenleri Dünya'ya yakın özellikleriyle ya-şanabilir ortamlar olarak düşünülür. Ayrıca, Jüpiter ve Satürn gezegenlerinin bazı uyduları da yaşanabilir ortam özellikleri göstermektedir.

Sonuç

Evrende hayat olup olmadığı sorusu, insanlığın en büyük meraklarından biridir. Astrobiyoloji, bu soruyu araştırmak için çalışmaktadır. Dünya dışında yaşam belirtileri bulmak uzun ve zorlu bir süreç olsa da, bu çalışmalar evrenin gizemlerini çözmek ve yaşamın kökenlerini anlamak açısından büyük önem taşımaktadır.

Uzay Yolculuğu ve Astronotluk

Uzay yolculuğu, insanlığın uzayı keşfetmek ve diğer gezegenlere ulaşmak için yaptığı yolculuklardır. Uzay yolculuğu, uzay araştırmaları ve uzay turizmi olmak üzere ikiye ayrılır. Uzay araştırmaları, bilimsel amaçlarla yapılırken uzay turizmi, eğlence amaçlı yapılır.

Astronotlar

Astronotlar, uzay yolculuğu yapan kişilere verilen addır. Astronotlar, özel eğitim almış ve uzay yolculuğu için uygun sağlık koşullarına sahip kişiler arasından seçilirler. Astronotlar, uzay yolculuğu sırasında uzay aracını kontrol ederler, bilimsel deneyler yaparlar ve uzay yürüyüşleri gerçekleştirirler.

Pilot Astronotlar ve Alan Uzmanı Astronotlar

Astronotlar, görevlerine göre pilot astronotlar ve alan uzmanı astronotlar olmak üzere iki gruba ayrılırlar. Pilot astronotlar, uzay aracını kontrol eden kişilerdir. Alan uzmanı astronotlar ise, bilimsel deneyler yapan ve uzay yürüyüşleri gerçekleştiren kişilerdir.

Astronot Olmak İçin Gereken Şartlar

• Uluslararası geçerliliği olan bir eğitim kurumunda mühendislik veya temel doğa bilimleri eğitimi almak
• Sağlık ve fiziksel koşulların astronot olmak için uygun olması
• Temel sağlık kontrolünden geçebilecek yeterlikte olmak
• Pilot astronotlar için 155-188 cm, alan uzmanı astronotlar için 146-190 cm boy sınırı
• Kan basıncının (tansiyon), oturur hâlde iken 140/90 mm Hg olması

Uzayda Yaşam

Uzayda yaşam, insanlığın uzaydaki koşullara uyum sağlayarak hayatta kalmasıdır. Uzayda yaşam, uzay istasyonlarında veya uzay kolonilerinde gerçekleştirilebilir. Uzayda yaşam, zorlu koşullara sahip olduğu için astronotlar özel eğitim alarak bu koşullara hazırlanırlar.

Uzayda Yaşamın Zorlukları

• Yer çekimsiz ortamda yemek yemek ve uyumak zorluğu
• Omurganın esnemesi ve kas ve kemiklerin zayıflaması
• Uyku sorunları
• Uzaydaki güçlü ışımaların astronotların göz sağlığını olumsuz etkilemesi

Uzay Kolonileri

Uzay kolonileri, insanların uzayda yaşamak için kurduğu yerleşim yerleridir. Uzay kolonileri, uzay istasyonlarından daha büyük ve kalıcı yerleşim yerleridir. Uzay kolonileri, farklı amaçlarla kurulabilir. Örneğin, bilimsel araştırma amaçlı, madencilik amaçlı veya turizm amaçlı uzay kolonileri kurulabilir.