5. Sınıf Matematik Konuları | Veri Toplama ve Değerlendirme, Uzunluk Ölçme Birimleri, Çokgenler, Zaman Ölçme
Bir konuda bilgi edinmek için veri toplamak gerekir. Veri toplamak için araştırma sorusu oluşturulmalıdır.
Araştırma sorusu, bir konuda bilgi edinmek için sorulacak açık uçlu sorudur.
Araştırma sorularının özellikleri şunlardır:
* Açık uçludur.* Cevabı kesin değildir.
* Bir konuda bilgi edinmeyi sağlar.
Veri, bir konuda bilgi edinmek için toplanan sayısal veya sözel bilgilerdir.
Verilerin özellikleri şunlardır:
* Sayısal veya sözel olabilir.* Bir konuda bilgi verir.
Veri toplama yöntemleri şunlardır:
* Anket: Belirli bir konuda bilgi edinmek için kişilere sorulan sorulardır.* Görüşme: Belirli bir konuda bilgi edinmek için kişilerle yapılan görüşmelerdir.
* Doküman incelemesi: Belirli bir konuda bilgi edinmek için belgeler incelenir.
* Deney: Belirli bir konuda bilgi edinmek için deneyler yapılır.
Toplanan veriler değerlendirilerek yorumlanır. Verilerin değerlendirilmesi için çeşitli yöntemler kullanılabilir.
Verilerin değerlendirilme yöntemleri şunlardır:
* Sıklık tablosu: Verilerin sayısını gösteren tablodur.* Sütun grafiği: Verilerin sayılarını gösteren grafiktir.
* Çizgi grafiği: Verilerin değişimini gösteren grafiktir.
Veri toplama ve değerlendirme, bir konuda bilgi edinmek için önemli bir süreçtir. Bu süreci doğru bir şekilde gerçekleştirmek için araştırma sorusuna uygun veri toplama yöntemleri seçilmeli ve veriler doğru bir şekilde değerlendirilmelidir.
Örnek:
Bir sınıftaki öğrencilerin en sevdiği meyveyi öğrenmek için bir araştırma yapmak istiyoruz.
Bu araştırma için uygun bir araştırma sorusu şu olabilir:
"Sınıftaki öğrencilerin en sevdiği meyve nedir?"
Bu araştırma sorusu açık uçludur ve cevapları kesin değildir. Bu nedenle bu soruya uygun bir veri toplama yöntemi anket olabilir.
Anket ile öğrencilere "En sevdiğiniz meyve nedir?" sorusu sorulabilir. Öğrencilerin verdiği cevaplar bir sıklık tablosu veya sütun grafiği ile gösterilebilir.
Sütun grafiği sayesinde öğrencilerin en sevdikleri meyveyi kolayca görebiliriz.
Bu örnekte olduğu gibi, uygun bir araştırma sorusu seçilerek ve doğru veri toplama yöntemleri kullanılarak bir konuda bilgi edinmek mümkündür.
Metre (m)
Metre, uzunluk ölçmek için kullanılan temel birimdir. Bir metre, bir metrelik bir çubuğun uzunluğudur.Kilometer (km)
Desimeter (dm)
Desimeter, bir metrenin onda biridir. Bir desimeter, yaklaşık 3,937 inç'e eşittir.Centimeter (cm)
Centimeter, bir metrenin yüzde biridir. Bir santimetre, yaklaşık 0,3937 inç'e eşittir.Milimetre (mm)
Milimetre, bir metrenin binde biridir. Bir milimetre, yaklaşık 0,03937 inç'e eşittir.İnç (in)
İnç, Birleşik Krallık ve Amerika Birleşik Devletleri'nde yaygın olarak kullanılan bir uzunluk birimidir. Bir inç, yaklaşık 2,54 santimetreye eşittir.Yard (yd)
Yard, Birleşik Krallık'ta yaygın olarak kullanılan bir uzunluk birimidir. Bir yard, yaklaşık 0,9144 metreye eşittir.Fut (ft)
Fut, Birleşik Krallık ve Amerika Birleşik Devletleri'nde yaygın olarak kullanılan bir uzunluk birimidir. Bir fut, yaklaşık 0,3048 metreye eşittir.Mil (mi)
Mil, Amerika Birleşik Devletleri'nde yaygın olarak kullanılan bir uzunluk birimidir. Bir mil, yaklaşık 1,609344 metreye eşittir.Metre - desimetre - santimetre - milimetre ilişkisi aşağıdaki gibidir:
Birimler | İlişki |
---|---|
Metre (m) | 1 m = 100 dm |
Desimeter (dm) | 1 dm = 10 cm |
Centimeter (cm) | 1 cm = 10 mm |
Bu ilişkiden yararlanarak sınıf tabanının genişliğini desimetre, santimetre ve milimetre olarak aşağıdaki gibi yazabiliriz:
2,5 m = 250 dm = 2500 cm = 25000 mm
Sonuç olarak, sınıf tabanının genişliği 250 desimetre, 2500 santimetre veya 25000 milimetredir
Uzunluk, bir cismin bir ucundan diğer ucuna olan uzaklığıdır. Uzunluğu ölçmek için çeşitli birimler kullanılır.
Uzunluk ölçme birimlerini küçükten büyüğe doğru sıralayabiliriz.
``` mm (milimetre) < cm (santimetre) < dm (desimetre) < m (metre) < km (kilometre) ```Birbiriyle ilişkili uzunluk birimlerini birbirine dönüştürebiliriz.
``` 1 m = 100 cm 1 cm = 0,01 m 1 dm = 10 cm 1 cm = 0,1 dm 1 m = 10 dm 1 dm = 0,1 m 1 km = 1000 m 1 m = 0,001 km ```Uzunluk ölçme problemlerini çözerken aşağıdaki adımları takip edebiliriz.
1. Problemi anlayalım.2. Verilenleri bulalım.
3. İsteneni bulalım.
4. Çözümü kontrol edelim.
Örnek
Bir kalem 15 cm uzunluğundadır. Bu uzunluğu metre cinsinden ifade edelim.
``` 15 cm = 15 / 100 m = 0,15 m ```Cevap: Kalemin uzunluğu 0,15 m'dir.
Çokgenlerin Çevresi
Çokgen, en az üç doğru parçasının bir araya gelmesiyle oluşan kapalı şekle denir. Çokgenlerin kenarlarının uzunlukları toplamına, bu çokgenin çevresi denir.
Çokgen Çevre Uzunluğunun Hesaplanması Çokgenlerin çevre uzunlukları, kenar uzunluklarının toplamına eşittir.
* Kare ve eşkenar dörtgenin çevre uzunlukları, bir kenar uzunluğunun 4 ile çarpılmasıyla bulunur.
```
Çokgen | Çevre Uzunluğu |
Kare | a x 4 |
Eşkenar dörtgen | a x 4 |
``` * Dikdörtgen ve paralelkenarın çevre uzunlukları, uzun kenar uzunluğunun 2 ile çarpılmasıyla bulunur. ```html
Çokgen | Çevre Uzunluğu |
Dikdörtgen | (a + b) x 2 |
Paralelkenar | (a + b) x 2 |
``` * Eşkenar üçgenin çevre uzunluğu, bir kenar uzunluğunun 3 ile çarpılmasıyla bulunur. ```html
Çokgen | Çevre Uzunluğu |
Eşkenar üçgen | a x 3 |
``` * İkizkenar üçgenin çevre uzunluğu, ikizkenarlarından birinin uzunluğunun 2 ile çarpılmasıyla bulunur. ```html
Çokgen | Çevre Uzunluğu |
İkizkenar üçgen | (2a + b) |
``` * Çeşitkenar üçgenin çevre uzunluğu, kenar uzunluklarının toplamına eşittir. ```html
Çokgen | Çevre Uzunluğu |
Çeşitkenar üçgen | a + b + c |
``` Çokgenlerin çevre uzunlukları, kenar uzunluklarının toplamına eşittir. Çokgenlerin çevre uzunluklarını hesaplamak için, ilgili formüller kullanılır.
Örnek: Bir karenin bir kenar uzunluğu 10 cm ise, çevresinin uzunluğu kaç cm'dir?
Çözüm: Karelerin çevre uzunlukları, bir kenar uzunluğunun 4 ile çarpılmasıyla bulunur. ``` Çevre = a x 4 ``` ``` Çevre = 10 x 4 ``` ``` Çevre = 40 ```
Cevap: Karelin çevresinin uzunluğu 40 cm'dir.
Kâzım Bey, Ankara'dan İstanbul'a otobüsle seyahat etmiştir. Seyahat süresi 6 saat 25 dakika sürmüştür. Kâzım Bey, İstanbul'a saat 17.40'ta varmıştır.
Seyahat süresi = 6 saat + 25 dakika
Seyahat süresi = 6 * 60 + 25
Seyahat süresi = 360 + 25
Seyahat süresi = 385 dakika
Sonuç olarak, Kâzım Bey, Ankara'dan saat 11.15'te yola çıkmıştır.
Zaman, olayların birbirini takip etme sırasını belirleyen bir kavramdır. Zaman, gün, saat, dakika, saniye gibi birimlerle ölçülür.
Gün, Güneş'in doğudan batıya doğru dönmesi sonucunda oluşan süredir. Bir gün, 24 saattir.
Saat, günün 24 saatlik süresini bölen birimdir. Bir saat, 60 dakikadır.
Dakika, saatin 60 dakikalık süresini bölen birimdir. Bir dakika, 60 saniyedir.
Saniye, dakikanın 60 saniyelik süresini bölen birimdir.
Zaman, günlük hayatımızda birçok alanda kullanılır. Örneğin, okula, işe, randevuya zamanında gitmek için zamanı bilmemiz gerekir. Ayrıca, spor müsabakalarını, filmleri, televizyon programlarını takip etmek için de zamanı bilmemiz gerekir.
5. sınıf matematik dersi, öğrencilerin matematiksel becerilerini geliştirmeye ve günlük yaşamda karşılaştıkları matematiksel problemleri çözmelerine yardımcı olur. Bu derste, doğal sayılar, kesirler, ondalık sayılar, uzunluk, ağırlık, zaman gibi temel matematik kavramları ve işlemleri öğretilir.
Doğal sayılar, 0'dan başlayarak sonsuz olan sayılardır. 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, ... doğal sayılara örnektir.
Doğal sayılarla toplama, çıkarma, çarpma ve bölme işlemleri yapılır.
Kesirler, bir bütünün kaç eş parçaya bölündüğünü gösteren sayılardır.
Kesirler, bileşik kesirler ve tam sayılı kesir olmak üzere iki gruba ayrılır.
Bileşik kesirler, payı paydasından büyük veya eşit olan kesirlerdir. Tam sayılı kesirler ise payı paydasından küçük olan kesirlerdir.
Kesirler ile toplama, çıkarma, çarpma ve bölme işlemleri yapılır.
Ondalık sayılar, bir tam sayı ve bir ondalık kısım olmak üzere iki kısımdan oluşur.
Ondalık kısım, virgülden sonra gelen sayılardır.
Ondalık sayılar ile toplama, çıkarma, çarpma ve bölme işlemleri yapılır.
Uzunluk, bir nesnenin bir ucundan diğer ucuna olan mesafedir.
Uzunluk birimleri, santimetre (cm), metre (m), kilometre (km) gibi birimlerdir.
Uzunluklar, karşılaştırma, ölçme ve hesaplama işlemleri ile ölçülür.
Ağırlık, bir nesnenin yere doğru olan çekim kuvvetidir.
Ağırlık birimleri, gram (g), kilogram (kg), ton (t) gibi birimlerdir.
Ağırlıklar, karşılaştırma, ölçme ve hesaplama işlemleri ile ölçülür.
Zaman, olayların birbirini takip etme sırasıdır.
Zaman birimleri, saat (s), dakika (dk), saniye (sn) gibi birimlerdir.
Zamanlar, karşılaştırma, ölçme ve hesaplama işlemleri ile ölçülür.