12. Sınıf DKAB 1.Dönem 2.Yazılı (Klasik)

Anadolu'da Ahilik teşkilatının gelişmesinde etkili olan faktörler, teşkilat yapısının Anadolu'nun sosyal, ekonomik ve kültürel yapısına uygun olmasıdır. Bu faktörler, Ahilik teşkilatının Anadolu'da hızla yayılmasını ve önemli bir yere sahip olmasını sağlamıştır.

Hacı Bektaş-ı Veli, Anadolu'da İslamiyet'in yayılmasında ve toplumsal birlik ve beraberliğin sağlanmasında oynadığı rolü şu şekilde açıklayabiliriz: * Hacı Bektaş-ı Veli, Anadolu'ya gelen Türkmenleri İslamiyet'e kazandırmak için çaba göstermiştir. Bu amaçla, Anadolu'nun çeşitli yerlerinde zaviyeler açmış ve vaaz ve sohbetleriyle Türkmenleri İslamiyet'e davet etmiştir. Hacı Bektaş-ı Veli'nin bu çalışmaları sayesinde Anadolu'da İslamiyet hızla yayılmıştır. * Hacı Bektaş-ı Veli'nin öğretileri, toplumsal hoşgörü, barış ve kardeşlik gibi değerleri vurgulamaktadır. Bu öğretiler, Anadolu'da farklı kültür ve inançlardan insanların bir arada yaşamasını sağlamıştır.

Ribatlar, İslamiyet'in yayılmasında etkili olan bir faktördür. Zira ribatlarda bulunan derviş ve eren adı verilen mutasavvıflar, İslam'ın ahlak ve ilkelerini göçebe Türklere öğreterek onların İslamiyet'i benimsemelerine katkıda bulunmuşlardır.

Fütüvvet ve ahilik teşkilatları, İslamiyet'in yayılmasında etkili olan bir faktördür. Zira bu teşkilatlar, İslam'ın ahlak ve ilkelerini yaymak, yardımlaşma ve dayanışmayı sağlamak, sosyal adaleti tesis etmek amacıyla kurulmuştur. Bu teşkilatlar, özellikle göçebe Türklerin İslamiyet'i benimsemeleri ve İslami değerlerle tanışmaları açısından önemli bir rol oynamıştır.

Anadolu'da Ahiliğin önemi, İbn-i Battûta'nın da seyahatnamelerinde verdiği bilgilerle desteklenmektedir. İbn-i Battûta, Anadolu'daki her şehirde ahilerden övgüyle bahsetmektedir. Bu durum, Ahiliğin Anadolu'da ne kadar önemli olduğunu göstermektedir.

Ayette geçen "amel" kelimesi, kişinin dinî ve ahlaki görevlerini yerine getirmesi, iyilik ve güzel işler yapması anlamına gelir.

Tasavvuf, İslam dininin temel ilkelerini benimseyerek, bu ilkelerin toplumda yaygınlaşmasını hedeflemiştir. Tasavvuf düşüncesi, İslam dininin sevgi, hoşgörü, merhamet gibi evrensel değerlerini halka yaymıştır. Bu değerler, toplumda birlik ve beraberliğin gelişmesine katkıda bulunmuştur.

Rifailik ve Mevlevilik, İslam tasavvufunun önemli iki koludur. Her iki tarikat da Allah'a (c.c.) ulaşmak için nefsin tezkiyesine önem verir. Bu nedenle her iki tarikatta da züht, takva, zikir ve ahlakı güzelleştirme gibi kavramlara vurgu yapılır.

Bu öğütler, musahiplerin birbirlerine karşı sevgi, saygı ve güven temelinde bir ilişki kurmaları için gereklidir. Musahipler, bu öğütlere uymak suretiyle birbirlerine karşı sorumlu ve güvenilir birer yoldaş olurlar.

Gülbank, Alevilik-Bektaşilikte önemli bir yere sahiptir. Cem törenlerinde, semahlarda, kurban keserken, yolculuğa çıkarken, yatağa yatarken, işe giderken vb. birçok durumda okunur. Gülbanklar, hem başlı başına bir erkân hem de diğer erkânların tamamlayıcısı olarak görülür.

Sahabe, kardeşlik için gereken her türlü fedakârlığı yapmıştır. Örneğin, Hz. Bilal, kölelikten kurtarılarak Hz. Ebubekir ile kardeş yapılmıştır. Hz. Peygamber'in Medine'ye hicret eden muhacirlerle ensarı kardeş ilan etmesi de bu fedakârlığın bir örneğidir.

İslamiyet, inanç esaslarına büyük önem vermiştir. Bu esaslar, Türklerin İslamiyet'i kabul etmesinde etkili olmuştur.