12.Sınıf İslam Kültür ve Medeniyeti 1.Dönem 2.Yazılı (Klasik)

İslam kültür ve medeniyeti, Kur'an ve sünnet temelinde gelişmiştir. Kur'an, İslam'ın temel inanç ve ibadetlerini, ahlaki değerlerini ve hukuki hükümlerini içeren ilahi bir kitaptır. Sünnet ise Hz. Muhammed'in (s.a.v.) söz, fiil ve takrirlerinden oluşan İslami bir kaynaktır.

İslam kültür ve medeniyeti, kendi varlığını özgün bir tecrübe olarak devam ettirirken mevcut medeniyet havzalarıyla etkileşimde bulunmuş ve insanlığın ortak mirasını korumuştur. İslam kültür ve medeniyeti, Antik dünyanın bilim ve düşünce eserlerini İslam dünyası'nın ortak ilim ve kültür dili olan Arapçaya aktarmıştır. Böylece İslam ilim ve düşüncesine dayalı olarak gelişen yeni ve özgün medeniyet anlayışı, asırlar boyu evrensel medeniyet keşfi olarak kabul edilmiştir.

İslam'a göre istişare, yöneticilerin karar alma sürecinde toplumdan gelen görüş ve önerileri dikkate almasıdır. İstişare, İslam'ın temel ilkelerinden birisidir. Kur'an-ı Kerim'de istişarenin önemi pek çok ayette vurgulanmıştır. Örneğin, Şûra suresinin 38. ayetinde "İş konusunda onlarla müşavere et. Bir kere de karar verip azmettin mi, artık Allah'a tevekkül et, (ona dayanıp güven)." buyrulmuştur.

İslam toplumu, iyiliği emredip kötülükten sakındırma idealiyle, toplumda kardeşlik ve dayanışma ruhunu güçlendirir. Bu ideal, toplumda birlik ve beraberliğin sağlanmasına yardımcı olur. İyiliği emredip kötülükten sakındıran insanlar, toplumda adalet ve hakkaniyetin hakim olmasını sağlar. Bu ideal, toplumun huzur ve refahının artmasına katkı sağlar.

İslam medeniyetinde kul olma şuuru, insanların Allah'a (c.c.) karşı sorumluluklarının bilincinde olmalarını sağlar. Bu şuur, insanların birbirlerine karşı da sorumlu olduklarının bilincinde olmalarını sağlar. İnsanların birbirlerine karşı saygılı, hoşgörülü ve yardımsever olmaları, bu sorumluluğun bir gereğidir.

İslam medeniyetinde aileye büyük önem verilir. Ailenin tarafları olan erkek ve kadın, birbirlerinin destekçisi, koruyucusu ve huzur kaynağıdır. Aile yuvası sevgi, şefkat ve merhamet üzerine kurulur.

Hz. Muhammed'in (s.a.v.) bu uygulaması, o dönemde okuma yazmanın yaygın olmadığı bir toplumda önemli bir örnek teşkil etmiştir. Bu uygulama sayesinde, okuma yazma bilmeyenler okuma yazma öğrenmeye teşvik edilmiş ve eğitime erişmeleri sağlanmıştır. Eğitimli bireyler, toplumda daha etkili ve verimli bir şekilde yer alabilmektedir. Bu nedenle, Hz. Muhammed'in (s.a.v.) bu uygulaması, toplumun eğitim düzeyini yükselterek ilme teşvik ve toplumsal dönüşüme katkı sağlamıştır.

İslam dünyasında tercüme hareketleri, özellikle Abbasiler döneminde yoğunlaşmıştır. Bu dönemde, Halife Me'mun tarafından Bağdat'ta kurulan Beytü'l-Hikme, tercüme hareketlerinin merkezi haline gelmiştir. Beytü'l-Hikme'de, Süryanice, Farsça, Hintçe ve Yunanca başta olmak üzere çeşitli dillerden eserler Arapça'ya çevrilmiştir. Bu eserler sayesinde, Müslümanlar, astronomi, tıp, matematik, fizik, kimya, felsefe ve edebiyat gibi alanlarda önemli gelişmeler kaydetmiştir.

İslam dünyasında kurulan rasathaneler, dünyanın ve evrenin yapısının daha iyi anlaşılmasına yönelik gözlem ve araştırmalar yapmak için kullanılmıştır. Bu rasathanelerde gök cisimleri, yıldızların hareketleri, güneş ve ay tutulmaları gibi göksel olaylar gözlemlenmiş ve kaydedilmiştir. Bu gözlemler sonucunda hazırlanan astronomi ve matematik eserleri, Avrupa'da da büyük ilgi görmüş ve bilimin gelişmesine katkı sağlamıştır.

Medreseler, İslam dünyasında eğitim ve öğretimin temel kurumlarından biri olmuştur. Bu kurumlarda dinî ve dünyevî bilimler olmak üzere çeşitli alanlarda eğitim verilmiştir. Medreseler aynı zamanda araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin yapıldığı merkezler olmuştur. Medreseler bünyesinde kurulan kütüphaneler, laboratuvarlar ve atölyeler, bilim insanlarının araştırma yapmasına imkân sağlamıştır. Medreseler, kültür ve sanat faaliyetlerinin de yapıldığı kurumlar olmuştur. Medreseler bünyesinde kurulan camiler, mescidler, tıp merkezleri ve hastaneler, Müslümanların dini ve sosyal ihtiyaçlarını karşılamıştır.

* İslam kültür ve medeniyetinin temel kaynağı Kur'an-ı Kerim'dir. Kur'an-ı Kerim, İslam'ın inanç, ibadet, ahlak, hukuk ve sosyal düzene ilişkin temel esaslarını içermektedir. * Sünnet, Hz. Muhammed'in (s.a.v.) sözleri, davranışları ve onayladığı uygulamalardan oluşur. Sünnet, Kur'an-ı Kerim'den sonra İslam'ın ikinci temel kaynağıdır. * Örf ve âdetler, bir toplumda genel kabul gören ve sürekliliği olan sosyal davranış biçimleri ile yerleşik uygulamalardır. Örf ve âdetler, İslam kültür ve medeniyetinde önemli bir yere sahiptir. * Diğer kültür ve medeniyetlerden alınan unsurlar, İslam kültür ve medeniyetinin gelişmesine katkı sağlamıştır. Ancak bu unsurlar, Kur'an-ı Kerim ve sünnete aykırı olmamak kaydıyla kabul edilmiştir. * Akıl, İslam'da önemli bir yere sahiptir. İslam'a göre akıl, insanın Allah'ı tanıma ve doğruyu yanlıştan ayırma yeteneğidir.