10.Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı 1.Dönem 2.Test sınavı 10.Sınıf kategorisinin Türk Dili ve Edebiyatı alt kategorisinin, 1 dönemine ait. Bu sınav Zor derecede zorluktadır. Toplamda 19 sorudan oluşmaktadır.
Aşağıdakileren hangisi dinî, destansı hikâye özelliği taşımaktadır?
A) Kerem ile Aslı B) Ferhad ile Şirin
C) Cenknâmeler D) Leyla ile Mecnun
E) Dede Korkut Hikâyeleri
(I) Mesnevi, divan edebiyatına ait bir nazım şeklidir. (II) İran edebiyatından Türk edebiyatına geçen bu nazım şekli, beyitlerden oluşmaktadır. (III) Her beyti kendi arasında kafiyeli olup kafiye düzeni aa / bb / cc / dd ... şeklindedir. (IV) Mesnevilerde aşk, kahramanlık, din, tasavvuf gibi konular işlenmektedir. (V) Şeyhi’nin Harname adlı eseri edebiyatımızdaki ilk mesnevi olması bakımından önemldir.
Numaralandırılmış cümlelerin hangisinde mesnevilerle ilgili yanlış bilgi verilmiştir?
A) I B) III C) II D) V E) IV
Gerçek ya da gerçeğe yakın olaylar anlatılır. Geleneksel bir içeriği olan, kuşaktan kuşağa sözlü olarak aktarılan halk edebiyatı ürünlerindendir. Genellikle aşk ve kahramanlık konularını işler. Kişilerin olağanüstü özellikleri oldukça sınırlıdır. Belirli anlatıcıları vardır. Bu kişiler genellikle meddahlardır. Nazımnesir iç içedir. Kerem ile Aslı, Ferhat ile Şirin, Arzu ile Kamber örneklerinden birkaçıdır.
Bu parçada tanıtılan yazı türü aşağıdakilerden hangisidir?
A) Hikâye B) Masal C) Halk hikâyesi
D) Destan E) Efsane
Akşam işten çıkınca Haliç’i ve Boğaziçi’ni selamlayıp yokuşa yöneldi. Hayatı sanki hiç bitmeyecek çilelerle geçiyordu zavallının. Yine de azmini, umudunu hiç kaybetmiyordu.
Altı çizili fiilimsilerin türü aşağıdakilerin hangisinde sırasıyla doğru verilmiştir?
A) İsim fiil - Sıfat fiil - Zarf fiil
B) Zarf fiil - Sıfat fiil - Sıfat fiil
C) Zarf fiil - Zarf fiil - Sıfat fiil
D) İsim fiil - Zarf fiil - Zarf fiil
E) Zarf fiil - Sıfat fiil - Zarf fiil
Aşağıdakilerden hangisi gazel ve kasidenin ortak yönlerinden biri değildir?
A) Nazım birimleri B) Kafiye örgüsü
C) Beyit sayıları D) İlk beytine verilen ad
E) Son beytine verilen ad
Aşağıdaki atasözlerinin hangisinde isim tamlaması yoktur?
A) El atına binen tez iner.
B) Çul içinde aslan yatar.
C) Acemi katır kapı önünde yük indirir.
D) Kurt kışı geçirir ama yediği ayazı unutmaz.
E) Ağaç ucuna yel değer, güzel kişiye söz değer.
Aşağıdakilerin hangisinde yazım yanlışı yapılmamıştır?
A) Dünyanın en karanlık yeri, bir insan cahaletidir.
B) Hiçkimsenin yanında sevdiklerinin sırrını anlatma.
C) Çalışmanın sınırları vardır, tembelliğin ise hiç bir sınırı yoktur.
D) Kendisine düşman olan başkasına dost olmayı bilemez.
E) Hoş görünün ön plana çıktığı toplumlarda insanlar daha başarılıdır.
Eser, Arapça ve Farsçada geçen dinî kavramlar dışında Türkçenin seçkin örnekleri arasında yerini alır. Eserde cümle içi kafiyeler, cümle sonlarındaki seciler, deyimler dikkati çeker. Oğuz Türkçesiyle söylenen bu eserin; Dresden, Vatikan ve Günbed olmak üzere üç yazma nüshası vardır.
Parçada bazı dil özellikleri verilen eser aşağıdakilerden hangisidir?
A) Kutadgu Bilig B) Dede Korkut Hikâyeleri
C) Atabetü’l Hakayık D) Divanu Lugat’it-Türk
E) Divan-ı Hikmet
I. Sembolik bir eserdir.
II. Edebiyatımızın ilk mesnevisidir.
III. Türklerin kahramanlıkları işlenmiştir.
IV. Hem beyit hem dörtlükler kullanılmıştır.
V. Göktürkler döneminde yazılmıştır.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangisi veya hangileri Kutadgu Bilig için söylenemez?
A) Yalnız I B) I ve IV C) II ve V
D) III ve V E) IV ve V
Aşağıda numaralar ile verilen şair isimlerini harf ile verilen eser isimleriyle eşleştirerek harfleri yay ayraçların içine yazınız.
1. Fuzuli ( ) a) Risaletü’n-Nushiyye
2. Baki ( ) b) Siham-ı Kaza
3. Hoca Ahmet Yesevi ( ) c) Divan-ı Hikmet
4. Yunus Emre ( ) d) Beng ü Bade
5. Nef’i ( ) e) Kanuni Mersiyesi
Aşağıdaki açıklamalardan hangisi parantez içindeki terimle örtüşmemektedir?
A) Terkibibentlerde bentleri birbirine bağlayan beyitlerdir. (vasıta)
B) Gazelin beyitleri arasında anlam birliği yoktur ama bazı gazeller konu birliğine sahiptir. (yek-ahenk)
C) Bir şairin beş mesnevisinden oluşan eser grubu. (nazire)
D) Aynı ses ve ahenk güzelliğine sahip gazeller. (yek-avaz)
E) Kasidelerde şairin kendini övdüğü bölüm. (fahriye)
Kutadgu Bilig ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
A) Ölçü olarak sadece aruz ölçüsü kullanılmıştır.
B) Nazım şekli kasidedir.
C) Arapça ve Farsça sözcüklere yer verilmemiştir.
D) Sembolik (alegorik) bir anlatımla yazılmıştır.
E) Sadece yarım kafiye kullanılmıştır
Tümen çiçek tizildi
Bükünden ol yazıldı
Üküş atıp özeldi
Yirde kopa adrışur
Günümüz Türkçesi:
(Binlerce çiçek dizildi
Tomurcuklarından yayıldı
Çok yatmaktan sıkıldı
Yerden çıkınca açılır)
Yukarıdaki dörtlükte geçen söz sanatları hangileridir?
A) teşbih-mecazımürsel B) kişileştirme-hüsnütalil
C) mübalağa-tevriye D) telmih-intak
E) istiare-leffüneşir
Türlük çeçek yarıldı
Barçın yadım kerildi
Uçmak yeri körüldi
Tumlug yana kelgüsüz
Yukarıdaki dörtlükle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Koşuktan alınmıştır.
B) Ahenkli bir söyleyiş vardır.
C) İslam dininin etkisinde oluşmuştur.
D) Uyak düzeni düz kafiyedir.
E) Yarım uyak kullanılmıştır.
Hayatı hakkında kesin bir bilgi yoktur. Şiirlerinde Allah'a ulaşma çabasıyla duyduğu acıları işlemiştir. Lirizmin en güzel örneklerini, yazdığı ilahilerle vermiştir. En önemli eseri "Risaletün - Nushiyye"dir.
Yukarıda tanıtılan şair aşağıdakilerden hangisidir?
A) Mevlâna B) Yunus Emre
C) Hoca Dehhâni D) Sultan Veled
E) Kaygusuz Abdal
Yay yarupan ergüzi
Aktı akın munduzı
Toğdu yaruk yılduzı
Tıngla sözüm külgüsüz
Günümüz Türkçesi:
(Bahar geldi
Kar suları seller gibi aktı
Tan yıldızı da doğdu
Sözümü gülmeden dinle)
Destan Dönemi Türk Edebiyatına ait yukarıdaki dörtlüğün teması nedir?
A) Özlem B) Sevinç C) Bahara hasret
D) Doğanın uyanışı E) Güneşin doğuşu
- Şiirler, "Kopuz" adı verilen sazla dile getirilmiştir.
- Ölçü olarak ulusal ölçümüz olan "hece ölçüsü" kullanılmıştır.
- Nazım birimi "dörtlük"tür.
- Arı bir dil kullanılmıştır.
- Dizelere genel olarak yarım uyak hâkimdir.
- Daha çok doğa, aşk ve ölüm konuları işlenmiştir.
Aşağıdakilerden hangisi özellikleri verilen edebiyat dönemine ait ürünlerden biri değildir?
A) Koşuk B) Şarkı C) Sav
D) Sagu E) Destan
Sanatçı, Bektaşiler arasında büyük saygı ile anılır. Özellikle hece ile yazdığı şiirlerde ve nesirlerinde güzel bir Türkçe kullanır. Sanatçının tasavvufla ilgili şiirleri yanında tekerlemeleri, şathiyeleri de önemli bir yer tutar. Asıl ününü yazdığı nefeslere borçlu olan sanatçının "Budalanâme" ve "Dolapnâme" önemli eserlerindendir.
Yukarıda tanıtılan sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Genç Abdal B) Abdal Musa
C) Kaygusuz Abdal D) Pir Sultan Abdal
E) Kazak Abdal
XII. yüzyılda Ahmet Yesevi tarafından dörtlüklerle ve hece ölçüsüyle yazılmış dinî, tasavvufi ve öğretici bir eserdir. Dörtlüklerin her birine eserin adı ile anılan nazım türünün ismi verilmiş ve bu eser edebiyatımızda tasavvuf edebiyatının başlangıcı sayılmıştır.
Özellikleri verilen eser aşağıdakilerden hangisidir?
A) Divan-ı Kebir B) Dîvânu Lugati't-Türk
C) Divan-ı Hikmet D) Kutadgu Bilig
E) Atâbetü'l Hakâyık
Aşağıdakileren hangisi dinî, destansı hikâye özelliği taşımaktadır?
A) Kerem ile Aslı B) Ferhad ile Şirin
C) Cenknâmeler D) Leyla ile Mecnun
E) Dede Korkut Hikâyeleri
Bu sorunun cevap anahtarı B seçeneğidir. Çünkü Ferhad ile Şirin, dinî, destansı hikâye özelliklerini taşımaktadır. Ferhad ile Şirin, İran edebiyatının önemli eserlerinden biridir ve aşk temalı bir hikâyeyi anlatır. Bu hikâyede aşk, kahramanlık ve fedakarlık gibi temalar işlenir, destansı bir atmosfer yaratılır ve hikâye mitolojik ve kahramanlık unsurlarıyla zenginleştirilir.
(I) Mesnevi, divan edebiyatına ait bir nazım şeklidir. (II) İran edebiyatından Türk edebiyatına geçen bu nazım şekli, beyitlerden oluşmaktadır. (III) Her beyti kendi arasında kafiyeli olup kafiye düzeni aa / bb / cc / dd ... şeklindedir. (IV) Mesnevilerde aşk, kahramanlık, din, tasavvuf gibi konular işlenmektedir. (V) Şeyhi’nin Harname adlı eseri edebiyatımızdaki ilk mesnevi olması bakımından önemldir.
Numaralandırılmış cümlelerin hangisinde mesnevilerle ilgili yanlış bilgi verilmiştir?
A) I B) III C) II D) V E) IV
Sorunun cevap anahtarı "D) V" olmalıdır. Beşinci numaralı cümlede, Şeyhi'nin Harname adlı eserinin edebiyatımızdaki ilk mesnevi olmasıyla ilgili yanlış bir bilgi verilmiştir. Harname, edebiyatımızdaki ilk mesnevi değildir. Bu durumda, beşinci cümlede mesnevilerle ilgili yanlış bilgi verilmiştir.
Gerçek ya da gerçeğe yakın olaylar anlatılır. Geleneksel bir içeriği olan, kuşaktan kuşağa sözlü olarak aktarılan halk edebiyatı ürünlerindendir. Genellikle aşk ve kahramanlık konularını işler. Kişilerin olağanüstü özellikleri oldukça sınırlıdır. Belirli anlatıcıları vardır. Bu kişiler genellikle meddahlardır. Nazımnesir iç içedir. Kerem ile Aslı, Ferhat ile Şirin, Arzu ile Kamber örneklerinden birkaçıdır.
Bu parçada tanıtılan yazı türü aşağıdakilerden hangisidir?
A) Hikâye B) Masal C) Halk hikâyesi
D) Destan E) Efsane
Bu parçada tanıtılan yazı türü C seçeneği olan "Halk hikâyesi"dir. Halk hikâyeleri, gerçek ya da gerçeğe yakın olayları anlatan, geleneksel içeriği olan ve sözlü olarak kuşaktan kuşağa aktarılan halk edebiyatı ürünleridir. Genellikle aşk ve kahramanlık konularını işlerler, kişilerin olağanüstü özellikleri sınırlıdır ve belirli anlatıcıları vardır. Bu türün örnekleri arasında Kerem ile Aslı, Ferhat ile Şirin ve Arzu ile Kamber gibi eserler bulunur.
Akşam işten çıkınca Haliç’i ve Boğaziçi’ni selamlayıp yokuşa yöneldi. Hayatı sanki hiç bitmeyecek çilelerle geçiyordu zavallının. Yine de azmini, umudunu hiç kaybetmiyordu.
Altı çizili fiilimsilerin türü aşağıdakilerin hangisinde sırasıyla doğru verilmiştir?
A) İsim fiil - Sıfat fiil - Zarf fiil
B) Zarf fiil - Sıfat fiil - Sıfat fiil
C) Zarf fiil - Zarf fiil - Sıfat fiil
D) İsim fiil - Zarf fiil - Zarf fiil
E) Zarf fiil - Sıfat fiil - Zarf fiil
Bu sorunun cevap anahtarı "C) Zarf fiil - Zarf fiil - Sıfat fiil" olmalıdır. - "çıkınca" ifadesi zarf fiil olarak kullanılmıştır. - "selamlayıp" ifadesi zarf fiil olarak kullanılmıştır. - "bitmeyecek" ifadesi sıfat fiil olarak kullanılmıştır.
Aşağıdakilerden hangisi gazel ve kasidenin ortak yönlerinden biri değildir?
A) Nazım birimleri B) Kafiye örgüsü
C) Beyit sayıları D) İlk beytine verilen ad
E) Son beytine verilen ad
Evet, doğru cevap C seçeneğidir. Gazel ve kasidenin ortak yönlerinden biri, beyit sayılarıdır. Hem gazel hem de kasidelerde beyit sayısı genellikle belirli bir düzende ve sayıda olur. Ancak ilk beyte verilen adlar gazel ve kasideler arasında farklıdır. Gazelde ilk beyte "matla" denirken, kasidede ilk beyte "mazmun-i avval" adı verilir. Diğer ortak yönler ise nazım birimleri ve kafiye örgüsüdür.
Aşağıdaki atasözlerinin hangisinde isim tamlaması yoktur?
A) El atına binen tez iner.
B) Çul içinde aslan yatar.
C) Acemi katır kapı önünde yük indirir.
D) Kurt kışı geçirir ama yediği ayazı unutmaz.
E) Ağaç ucuna yel değer, güzel kişiye söz değer.
Sorunun cevap anahtarı "D) Kurt kışı geçirir ama yediği ayazı unutmaz." olmalıdır. Bu atasözünde isim tamlaması bulunmamaktadır. Diğer seçeneklerde ise isim tamlamaları bulunmaktadır.
Aşağıdakilerin hangisinde yazım yanlışı yapılmamıştır?
A) Dünyanın en karanlık yeri, bir insan cahaletidir.
B) Hiçkimsenin yanında sevdiklerinin sırrını anlatma.
C) Çalışmanın sınırları vardır, tembelliğin ise hiç bir sınırı yoktur.
D) Kendisine düşman olan başkasına dost olmayı bilemez.
E) Hoş görünün ön plana çıktığı toplumlarda insanlar daha başarılıdır.
Doğru cevap D seçeneğidir. Çünkü diğer seçeneklerde yazım yanlışları bulunmaktadır. D seçeneğinde herhangi bir yazım yanlışı yapılmamıştır. Diğer seçeneklerde ise A seçeneğinde "cahaletidir" yerine "cehaletidir" olmalıdır, B seçeneğinde "yanında" yerine "yanında" olmalıdır, C seçeneğinde "tembelliğin" yerine "tembelliğin" olmalıdır ve E seçeneğinde "görünün" yerine "görünüm" olmalıdır.
Eser, Arapça ve Farsçada geçen dinî kavramlar dışında Türkçenin seçkin örnekleri arasında yerini alır. Eserde cümle içi kafiyeler, cümle sonlarındaki seciler, deyimler dikkati çeker. Oğuz Türkçesiyle söylenen bu eserin; Dresden, Vatikan ve Günbed olmak üzere üç yazma nüshası vardır.
Parçada bazı dil özellikleri verilen eser aşağıdakilerden hangisidir?
A) Kutadgu Bilig B) Dede Korkut Hikâyeleri
C) Atabetü’l Hakayık D) Divanu Lugat’it-Türk
E) Divan-ı Hikmet
Evet, doğru cevap B) Dede Korkut Hikâyeleri olmalıdır. Parçada verilen dil özellikleri, Dede Korkut Hikâyeleri adlı eseri tanımlamaktadır. Eserde Türkçenin seçkin örnekleri bulunur ve Arapça ve Farsça dinî kavramlar dışında yazılmıştır. Ayrıca cümle içi kafiyeler, cümle sonlarındaki seciler ve deyimler dikkat çeker. Eserin üç yazma nüshası Dresden, Vatikan ve Günbed'de bulunmaktadır.
I. Sembolik bir eserdir.
II. Edebiyatımızın ilk mesnevisidir.
III. Türklerin kahramanlıkları işlenmiştir.
IV. Hem beyit hem dörtlükler kullanılmıştır.
V. Göktürkler döneminde yazılmıştır.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangisi veya hangileri Kutadgu Bilig için söylenemez?
A) Yalnız I B) I ve IV C) II ve V
D) III ve V E) IV ve V
Bu sorunun cevap anahtarı D seçeneğidir, yani III ve V. Çünkü Kutadgu Bilig'de Türklerin kahramanlıklarının işlendiği doğrudur (III), ancak Göktürkler döneminde yazılmış olması doğru değildir (V). Diğer cümleler ise Kutadgu Bilig'in sembolik bir eser olduğunu, hem beyit hem dörtlüklerin kullanıldığını ve edebiyatımızdaki ilk mesnevi olduğunu doğru şekilde ifade etmektedir.
Aşağıda numaralar ile verilen şair isimlerini harf ile verilen eser isimleriyle eşleştirerek harfleri yay ayraçların içine yazınız.
1. Fuzuli ( ) a) Risaletü’n-Nushiyye
2. Baki ( ) b) Siham-ı Kaza
3. Hoca Ahmet Yesevi ( ) c) Divan-ı Hikmet
4. Yunus Emre ( ) d) Beng ü Bade
5. Nef’i ( ) e) Kanuni Mersiyesi
1. Fuzuli (d) Beng ü Bade
2. Baki (c) Divan-ı Hikmet
3. Hoca Ahmet Yesevi (a) Risaletü’n-Nushiyye
4. Yunus Emre (e) Kanuni Mersiyesi
5. Nef'i (b) Siham-ı Kaza
Açıklama:Aşağıdaki açıklamalardan hangisi parantez içindeki terimle örtüşmemektedir?
A) Terkibibentlerde bentleri birbirine bağlayan beyitlerdir. (vasıta)
B) Gazelin beyitleri arasında anlam birliği yoktur ama bazı gazeller konu birliğine sahiptir. (yek-ahenk)
C) Bir şairin beş mesnevisinden oluşan eser grubu. (nazire)
D) Aynı ses ve ahenk güzelliğine sahip gazeller. (yek-avaz)
E) Kasidelerde şairin kendini övdüğü bölüm. (fahriye)
Cevap anahtarı: C. Parantez içindeki terim "nazire"dir, ancak bu terimle açıklama olan "Bir şairin beş mesnevisinden oluşan eser grubu" örtüşmemektedir. "Nazire", bir şairin başka bir şairin şiirine cevap niteliğinde yazdığı şiirlerdir, genellikle aynı konuyu işlerler ve özgün şiirle aynı ölçü ve kafiye düzenine sahiptirler. Diğer açıklamalarda terimlerle örtüşme vardır: vasıta, gazeldeki beyitleri birbirine bağlayan beyitleri ifade eder; yek-ahenk, gazelde beyitler arasında anlam birliği olmadığı halde konu birliğine sahip olan gazellere denir; yek-avaz, aynı ses ve ahenk güzelliğine sahip gazelleri ifade eder; fahriye ise kasidelerde şairin kendini överek övdüğü bölümü ifade eder.
Kutadgu Bilig ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
A) Ölçü olarak sadece aruz ölçüsü kullanılmıştır.
B) Nazım şekli kasidedir.
C) Arapça ve Farsça sözcüklere yer verilmemiştir.
D) Sembolik (alegorik) bir anlatımla yazılmıştır.
E) Sadece yarım kafiye kullanılmıştır
Tümen çiçek tizildi
Bükünden ol yazıldı
Üküş atıp özeldi
Yirde kopa adrışur
Günümüz Türkçesi:
(Binlerce çiçek dizildi
Tomurcuklarından yayıldı
Çok yatmaktan sıkıldı
Yerden çıkınca açılır)
Yukarıdaki dörtlükte geçen söz sanatları hangileridir?
A) teşbih-mecazımürsel B) kişileştirme-hüsnütalil
C) mübalağa-tevriye D) telmih-intak
E) istiare-leffüneşir
Dörtlükte geçen söz sanatları "kişileştirme" ve "hüsnütalil"dir. Kişileştirme, cansız varlıklara veya soyut kavramlara insan özellikleri atfetme sanatıdır. Örneğin, "Tümen çiçek tizildi" ifadesinde çiçeklerin tizilmesi kişileştirme örneğidir. Hüsnütalil ise bir şeyin güzelliklerini ve olumlu özelliklerini abartarak anlatma sanatıdır. Örneğin, "Üküş atıp özeldi" ifadesinde atın özel olması hüsnütalil örneğidir.
Türlük çeçek yarıldı
Barçın yadım kerildi
Uçmak yeri körüldi
Tumlug yana kelgüsüz
Yukarıdaki dörtlükle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Koşuktan alınmıştır.
B) Ahenkli bir söyleyiş vardır.
C) İslam dininin etkisinde oluşmuştur.
D) Uyak düzeni düz kafiyedir.
E) Yarım uyak kullanılmıştır.
Doğru, C seçeneği doğru cevaptır. Özneyi, nesneyi ve yüklemi olmayan "Tuyuğ" terimi parantez içinde verilen tanıma uymamaktadır. Çünkü parçada verilen tanıma göre, uzun hikâyeleri dile getiren, aşk, kahramanlık konularıyla dinî, ahlaki ve felsefi öğretileri işleyen bir nazım biçimi aranmaktadır. Tuyuğ ise bu tanıma uymayan bir nazım biçimidir. Diğer seçenekler (Kaside, Mesnevi, Gazel ve Şarkı) ise parçadaki tanıma uygun nazım biçimleridir.
Hayatı hakkında kesin bir bilgi yoktur. Şiirlerinde Allah'a ulaşma çabasıyla duyduğu acıları işlemiştir. Lirizmin en güzel örneklerini, yazdığı ilahilerle vermiştir. En önemli eseri "Risaletün - Nushiyye"dir.
Yukarıda tanıtılan şair aşağıdakilerden hangisidir?
A) Mevlâna B) Yunus Emre
C) Hoca Dehhâni D) Sultan Veled
E) Kaygusuz Abdal
doğru cevap "B) Yunus Emre" olmalıdır. Yukarıdaki tanıtılan şairin hayatı hakkında kesin bilgilerin olmadığı ifade edilmiştir, ve Yunus Emre'nin hayatı hakkında da net bilgiler bulunmamaktadır. Ayrıca, Yunus Emre'nin şiirlerinde Allah'a ulaşma çabası ve ilahileriyle tanınması da doğru bilgilerdir. En önemli eseri olarak da "Risaletü'n-Nushiyye" gösterilmiştir. Dolayısıyla, doğru cevap "B) Yunus Emre" olmalıdır.
Yay yarupan ergüzi
Aktı akın munduzı
Toğdu yaruk yılduzı
Tıngla sözüm külgüsüz
Günümüz Türkçesi:
(Bahar geldi
Kar suları seller gibi aktı
Tan yıldızı da doğdu
Sözümü gülmeden dinle)
Destan Dönemi Türk Edebiyatına ait yukarıdaki dörtlüğün teması nedir?
A) Özlem B) Sevinç C) Bahara hasret
D) Doğanın uyanışı E) Güneşin doğuşu
Bu sorunun cevap anahtarı "D) Doğanın uyanışı" olmalıdır. Yukarıdaki dörtlükte baharın gelmesi ve doğanın uyanışı teması işlenmektedir. Baharın gelişi, kar sularının seller gibi aktığı, tan yıldızının doğduğu ve sözün gülmeden dinlenmesi gibi imgelerle doğanın canlanışı ve uyanışı anlatılmaktadır. Dolayısıyla, doğru cevap "D) Doğanın uyanışı" olmalıdır.
- Şiirler, "Kopuz" adı verilen sazla dile getirilmiştir.
- Ölçü olarak ulusal ölçümüz olan "hece ölçüsü" kullanılmıştır.
- Nazım birimi "dörtlük"tür.
- Arı bir dil kullanılmıştır.
- Dizelere genel olarak yarım uyak hâkimdir.
- Daha çok doğa, aşk ve ölüm konuları işlenmiştir.
Aşağıdakilerden hangisi özellikleri verilen edebiyat dönemine ait ürünlerden biri değildir?
A) Koşuk B) Şarkı C) Sav
D) Sagu E) Destan
doğru cevap B) Şarkı'dır. Özellikleri verilen edebiyat dönemine ait ürünler arasında "şarkı" yer almaz. Şarkılar daha çok divan edebiyatı geleneği içerisinde yer alırken, halk edebiyatında daha çok koşuk, sav, sagu ve destan gibi türler ön plana çıkar. Şarkılar genellikle nazım birimi olarak gazel veya kaside biçimini kullanırken, halk edebiyatında dörtlükler yaygın olarak tercih edilir. Bu nedenle, şarkı özelliği verilen edebiyat dönemine ait bir ürün değildir.
Sanatçı, Bektaşiler arasında büyük saygı ile anılır. Özellikle hece ile yazdığı şiirlerde ve nesirlerinde güzel bir Türkçe kullanır. Sanatçının tasavvufla ilgili şiirleri yanında tekerlemeleri, şathiyeleri de önemli bir yer tutar. Asıl ününü yazdığı nefeslere borçlu olan sanatçının "Budalanâme" ve "Dolapnâme" önemli eserlerindendir.
Yukarıda tanıtılan sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Genç Abdal B) Abdal Musa
C) Kaygusuz Abdal D) Pir Sultan Abdal
E) Kazak Abdal
Yukarıda tanıtılan sanatçı, "C) Kaygusuz Abdal" seçeneğidir. Çözüm açıklaması olarak, sanatçının Bektaşiler arasında saygıyla anıldığı, hece ile yazdığı şiirlerde ve nesirlerinde güzel bir Türkçe kullandığı, tasavvufa ilişkin şiirlerinin yanı sıra tekerlemeleri ve şathiyelerinin de önemli bir yer tuttuğu belirtilmektedir. Ayrıca, "Budalanâme" ve "Dolapnâme" eserlerinin önemli olduğu ifade edilmektedir. Dolayısıyla, doğru cevap "C) Kaygusuz Abdal" seçeneğidir.
XII. yüzyılda Ahmet Yesevi tarafından dörtlüklerle ve hece ölçüsüyle yazılmış dinî, tasavvufi ve öğretici bir eserdir. Dörtlüklerin her birine eserin adı ile anılan nazım türünün ismi verilmiş ve bu eser edebiyatımızda tasavvuf edebiyatının başlangıcı sayılmıştır.
Özellikleri verilen eser aşağıdakilerden hangisidir?
A) Divan-ı Kebir B) Dîvânu Lugati't-Türk
C) Divan-ı Hikmet D) Kutadgu Bilig
E) Atâbetü'l Hakâyık
"C) Divan-ı Hikmet" olmalıdır. Özelliği verilen eser, XII. yüzyılda Ahmet Yesevi tarafından dörtlüklerle ve hece ölçüsüyle yazılmış bir eserdir. Dörtlüklerin her birine eserin adı ile anılan nazım türünün ismi verilmiştir ve bu eser Türk edebiyatında tasavvuf edebiyatının başlangıcı olarak kabul edilir. Dolayısıyla, doğru cevap "C) Divan-ı Hikmet" seçeneğidir.
Edebiyat eserlerini tanıma ve türlerini doğru bir şekilde değerlendirme becerilerini ölçer.
Bu soru, öğrencilerin mesnevilerin özelliklerini anlamalarını sağlar ve edebiyat tarihindeki mesnevi eserlerin sıralamasını bilmelerine yardımcı olur.
Halk edebiyatı türlerini tanıması ve değerli kültürel mirasa aşina olmaları sağlanır.
Bu soru, öğrencilerin fiilimsileri doğru bir şekilde tanımlayabilme ve türlerini ayırabilme becerisini ölçer. Ayrıca metin analizi yapabilme yeteneğini geliştirir.
Gazel ve kasidelerin ortak ve farklı özelliklerini anlamaları hedeflenmektedir.
Bu soru, öğrencilerin atasözlerini anlama ve analiz etme becerisini ölçer.
Yazım kurallarına dikkat etme ve yazım yanlışlarını tespit etme becerisini ölçmeyi amaçlamaktadır.
Türk edebiyatının farklı dönemlerini anlamak ve eserleri doğru şekilde sınıflandırmak becerisini geliştirir
Edebi eserlerin özelliklerini anlama ve dikkatli bir şekilde okuma becerisini ölçmeyi amaçlamaktadır.
Şairlerin eserlerini eşleştirme becerisini ölçmeyi amaçlamaktadır.
Öğrencilerin edebiyat terimlerini doğru anlama ve kavrama becerileri geliştirilir, edebi terimler arasındaki farklılıkları ayırt etme yeteneği artar ve edebi terimlerin kullanımına aşina olurlar.
Öğrencilerin edebi eserlerin anlatım biçimleri hakkında bilgi sahibi olmalarını sağlamak ve sembolik anlatımı anlayabilmelerini teşvik etmek.
Öğrencilerin edebi metinlerde geçen söz sanatlarını tanıyabilme ve anlama becerilerini geliştirmek.
Öğrenciler, farklı nazım biçimlerini tanıma ve ayırt etme yeteneklerini geliştirirler.
Verilen bilgileri anlayarak, şairin kimliğini belirleme.
Verilen dörtlüğü anlayarak, Destan Dönemi Türk Edebiyatı'nda işlenen tema hakkında bilgi sahibi olma.
Öğrenciler, edebiyat türleri arasındaki farkları anlama ve özellikleri doğru şekilde tanımlayabilme yeteneğini geliştirirler.
Türk edebiyatının önemli şairlerinden biri olan Kaygusuz Abdal'ın hayatı, eserleri ve edebi üslubunu tanıma.
etiketlerini kapsamaktadır.Değerli öğretmenlerimiz, isterseniz sistemimizde kayıtlı binlerce sorudan 10.Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı dersi için sınav-yazılı hazırlama robotu ile ücretsiz olarak beş dakika içerisinde istediğiniz soru sayısında, soru tipinde ve zorluk derecesinde sınav oluşturabilirsiniz. Yazılı robotu için Sınav Robotu tıklayın.