Seçmeli Astronomi ve Uzay Bilimleri 1.Dönem 2.Sınav - Açık Uçlu Sorular

Gök cisimlerinin hareketlerini inceleyen astronomi, taşma zamanlarını belirlemek için gerekli olan gökyüzü gözlemlerini yapmayı sağlar. Matematik, gözlemlerden elde edilen verileri analiz etmek ve sonuçlara varmak için kullanılır. Mühendislik ise bu sonuçlara göre sulama kanallarının, taşkın setlerinin ve benzeri yapıların tasarımını ve inşasını gerçekleştirir.

Ay’ın görünür şekli, Dünya ile Ay arasındaki mesafeye göre de değişir. Ay, Dünya’ya en yakın olduğunda dolunay, en uzakta olduğunda ise hilal olarak görünür.

Gök cisimlerinden gelen ışınların dalga boyları farklıdır. Bu farklı dalga boylarındaki ışınları toplamak ve görüntülemek için farklı teleskoplar kullanılır. Işınımın dalga boyuna göre teleskoplar altı sınıfa ayrılır: * Optik teleskoplar * Radyo teleskoplar * X-ışını teleskopları * Kızılötesi ışını teleskopları * Gama ışını teleskopları * Moröte teleskopları

Astronomik birimi (AB), Güneş ile Dünya'nın merkezleri arasındaki uzaklığın 1/100'üne eşit bir uzunluk birimidir. Işık yılı, ışığın bir yılda boşlukta kat ettiği mesafeye eşit bir uzunluk birimidir. Parsec, 3,26 ışık yılına eşit bir uzunluk birimidir.

Evren genişledikçe, galaksiler arasındaki mesafe artar. Bu da galaksilerin yaydıkları ışığın dalga boylarının uzamasına neden olur. Bu uzamanın miktarı, galaksilerin birbirinden uzaklığına bağlı olarak değişir.

Güneş'e olan uzaklıklarına göre gezegenler iç ve dış gezegenler olmak üzere iki gruba ayrılır. İç gezegenler, Güneş'e en yakın olan Merkür ve Venüs'tür. Dış gezegenler ise Güneş'ten daha uzakta bulunan Mars, Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün'dür.

Güneş sistemini oluşturan gezegenlerin boyutları oldukça farklılık gösterir. En büyük gezegen olan Jüpiter'in çapı, en küçük gezegen olan Merkür'ün çapının yaklaşık 11 katı kadardır.

* Gök küresinin temel öğeleri, gök küresinde bulunan gök cisimlerinin konumlarını tanımlamak için kullanılır.

* Gök cisimleri Dünya'ya göre çok uzak mesafelerde bulunur. Bu nedenle Dünya'dan bakıldığında gök cisimleri arasındaki uzaklık farkı gözlemci tarafından fark edilemez. Bu nedenle gök cisimlerini aynı uzaklıktaymış gibi algılarız.

Gök küresinde, gözlemcinin bulunduğu noktadan geçen ve Ekvator'a paralel olan çember enlem olarak adlandırılır. Enlem, gök küresinin kuzey veya güney kutbuna olan uzaklığı temsil eder. Enlem derecesi, bu uzaklığın derece cinsinden ifadesidir. Kuzey gök uçluğu, gök küresinin kuzey kutbuna karşılık gelen noktadır. Yükseklik açısı, gök cisminin gözlemcinin gözünden gök küresinin üst noktasına olan uzaklığını temsil eder. Yükseklik açısı, derece cinsinden ifade edilir. Bir gözlemcinin bulunduğu yerdeki enlem derecesi, gözlemcinin gözünden kuzey gök uçlağına olan uzaklıktır. Bu uzaklık, gök küresinin kuzey kutbuna olan uzaklık ile aynı olduğu için, enlem derecesi, gök küresinin kuzey gök uçlağının yükseklik açısı ile eşittir.

Eşlek kon düzeneğinde, gök cisimlerinin konumları, saat açıları ve dik açıklıkları ile tanımlanır. Saat açısı, gök cisminin Koç noktasına olan uzaklığıdır. Dik açıklık ise, gök cisminin eşlek üzerindeki konumu ile gök küresinin kuzey kutbuna olan uzaklığıdır. Sağ açıklık ise, gök cisminin Koç noktasına olan uzaklığı, saat yönünün tersine döndürülerek elde edilir. Dolayısıyla, eşlek kon düzeneğinde bir gök cisminin sağ açıklığı, gök cisminin saat çemberinin eşlek üzerindeki konumu ile eşdeğerdir.

1. Soru, Güneş sisteminin tanımını sormaktadır. Güneş sistemi, Güneş'in etrafında dolanan gezegenler, cüce gezegenler, gezegenler arası cisimler ve yıldızlardan oluşan bir sistemdir. Bu nedenle, soru doğrudur. 2. Soru, Güneş sisteminin oluşum tarihini sormaktadır. Güneş sistemi, yaklaşık 4,5 milyar yıl önce oluşmuştur. Bu nedenle, soru doğrudur. 3. Soru, Güneş sisteminin bir arada tutulma nedenini sormaktadır. Güneş sistemi, Güneş'in çekim kuvveti tarafından bir arada tutulur. Bu nedenle, soru doğrudur. 4. Soru, Güneş sisteminin yörünge şekillerini sormaktadır. Güneş sistemi, Güneş'in çevresinde eliptik yörüngelerde döner. Bu nedenle, soru yanlıştır. 5. Soru, Güneş sisteminin iç ve dış gezegenleri arasındaki farkı sormaktadır. Güneş sisteminde, Güneş'e yakın olan Merkür, Venüs, Dünya ve Mars iç gezegenler olarak adlandırılırken, Güneş'ten uzak olan Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün dış gezegenler olarak adlandırılır. Bu nedenle, soru doğrudur. 6. Soru, iç gezegenlerin sıcaklıklarını sormaktadır. İç gezegenler, Güneş'e yakın oldukları için daha sıcaktır. Bu nedenle, soru doğrudur. 7. Soru, dış gezegenlerin sıcaklıklarını sormaktadır. Dış gezegenler, Güneş'ten uzak oldukları için daha soğuktur. Bu nedenle, soru doğrudur. 8. Soru, Güneş sisteminin en büyük gezegenini sormaktadır. Güneş sisteminin en büyük gezegeni Jüpiter'dir. Bu nedenle, soru doğrudur. 9. Soru, Güneş sisteminin en küçük gezegenini sormaktadır. Güneş sisteminin en küçük gezegeni Merkür'dür. Bu nedenle, soru yanlıştır. 10. Soru, Güneş sisteminin Samanyolu gök adasının bir parçası olup olmadığını sormaktadır. Güneş sistemi, Samanyolu gök adasının bir parçasıdır. Bu nedenle, soru doğrudur.

* İnsan gözünün algılayamadığı ışınlara elektromanyetik ışınlar denir. Bu ışınlar, dalga boyları ve frekansları bakımından farklı özelliklere sahiptirler. * Radyo dalgaları, mikrodalgalar, kızılötesi ışınlar, görünür ışık, morötesi ışınlar, X-ışınları ve gama ışınları elektromanyetik ışınlardır. * Radyo dalgaları en uzun dalga boyuna sahip elektromanyetik ışınlardır. Dalga boyları 100 km ile 1 mm arasında değişir. * Mikrodalgalar radyo dalgalarından daha kısa dalga boyuna sahiptir. Dalga boyları 1 mm ile 10 μm arasında değişir. * Kızılötesi ışınlar görünür ışıktan daha uzun dalga boyuna sahiptir. Dalga boyları 10 μm ile 700 nm arasında değişir. * Morötesi ışınlar görünür ışıktan daha kısa dalga boyuna sahiptir. Dalga boyları 700 nm ile 400 nm arasında değişir. * X-ışınları morötesi ışınlardan daha kısa dalga boyuna sahiptir. Dalga boyları 400 nm ile 1 nm arasında değişir. * Gama ışınları X-ışınlarından daha kısa dalga boyuna sahiptir. Dalga boyları 1 nm'den daha kısadır. * Radyo dalgaları, mikrodalgalar, kızılötesi ışınlar, görünür ışık, morötesi ışınlar, X-ışınları ve gama ışınları madde ile etkileşimleri sonucunda farklı etkiler gösterirler. Örneğin, radyo dalgaları madde ile etkileşimleri sonucunda ısı etkisi gösterirler.