Lise 9.Sınıflar Coğrafya Yıl Sonu Sınav Soruları

Cevap: (C) Levhaların sürtünmesi sonucu meydana gelen kırılmalar ve kabuk çatlamaları, dağların oluşumu sırasında dağların tepelerinin keskinleşmesine ve sivri hatlı hale gelmesine neden olur. Bu süreçler, yer kabuğundaki levhaların birbirlerine sürtünmesi sonucu gerçekleşir. Dağların oluşum süreci, levhaların hareketleri sonucu gerçekleşir ve bu süreçler yüzlerce yıl alabilir.

Cevap anahtarı B olan bu soruda, jeolojik zamanların en büyük birimini bulmamız isteniyor. Jeolojik zamanlar, Dünya'nın oluşumu ve tarihi boyunca geçirdiği değişimleri ifade eden zaman dilimleridir. Bu zaman dilimleri, en büyükten en küçüğe doğru sıralanmıştır. Bu sıralama içinde en büyük birim "Devir"dir. Devir, birkaç yüz milyon yıl süren uzun zaman dilimlerini ifade eder.

Cevap anahtarı B) Senozoyik'tir. Senozoyik Dönem, yaklaşık 66 milyon yıl önce Kretase Dönemi'nin sonunda başlamış ve günümüze kadar devam eden bir jeolojik zaman dilimidir. Bu dönem, memelilerin hızlı bir şekilde çeşitlendiği, modern hayvan gruplarının ortaya çıktığı ve dinozorların yok olduğu bir dönemdir. Bu dönem aynı zamanda insanın evriminin de başladığı dönemdir.

Cevap anahtarı: A) Kambriyen. Kambriyen dönemi, yaklaşık 541 milyon yıl önce başlamış ve 485 milyon yıl önce sona ermiştir. Bu dönemde, özellikle trilobitler ve ilk deniz sürüngenleri gibi ilkel canlıların varlığıyla bilinir. Bu dönemde önemli bir biyolojik patlama yaşanmış ve hayvanların çeşitliliği artmıştır.

Cevap anahtarı: C) Pleyistosen. Pleyistosen dönemi, yaklaşık 2,6 milyon yıl önce başlamış ve 11.700 yıl önce sona ermiştir. Bu dönemde, modern insanların (Homo sapiens) ortaya çıkışına tanıklık edilmiştir. Bu dönem aynı zamanda mamut, mastodon, dev kara aygırı ve diğer büyük memelilerin yaşadığı buzul çağı dönemidir.

Cevap anahtarı: D) İçerdiği fosil türlerine göre. Jeolojik zamanlar, içerdikleri fosil türleri temel alınarak sınıflandırılır. Çünkü her jeolojik zaman dilimi, karakteristik fosil türlerinin varlığı veya yokluğu ile ayırt edilir. Bu fosil türleri, zaman dilimindeki yaşamın evrimi hakkında önemli bilgiler sağlar.

Cevap anahtarı: C) Çekişme sınırı. Levha sınırları, farklı şekillerde hareket eden iki veya daha fazla levhanın bir araya geldiği yerlerdir. En yıkıcı depremler ve volkanik patlamalar, çekişme sınırında meydana gelir. Çekişme sınırı, iki levhanın birbirinden uzaklaştığı veya bir levhanın diğerinin altına battığı yerdir.

Cevap anahtarı: E) Hiçbiri. Dünya'nın sırtının adlandırıldığı okyanus ortası sırtı, iki levhanın ayrıldığı bir çekişme sınırı değil, okyanus tabanındaki volkanik aktivitenin sonucu oluşmuştur. Okyanus ortası sırtı, yeni okyanus kabuğunun oluştuğu yerdir ve levhaların yayılması sonucu meydana gelir.

Bu sorunun cevap anahtarı "C) Çekişme sınırı"dır. Çekişme sınırı, levhaların birbirine doğru ilerleyerek biri diğerinin altına girdiği yerdir ve bu süreçte depremler, volkanlar ve dağ zincirleri oluşur.

Bu sorunun cevap anahtarı "B) Kayma sınırı" dır. Levhaların birbirlerine doğru hareket ettiği ancak hiçbiri diğerinin altına girmediği bir bölgeyi ifade eden kayma sınırları, kara üzerinde ve deniz altında yer alabilirler. Kayma sınırları, sürtünme nedeniyle depremlere neden olabilirler ve bazı durumlarda volkanik aktiviteye de yol açabilirler.

Bu sorunun cevap anahtarı B) Yağış miktarı yıl boyunca azdır'dır. Kutup iklimi, yıl boyunca sıcaklığın 0°C'nin altında olduğu, bitki örtüsünün genellikle tundra olduğu ve buzulların yaygın olduğu bir iklimdir. Ancak, kutup ikliminin yağış miktarı yıl boyunca düşük olduğu değil, yağış miktarının mevsimlere göre değişkenlik gösterdiği bilinmektedir.

Sorunun cevap anahtarı "E) Avustralya" olarak verilmiştir. Kutup iklimi, genellikle kutup bölgelerinde görülen bir iklime sahiptir ve bu bölgeler kutup dairesinin kuzey ve güneyinde yer almaktadır. Bu nedenle, Avustralya, kutup dairesi dışında bulunmaktadır ve kutup ikliminin görüldüğü bir bölgede yer almaz.

Cevap: B) Kuzey Yarım Küre'nin kutup bölgelerinde. Kutup iklimi, yıl boyunca çok düşük sıcaklık ve az miktarda yağış ile karakterize edilen bir iklimdir. Bu iklim, yeryüzünün en soğuk ve en kurak yerleri olarak bilinen Kuzey Kutbu ve Güney Kutbu'nda en yaygın olarak görülür. Kutup iklimi, genellikle karla kaplı buzullar ve buzullarla kaplı tundralarla karakterizedir.

Cevap anahtarı D) Karasal iklimdir. Karasal iklim, soğuk ve karlı kışları ile bilinir ve kutup iklimiyle benzer özelliklere sahiptir. Her iki iklim de kış aylarında sıcaklıkların çok düşük olduğu, yaz aylarında ise sıcaklıkların ılıman olduğu yerlerde görülür.

Cevap anahtarı E seçeneği olan "Aslan"dır. Kutup iklimi, kuzey ve güney kutup bölgelerinde yer alır ve genellikle buzullarla kaplıdır. Bu zorlu yaşam koşulları nedeniyle, bu bölgede yaşayan hayvanlar da soğuğa dayanıklıdır. Kutup ayısı, penguen, kutup tilkisi ve foklar gibi hayvanlar kutup ikliminin karakteristik canlılarıdır, ancak aslan bu bölgede yaşamaz.

Cevap anahtarı C'dir. Yerin kabuğu, ince ve katı bir tabakadır ve üzerinde yaşadığımız yeri oluşturur. Mantosu ise kabuktan daha yoğundur ve katı bir yapıdadır. Çekirdek ise en iç katmandır ve yoğunluğu en yüksek olan katmandır.

Cevap anahtarı D seçeneği olan "Yerin sıcaklığı" olan bu soruda, kabukta yer şekillerinin oluşumuna neden olan ana faktörün yerkabuğunun iç ısısındaki değişimler olduğu belirtiliyor. Bu değişimlerin sebebi ise yerin iç ısısının zamanla farklılaşmasıdır. Yerkabuğunun iç kısmında yer alan magma yavaş yavaş soğurken sıcaklığı düşer, ancak yer kabuğundaki plakalar farklı hızlarda soğuyarak küçülür ve genişler. Bu da yer kabuğunda hareketlere sebep olur ve yer şekillerinin oluşumuna neden olur.

Cevap anahtarı B seçeneğidir. Plaka hareketlerinin tetikleyicisi, yer kabuğu çatlamalarıdır. Plakalar, yer kabuğunda çatlamalar ve sınır bölgeleri boyunca hareket ederler ve bu hareketler dağ oluşumu, depremler ve volkanik patlamalara neden olabilir.

Cevap anahtarı: C) Yaylalar oluşmaz. Yerin içindeki ısınma nedeniyle eriyen magma, yer kabuğu yüzeyinde volkanik dağlar ve adalar oluşmasına neden olur. Bu sürecin sonucunda yanardağ kraterleri, magmatik kayaçlar, lav akıntıları ve volkanik kül gibi doğal oluşumlar meydana gelebilir. Ancak, yaylalar bu sürecin bir sonucu değildir.

Bu sorunun cevap anahtarı D şıkkıdır. Çöl iklimi yüksek sıcaklık, az yağış, sınırlı bitki örtüsü ve rüzgarların etkili olduğu bir iklim türüdür. Ancak, nem oranı yıl boyunca yüksek değildir; aksine, çoğu zaman çok düşüktür.

Bu sorunun cevap anahtarı E'dir yani Brezilya çöl ikliminin görüldüğü bir bölgede yer almaz. Çöl iklimi çoğunlukla 30 derece kuzey ve güney enlemleri arasında yer alır ve Mısır, Suudi Arabistan ve Amerika Birleşik Devletleri bu bölgede yer alırken, Avustralya'nın büyük bir kısmı da çöl iklimiyle kaplıdır.

Sorunun cevap anahtarı C seçeneği olan "Sahra Çölü gibi Afrika'nın kuzeyindeki bölgelerde" olarak verilmiştir. Çöl iklimi, genellikle subtropikal bölgelerde yer alır ve bu bölgeler arasında Sahra Çölü gibi Afrika'nın kuzeyindeki bölgelerde en yaygın olarak görülür.

Cevap anahtarı: A) Kutup iklimine. Tundra iklimi, genellikle sıcaklık ortalamalarının 10°C'nin altında olduğu, kısa ve serin bir yaz mevsimiyle karakterizedir. Bu iklim, dünya üzerinde kutuplara yakın bölgelerde görülür. Bitki örtüsü, daha düşük sıcaklıklara uyum sağlayabilen çalı ve yosunlarla sınırlıdır.

Sorunun cevap anahtarı "D) Fundalıklar" dır. Tundra iklimi, soğuk ve kısa yaz mevsimleri olan kutup iklimi olarak da bilinir ve karakteristik bitki örtüsü olarak fundalık denilen, düşük boylu ağaçlar, yosunlar ve likenlerden oluşan bir bitki örtüsüne sahiptir. Bu bitki örtüsü, yılın büyük bir kısmında kar altında kalır ve toprak altındaki donmuş tabakaların varlığı nedeniyle derin köklere sahip bitkilerin büyümesine izin vermez.