7.Sınıf Çevre Eğitimi Dersi (1. ÜNİTE: DOĞANIN DENGESİ) Özeti

Doğal Denge

Canlı varlıkların içinde yaşadıkları ve etkileşim içerisinde bulundukları biyolojik, fiziksel, sosyal, ekonomik ve kültürel ortama çevre adı verilir. Çevre, canlı varlıklar ile bu varlıkları etkileyebilecek her türlü cansız varlıklardan meydana gelmektedir. Canlı ve cansız çevre birbirini etkiler ve bir bütün oluşturur.

Cansız Faktörler

• Su, Toprak ve Mineraller
• Hava, İklim, Sıcaklık, Işık, Nem, Yağış

Canlı Faktörler

• Üreticiler
• Tüketiciler
• Ayrıştırıcılar

Doğal Denge

Canlı ve cansız varlıklar arasındaki dengeli düzen ve uyumdur. Canlıların yaşamı çeşitli dengeler üzerine kurulmuştur. Bu dengeler arasında canlıların çevresiyle oluşturduğu doğal denge oldukça önemlidir. Doğal dengenin korunması gereklidir. Çevreyi oluşturan ögelerden birinin olmaması bile canlı ve cansız varlıkların yok olması demektir.

Sonuç

Canlı ve cansız varlıklar arasındaki doğal dengeyi korumak için insan faaliyetlerinin çevreye zarar vermemesi gerekir.

Doğal Dengeyi Bozan Bazı Etkenler

Doğal denge, canlı ve cansız tüm varlıkların birbirleriyle uyum içinde yaşadığı bir düzendir. Doğal denge bozulduğunda canlılar arasındaki etkileşim ve işleyiş olumsuz yönde etkilenir.

Nüfus Artışı

Aşırı nüfus artışı, doğal kaynakların hızlı ve dengesiz bir şekilde kullanılmasına neden olur. Bu da doğal dengenin bozulmasına yol açar.

Suni Gübreler

Doğal gübre kullanmak yerine suni (yapay) gübreler kullanılması, toprağın yapısını bozar ve bitkilerin gelişimini olumsuz yönde etkiler.

Tarım İlaçları

Gereksiz ve bilinçsiz kullanılan tarım ilaçları, toprakta ve bitkilerde zararlı kimyasal maddeler olarak birikir. Bu ilaçlar suya karışarak suyun kirlenmesine ve suda yaşayan canlılara zarar verir.

Fosil Yakıtlar

Kömür, petrol, doğal gaz gibi fosil yakıtların kalitesiz ve bilinçsiz kullanılması hava kirliliğine neden olur. Hava kirliliği, canlı sağlığını olumsuz yönde etkiler.

Ormanların Tahrip Edilmesi

Ağaçların kesilmesi, orman yangınları ve bilinçsiz avlanma gibi faaliyetler ormanların tahribine yol açar. Ormanların tahribi, doğal dengenin bozulmasına ve birçok canlı türünün yok olmasına neden olur.

Atıklar

Evsel atıklar, kimyasal atıklar, nükleer atıklar, sanayi atıkları gibi atıklar çevre kirliliklerine yol açar. Çevre kirliliği, doğal dengenin bozulmasına ve birçok canlı türünün yok olmasına neden olur.

Parfüm, Deodorant ve Spreyler

İnsanlar tarafından kullanılan parfüm, deodorant ve spreylerin gereksiz ve bilinçsiz bir şekilde kullanılması sonucu havaya zararlı gazlar salınır. Bu gazlar atmosfere zarar verir ve doğal dengeyi bozar.

Egzoz Gazları

Motorlu taşıtlar atmosfere büyük oranda karbonmonoksit (CO) gazı yayar. Bu gaz, atmosfere yayılarak hava kirliliğine sebep olur ve doğal dengeyi bozar.

Kitle İmha Silahları

Biyolojik, kimyasal ve nükleer silahlar gibi toplu ölümlere sebep olabilecek silahların kullanımı doğal dengenin bozulmasında oldukça etkilidir.

Teknolojik Ürünler

Teknolojik ürünlerin yaydığı elektromanyetik dalgalar insan sağlığını olumsuz yönde etkiler ve doğal dengeyi bozar.

Sonuç

Doğal dengeyi bozan faktörlerin farkında olarak bilinçli bir şekilde davranmak, doğal dengenin korunması için oldukça önemlidir. Herkes doğal dengeyi korumak için üzerine düşen görevi yapmalıdır.

Çevre ve Çevre Sistemi

Çevre, canlı varlıkların, içinde yaşadıkları ve karşılıklı etkileşim içerisinde bulundukları ortama verilen addır. Canlı varlıklar ve bu varlıkları etkileyebilecek her türlü cansız varlık, çevreyi oluşturur. Çevre, canlı ve cansız çevre olmak üzere ikiye ayrılır.

Canlı Çevre

• Üreticiler: Kendi besinini üretebilen canlılardır. (Bitkiler)
• Tüketiciler: Besinini diğer canlılardan sağlayan canlılardır. (Hayvanlar)
• Ayrıştırıcılar: Ölü canlıları parçalayarak toprağa karıştıran canlılardır. (Bakteriler, mantarlar)

Cansız Çevre

• Su: Canlıların yaşamı için olmazsa olmazdır. Suyun miktarı ve kalitesi canlıların yaşamını etkiler.
• Toprak: Canlıların yetiştiği yerdir. Toprağın yapısı ve verimliliği canlıların yaşamını etkiler.
• Hava: Canlıların soluması için gereklidir. Havanın kalitesi canlıların sağlığını etkiler.
• İklim: Bir bölgenin uzun yıllar ortalama hava durumu iklimi oluşturur. İklim, canlıların yaşamını ve dağılımını etkiler.
• Sıcaklık: Bir bölgenin hava sıcaklığıdır. Sıcaklık, canlıların yaşamını ve dağılımını etkiler.
• Işık: Güneş'ten gelen enerjidir. Işık, bitkilerin fotosentez yapması için gereklidir.
• Nem: Havadaki su buharı miktarıdır. Nem, canlıların yaşamını ve dağılımını etkiler.
• Yağış: Bulutlardan düşen su damlacıklarına yağış denir. Yağış, bitkilerin büyümesi ve canlıların yaşamı için gereklidir.

Doğal Denge

Canlı ve cansız çevre birbirini etkiler ve bir bütündür. Bu bütüne doğal denge denir. Doğal denge bozulduğunda canlıların yaşamı tehlikeye girer.

Doğal Dengeyi Bozan Sebepler

• Nüfus artışı
• Suni gübreler
• Tarım ilaçları
• Fosil yatakları
• Ormanların tahrip edilmesi
• Atıklar
• Teknolojik ürünler
• Egzoz gazları
• Kitle imha silahları
• Parfüm, deodorant ve spreyler

Doğal Dengeyi Korumak İçin Neler Yapmalıyız?

• Toprağı koruyalım.
• Suyu koruyalım.
• Havayı koruyalım.
• Ormanları koruyalım.
• Yenilenebilir enerji kaynaklarını kullanalım.
• Geri dönüştürülebilir ürünleri kullanalım.

Sonuç

Doğal dengeyi korumak, gelecekteki nesillere yaşanabilir bir dünya bırakmak için çok önemlidir. Hepimiz doğal dengeyi korumak için elimizden geleni yapmalıyız.