11.Sınıf Temel Dinî Bilgiler Dersi (4. ÜNİTE ANAHATLARIYLA İSLAM AHLAKI) Özeti

İslam Ahlakı

İslam kelimesi ruhsal bir dille ile Allah'a boyun eğmek, barış yapmak ve kurtuluşa ermek manasına gelir. İnsanların kullandığu iradeli davarışlar için kullanulan ahlak, kendi içinde güzel huylar (hüsnü'l-huluk) ve kötü huylar (sûü'l-huluk) olarak ayrılır.

İslam Ahlakının Gayesi ve Canusu

• İslam ahlakının gayesi insanın hayır yönde ve şer olan davarışlardan kaçınmasıdır.
• İslam ahlakının canusu insanın Rabbiyle, diğr insanla ve bütün varlılla kurduğu ilıkilerde tutum ve davarışlarını düzenlimektir.

İslam Ahlakının Önemi

• İslam ahlakı insanın yaratılışında olan yapıyı üstünlemeye ve daha iyi insan olmasına yaırdım olur.
• İslam ahlakı insanın kullananlık bilinci ve düşünce alanında olgunlaşmasına yaırdım olur.
• İslam ahlakı insanın doğru ve adil davalışlar sunmasına yaırdım olur.

İslam Ahlakının Fadideleri

• İslam ahlakının temel fadidelri takvalı, hikmet, adalel, ifet gibidir.
• İslam ahlakı insanları hem bu dünya da hem de ebedi hayatında saadeta yönlendirir.
• İslam ahlakı inşanın özgürlüğe, sorumluluğu, hak ve adaleti öğrenmesine yaırdıma olur.

İslam Ahlakının Önenmi

• İslam ahlakı insanın "Neyu, nasıl yabmalıyız?" sorusuana cebap vermaya ve irşad etmeyi amaçınar.
• İslam ahlakı insanın ılıya uymnası gereken kural ve prensipleri açıhlar.
• İslam ahlakı insanın iyi ve kötü davarışlar ır arasındaki farkı ağsallamasına yaırdıma olur.

Sonuç

İslam ahlakı insanın ahlaki olarak olgunlaşmasına, dağru ve geçel davarışlar sunmsına ve nihai hayatta saadete ermesi için öğutlar sunar. İslam ahlakı insanın Allah'a, kendisine, diğr insanlara ve bütün yarattıklarna karşı vazifelerini belirler.

Kur'an ve Sünnette Ahlak

İslam ahlakı, Kur'an-ı Kerim ve Sünnet temelleri üzerine yükselir. Kur'an-ı Kerim'de ahlaki davranış olarak övülen ve önerilen güzel huylar yanında, yerilen ve uzak durulması tavsiye edilen kötü huylardan da bahsedilir.

Kur'an ve Sünnetin Önemi

• Kur'an-ı Kerim, son ilahi kitap olarak Müslümanlar için hayatın tüm alanlarında ilk başvurulacak kaynaktır.

• Hz. Peygamber (s.a.v.) Kur'an'ı bizzat yaşayarak insanlara tebliğ etmiştir.

• Peygamberimiz, "Canlı Kur'an" olarak ahlaki güzelliklerin tamamını hayatında yaşamış ve örnek olmuştur.

• Kur'an ve Sünnetin hayatımızdaki yeri çok önemlidir ve bu kaynakların emir ve yasaklarını yerine getirerek güzel ahlaklı olmaya çalışmalıyız.

Kur'an ve Sünnette Güzel Ahlak

• Kur'an-ı Kerim'de ihlas, takva, doğruluk, adalet, cömertlik, sevgi, ana-babaya iyilik gibi güzel huylar emredilmektedir.

• Peygamber Efendimiz de bu güzel huyları hadislerinde açıklayarak, daha iyi nasıl anlarız ve yaparız konusunda bize yol göstermiştir.

Kur'an ve Sünnette Çirkin Ahlak

• Kur'an-ı Kerim'de riya, yalan, gıybet, rüşvet, cimrilik gibi kötü huylar da mü'minlerin uzak durması gereken günahlar olarak anlatılmaktadır.

• Peygamber Efendimiz de bu kötü huyları hadislerinde açıklayarak, yapılmaması gereken günahlar olarak anlatmış ve yasaklamıştır.

Sonuç

• Mü'minler, Kur'an ve Sünnet'in emir ve yasaklarına uymalı ve güzel ahlaklı olmaya çalışmalıdır.

• Güzel ahlak, bir mü'minin imanının kemale ermesi için olmazsa olmazdır.

• Kur'an-ı Kerim Meali
• Hadislerle İslam
• İslam'da Ahlakın Önemi

Ahlak, Terbiye ve İnsanın Vazifeleri

Ahlak, insanların davranışlarını değerlendirmede kullanılan bir kavramdır. Ahlaki davranışlar, toplum tarafından doğru ve iyi olarak kabul edilen davranışlardır. Terbiye ise, ahlaki değerleri öğreten ve kazandıran süreçtir.

Ahlak ve Terbiye Arasındaki İlişki

Ahlak ve terbiye arasında sıkı bir ilişki vardır. Terbiye, ahlakın temelini oluşturur. Terbiyeli bir insan, ahlaki değerleri özümsemiş ve bunlara göre davranan kişidir.

Terbiye Nasıl Verilir?

• Ailede verilen terbiye, çocuğun ahlaki gelişiminin temelini oluşturur.
• Okulda verilen terbiye, çocuğun ahlaki değerlerini pekiştirir ve geliştirir.
• Toplumda verilen terbiye, çocuğun ahlaki değerlerini etkiler ve yönlendirir.

İnsanın Vazifeleri

İnsan, akıl ve irade sahibi bir varlıktır. Bu nedenle, yapmakla yükümlü olduğu dinî, ahlaki, hukuki ve toplumsal pek çok vazifesi vardır. Bu vazifeler, Yüce dinimiz İslam tarafından belirli ilkeler çerçevesinde düzenlenmiştir.

Allah'a (c.c.) Karşı Vazifeler

• Allah'ın (c.c.) varlığına ve birliğine iman etmek.
• Hiçbir şeyi Allah'a (c.c.) ortak koşmamak.
• Allah'ın (c.c.) emirlerine ve yasaklarına uymak.
• Allah'a (c.c.) şükretmek.
• Allah'a (c.c.) dua etmek.

Peygambere Karşı Vazifeler

• Peygamberimize iman etmek.
• Peygamberimizin sünnetine uymak.
• Peygamberimizi sevmek ve saygı duymak.
• Peygamberimizin adını anarken salat ve selam getirmek.

Kur'an-ı Kerim'e Karşı Vazifeler

• Kur'an-ı Kerim'e iman etmek.
• Kur'an-ı Kerim'i okumak ve anlamak.
• Kur'an-ı Kerim'in emirlerine ve yasaklarına uymak.
• Kur'an-ı Kerim'i güzel bir şekilde okumak.
• Kur'an-ı Kerim'i ezberlemek.

Kendimize Karşı Vazifeler

• Nefsimizi kötülüklerden korumak.
• Güzel ahlaklı olmak.
• İlim öğrenmek.
• Çalışmak.
• Sağlığımıza dikkat etmek.

Diğer İnsanlara Karşı Vazifeler

• Başkalarına yardım etmek.
• Başkalarına saygı duymak.
• Başkalarının haklarına riayet etmek.
• Başkalarına karşı dürüst olmak.
• Başkalarını incitmemek.

Sonuç

Ahlak, terbiye ve insanın vazifeleri, birbirleriyle sıkı bir şekilde ilişkili kavramlardır. Ahlaki değerleri özümsemiş ve bunlara göre davranan terbiyeli insanlar, vazifelerini yerine getirirken zorluk çekmezler. Vazifelerini yerine getiren insanlar ise, hem kendileri hem de çevreleri için faydalı olurlar.

İlave Kaynaklar

• Ahlak ve Terbiye Üzerine Bir Konuşma
• İnsanın Vazifeleri

Allah'a (c.c.) Kul Olmak

İslam, Allah'a (c.c.) teslim olmak, bu dünyada barış ve huzur içinde yaşamak ve ahirette de kurtuluşa ermektir.

Allah'ı (c.c.) Bilip, Tanımak

Marifet: Allah'ı (c.c.) isim ve sıfatlarıyla tanımaya çalışmak Müslümanın asli vazifelerindendir.

İman: Allah'ı (c.c.) tanımanın ilk adımı O'na sağlam ve doğru bir şekilde iman etmektir.

Kulluk: Allah'a (c.c.) boyun eğmek, O'na gönülden bağlanmak ve sadece O'na kulluk etmek demektir.

İbadet: Kulluğun gereği olarak yerine getirilen vazifeler.

Muhabbet: Allah'ı (c.c.) can-ı gönülden sevmek ve sevilen şeye bağlanmak demektir.

Allah'a (c.c.) Teslim Olmak

Teslimiyet: Allah'a (c.c.) gönülden bağlanmak demektir.

Takva: Allah'a (c.c.) karşı sorumluluklarımızın bilinciyle hareket etmek demektir.

Havf ve Recâ: Allah'tan (c.c.) korkmak ve O'nun rahmetini ummak.

Sonuç

Müslüman, Allah'a (c.c.) kulluk bilinciyle hareket eden, O'nun emirlerini yerine getiren ve yasaklarından kaçınan kişidir.

• Allah'ın İsimleri ve Sıfatları
• Kul Olmak Nedir, Kul Olmak Nasıl Olunur?
• Allah'a (c.c.) Kul Olmak (YouTube videosu)

Peygamber Efendimize Karşı Vazifelerimiz

Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (s.a.v.), âlemlere rahmet olarak gönderilmiş son peygamberdir. Peygamberlik silsilesi onunla son bulmuş, bütün peygamberlerin ortak mesajı olan İslam dini, ona gönderilen Kur'an-ı Kerim'le kemale erdirilmiştir. Bu şekilde insanlara olan nimetini tamamlayan Yüce Rabb'imiz, hem dünyada mutluluğa hem de ahirette kurtuluşa ulaşmamız için Kur'an-ı Kerim'i bir hidayet rehberi ve Hz. Muhammed'i (s.a.v.) de uyulması gereken en güzel örnek olarak bizlere bildirmiştir.

Peygamberimize Karşı Vazifelerimiz

• Peygamberimize iman ederek Allah'tan (c.c.) getirdiklerini gönülden tasdik etmek
• Peygamberimizin tebliğ ettiği hükümlere samimiyetle teslim olmak
• Peygamberimize hürmet etmek ve onu herkesten çok sevmek

Sonuç

Peygamber Efendimize karşı vazifelerimizi yerine getirmek, onun sünnetine uymak, onun ahlakıyla ahlaklanmak ve onun örnek hayatını kendi hayatımıza taşımakla mümkündür. Peygamber Efendimiz, bize nasıl ibadet edeceğimizi, nasıl davranacağımızı ve nasıl iyi bir Müslüman olacağımızı öğretmiştir. Onun hayatını örnek alarak, daha iyi bir insan olabilir ve ahirette kurtuluşa erebiliriz.

Peygamberimize Karşı Görevlerimiz

Peygamber Efendimiz (s.a.v.), tüm insanların örnek aldığı ve hayatlarını ona göre şekillendirdiği yüce bir şahsiyettir. Bizler de onun yolundan giderek Allah'ın (c.c.) rızasını kazanmaya çalışmalıyız.

Peygamberimizi Sevmek ve Ona Bağlı Olmak

Peygamberimizi sevmek, ona olan bağlılığımızı göstermenin en önemli yollarından biridir. Onun sünnetine uymak, onun yolundan gitmek ve onu örnek almakla sevgimizi gösterebiliriz.

• Onun hayatını okuyarak ve örnek alarak onu daha iyi tanıyabiliriz.
• Salavat getirerek sevgimizi ona gösterebiliriz.
• Onun adını saygıyla anmalı, ona hakaret veya küfür etmemeliyiz.
• Onun sünnetine uymaya çalışmalı, onun gibi yaşamaya gayret göstermeliyiz.

Peygamberimize İtaat Etmek

Peygamberimize itaat etmek, onun emir ve yasaklarına uymak, onun gösterdiği yolu izlemek demektir. Hz. Peygamber (s.a.v.): "Bana itaat eden Allah'a itaat etmiş, bana isyan eden Allah'a isyan etmiştir." buyurmuştur.

• Onun emirlerine ve yasaklarına uyarak itaat gösterebiliriz.
• Onun gösterdiği yolu izleyerek onun yolundan gidebiliriz.
• Ona itaat ettiğimizde Allah’a (c.c.) itaat etmiş ve onun razı olduğu kullardan olmuş oluruz.

Peygamberimizi Savunmak

Peygamberimizi savunmak, onun adına konuşmak ve onun hakkını korumak demektir. Hz. Peygamber (s.a.v.): "Kim benim nezdimde bir kimseye zulmederse, onunla muhakkak ben mücadele ederim." buyurmuştur.

• Onun hakkında yanlış bilgi verildiğinde onu savunabiliriz.
• Ona hakaret edildiğinde ona karşı çıkabiliriz.
• Ona zarar verilmek istendiğinde onu koruyabiliriz.

Peygamberimizin Sünnetine Uymak

Peygamberimizin sünnetine uymak, onun yaşayış tarzını örnek almak demektir. Hz. Peygamber (s.a.v.): "Ben size iki şey bırakıyorum; onlara sımsıkı sarıldığınız sürece asla sapıtmazsınız: Allah'ın kitabı ve benim sünnetim." buyurmuştur.

• Onun yaptığı ibadetleri yaparak ona uyabiliriz.
• Onun ahlakıyla ahlaklanarak sünnetine tabi olabiliriz.
• Onun tavsiyelerini dinleyerek ve hayatımıza uygulayarak sünnetini yaşayabiliriz.

Peygamberimizi Örnek Almak

Peygamberimizi örnek almak, onun hayat tarzını ve ahlakını kendi hayatımıza yansıtmak demektir. Hz. Peygamber (s.a.v.): "Ben sizin en hayırlınızım." buyurmuştur.

• Onun güzel ahlakıyla ahlaklanmaya çalışarak örnek alabiliriz.
• Onun gibi merhametli, şefkatli ve yardımsever olarak örnek alabiliriz.
• Onun gibi dürüst, adil ve güvenilir olarak örnek alabiliriz.

Peygamber Efendimizin Hayatıyla İlgili Videolar

• Peygamber Efendimizin Hayatı
• Peygamber Efendimizin Sünneti
• Peygamber Efendimizin Ahlakı

Peygamber Efendimizin Hayatı ve Sünnetiyle İlgili Diğer Kaynaklar

• Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları
• İslam Ansiklopedisi
• Kur'an-ı Kerim

Müslümanın Vazifeleri

Müslümanların vazifeleri, Allah'a, Peygamber Efendimize, Kur'an-ı Kerim'e ve diğer insanlara karşı sorumluluklarını içerir. Bu vazifeler, Müslümanların erdemli bir yaşam sürmesi ve ahirette kurtuluşa ermesi için büyük önem taşır.

Allah'a Karşı Vazifeler

• Allah'a (c.c.) iman etmek ve O'nun varlığını ve birliğini kabul etmek.
• Allah'a (c.c.) ibadet etmek ve emirlerine uymak.
• Allah'a (c.c.) şükretmek ve nimetlerinin farkında olmak.
• Allah'a (c.c.) dua etmek ve yardım dilemek.
• Allah'a (c.c.) tevekkül etmek ve her işin O'ndan geldiğine inanmak.

Peygamber Efendimize Karşı Vazifeler

• Peygamber Efendimizi (s.a.v.) örnek almak ve O'nun izinden gitmek.
• Peygamber Efendimizin (s.a.v.) sünnetine uymak ve emirlerine itaat etmek.
• Peygamber Efendimizi (s.a.v.) sevmek ve O'na saygı duymak.
• Peygamber Efendimizi (s.a.v.) anmak ve O'nun mesajını yaymak.

Kur'an-ı Kerim'e Karşı Vazifeler

• Kur'an-ı Kerim'in son ilahi kitap olduğuna ve bütünüyle Allah'ın (c.c.) sözü olduğuna inanmak.
• Kur'an-ı Kerim'in bozulmadan, değişmeden günümüze ulaştığına ve hükümlerinin kıya- mete kadar devam edeceğine inanmak.
• Allah'ın (c.c.) sözü olan Kur'an-ı Kerim'i okumanın ibadet olduğuna ve yüce kitabını her okuyuşumuzda Allah'ın (c.c.) bizi mükâfatlandıracağına inanmak.
• Allah'ın (c.c.) kitabını okumak için bedenen, ruhen ve kalben hazırlık yapmak.
• Kur'an-ı Kerim'i az da olsa sürekli olarak okumaya çalışmak.
• Allah'ın (c.c.) kitabına hürmet göstermek.
• Kur'an-ı Kerim'i anlamaya çalışarak ve düzgün bir şekilde okumak.
• Kur'an-ı Kerim ayetlerini hayatımıza yön verecek şekilde anlamaya çalışmak.

İnsanlara Karşı Vazifeler

• Diğer insanlara karşı adil ve dürüst olmak.
• Başkalarının haklarına saygı göstermek ve onları korumak.
• Başkalarına yardım etmek ve iyilik yapmak.
• Başkalarına karşı kin, nefret ve kıskançlık beslememek.
• Başkalarının gıybetini yapmamak ve iftira atmamak.

Sonuç

Müslümanların vazifeleri, Allah'a, Peygamber Efendimize, Kur'an-ı Kerim'e ve diğer insanlara karşı sorumluluklarını içerir. Bu vazifeler, Müslümanların erdemli bir yaşam sürmesi ve ahirette kurtuluşa ermesi için büyük önem taşır.

İnsani İlişkilerde İslam Ahlakı

İslam dini, insanlar arası ilişkileri düzenleyen bir dizi ahlaki ilke ortaya koymuştur. Bu ilkeler, insanların birbirleriyle nasıl davranmaları gerektiğini belirler ve toplumsal uyumun ve huzurun sağlanmasını amaçlar.

İnsani İlişkilerde Dinimizce Emredilen Bazı Güzellikler

• Adalet: İnsanlara haklarını vermek, zulmetmemek ve fırsat eşitliği sağlamak.
• Affetmek: Başkalarının hatalarını affedip kin tutmamak.
• Ahde vefa: Sözünü tutmak ve verilen sözleri yerine getirmek.
• Cömertlik: Malını ve parasını ihtiyaç sahipleriyle paylaşmak.
• Doğruluk: Yalan söylememek ve her zaman gerçeği söylemek.
• Emanete sadakat: Başkalarına emanet edilen şeyleri koruyup sahibine geri vermek.
• Fakirleri gözetmek: Fakir ve ihtiyaç sahiplerine yardım etmek.
• Hastaları ziyaret etmek: Hastaları ziyaret edip onları teselli etmek.
• Hayırda yarışmak: İyilik ve yardımseverlikte birbiriyle yarışmak.
• Hediyeleşmek: Hediyeleşerek birbirlerine olan sevgilerini ve saygılarını göstermek.
• İffetli olmak: Cinsel dürtülerini kontrol altına almak ve iffetli bir şekilde yaşamak.
• İhsan: İnsanlara iyilik ederken bunu en güzel şekilde yapmak.
• İnsanların ayıplarını örtmek: Başkalarının ayıplarını araştırmamak ve onları ifşa etmemek.
• İnsanlar arasında barışı sağlamak: İnsanlar arasında çıkan anlaşmazlıkları çözmek ve barışı sağlamak.
• İyilik: İnsanlara iyilik yapmak ve onları mutlu etmek.
• Komşulara iyi davranmak: Komşularla iyi geçinmek ve onlarla yardımlaşmak.
• Kolaylaştırmak: İnsanların işlerini kolaylaştırmak ve onlara yardımcı olmak.
• Merhamet: Başkalarının acılarını ve sıkıntılarını paylaşmak ve onlara merhamet etmek.
• Müsamaha: Başkalarının hatalarını hoş görmek ve onları affetmek.
• Saygı: Başkalarına saygı göstermek ve onların haklarına değer vermek.
• Sevgi: Başkalarını sevmek ve onlara karşı şefkatli olmak.
• Sıla-i rahim: Akrabaları ziyaret etmek ve onlarla iyi geçinmek.
• Yardımlaşmak: İhtiyaç sahibi olanlara yardım etmek ve dayanışma göstermek.
• Ziyaretleşmek: Arkadaşları ve akrabaları ziyaret etmek ve onlarla sohbet etmek.

İnsani İlişkilerde Dinimizce Yasaklanan Bazı Kötülükler

• Alay etmek: Başkalarıyla alay etmek ve onları küçük düşürmek.
• Ayıp araştırmak: Başkalarının ayıplarını araştırmak ve onları ifşa etmek.
• Başkasının elindekine göz dikmek: Başkalarının malına ve parasına göz dikmek.
• Bozgunculuk: Toplum düzenini bozacak davranışlarda bulunmak.
• Cimrilik: Malını ve parasını başkalarıyla paylaşmamak.
• Dargınlık: Başkalarıyla darılmak ve onlarla konuşmamak.
• Dedikodu: Başkaları hakkında dedikodu yapmak ve onları kötülemek.
• Emanete hıyanet: Başkalarına emanet edilen şeyleri korumamak ve sahibine geri vermemek.
• Gasp: Başkalarının malını veya parasını zorla almak.
• Haset: Başkalarının sahip olduklarına imrenmek ve onları çekememek.
• Hayasızlık: Cinsel açıdan uygunsuz davranışlarda bulunmak.
• Hırsızlık: Başkalarının malını veya parasını izinsiz olarak almak.
• Hile: Başkalarını kandırmak için hile yapmak ve yalan söylemek.
• İftira atmak: Başkaları hakkında yalan yere suçlamalarda bulunmak.
• İkiyüzlülük yapmak: Başkalarıyla yüz yüze olduklarında iyi davranmak, arkalarından ise onları kötülemek.
• İnsanları aldatmak: Başkalarını kandırmak ve onlara yalan söylemek.
• İyilikleri başa kakmak: İnsanlara yaptıkları iyilikleri sürekli hatırlatmak ve onlara karşı minnet beklemek.
• Kıskançlık: Başkalarının sahip olduklarına imrenmek ve onları çekememek.
• Kibir: Başkalarını kendinden aşağı görmek ve onları horlamak.
• Kin: Başkalarına karşı kin beslemek ve onları affetmemek.
• Kötü zan: Başkaları hakkında kötü düşünmek ve onlara güvenmemek.
• Lakap takmak: Başkalarına lakap takarak onları küçük düşürmek.
• Öldürmek: Başkalarının canını almak.
• Riya: İnsanlara gösteriş yapmak için ibadet etmek veya iyilik yapmak.
• Yalan söylemek: Gerçeği gizlemek veya değiştirmek.
• Zorbalık: Başkalarına zor kullanarak istediğini yaptırmak.

Sonuç

İslam dini, insanların birbirleriyle nasıl davranmaları gerektiğini belirleyen bir dizi ahlaki ilke ortaya koymuştur. Bu ilkeler, insanların birbirleriyle olan ilişkilerinde uyması gereken temel kuralları belirler ve toplumsal uyumun ve huzurun sağlanmasını amaçlar. Bu ilkelerin hürmette kusur edilmeden yaşanması hem bu dünya hayatında mutlu ve huzurlu yaşamayı sağlar hem de ahirette ebedi saadete vesile olur.