2024-2025 9.Sınıf Biyoloji Dersi 1.Dönem 1.Yazılı Soruları (2021-10-12)

Cevap Anahtarı: E) I, II ve III Verilen üreme türleri (bölünerek üreme, tomurcuklanma ile üreme, rejenerasyon ile üreme) hepsi eşeysiz üreme örnekleridir. Eşeysiz üreme, yalnızca bir ebeveyn organizmanın katılımı olmadan gerçekleşen üreme biçimidir ve verilen üreme türlerinin tamamı bu tanıma uyar.

Cevap Anahtarı: A) İNTERFAZ DNA'nın kendini eşleyerek iki katına çıkması, hücre bölünmesi öncesinde gerçekleşen bir süreç olan "İnterfaz" aşamasında meydana gelir. İnterfaz, hücrenin büyüme ve hazırlık dönemidir ve DNA replikasyonu bu aşamada gerçekleşir.

Cevap Anahtarı: D) Korpus luteum Verilenler arasında yumurtanın atılması ve folikülün değişimiyle oluşan yapıyı ifade eden terim, korpus luteum'dur. Ovulasyon (A), folikül evresi (C) ve menstrual döngü (B) da dişi üreme sistemi ile ilgili olayları tanımlarken, gastrula (E) ise embriyolojideki gelişim safhalarından birini ifade eder. Ancak, yumurtanın atılması ve folikülün değişimi sonucu oluşan yapı korpus luteum'dur.

Cevap Anahtarı: A) Ovulasyon Olgunlaşan yumurtanın yumurtalıktan atılma evresi "Ovulasyon" olarak adlandırılır. Bu aşamada yumurta hücresi yumurtalıktan salınarak fallop tüplerine ilerler ve burada döllenmeye hazır hale gelir.

Cevap Anahtarı: B) Morula Soruda, birbiriyle aynı büyüklüktek blastomerlerin oluşturduğu hücre topluluğunun ne olduğu sorulmaktadır. Bu tanıma göre, embriyolojide blastomerlerin bölünerek oluşturduğu hücre kümesine "morula" denir. Morula, döllenmiş yumurtanın birkaç gün süren hücre bölünmesi sonucu oluşan bir evre olarak tanımlanır.

Doğru cevap C) Segmentasyon olacaktır. Segmentasyon, zigotun hızlı mitoz bölünmeleri sonucu oluşan hücrelerin, embriyonun ilk aşamalarını oluşturduğu süreci ifade eder. Zigotta birbirini takip eden hızlı mitoz bölünmelere "segmentasyon" denir. Bu süreç sonucunda zigot, morula adı verilen hücre kümesini oluşturur. Morula daha sonra gastrulasyon sürecine geçerek embriyonun erken aşamalarını oluşturur.

Cevap Anahtarı: A) Fetüs Soruda, gebeliğin 8. haftasından sonra embriyoya ne denir sorusu sorulmaktadır. Gebeliğin 8. haftasından itibaren embriyo, organ ve sistemlerin ana hatları oluştuğu için artık "fetüs" olarak adlandırılır. Fetüs dönemi, embriyonik dönem sona erdikten sonra, genellikle gebeliğin 8. haftasından doğum anına kadar devam eden dönemi ifade eder.

Cevap Anahtarı: A) I ve II Verilen bilgilere göre, flor minerali çay, tavuk ve balıkta bolca bulunur (I). Ayrıca, florun diş sağlığı için önemli olduğu belirtilmiştir (II). Ancak, III numaralı ifade flor mineralinin eksikliğinde anemi, yorgunluk ve saç dökülmesine neden olduğunu belirtmiştir ve bu yanlış bilgidir. Flor eksikliği saç dökülmesine neden olmaz. Bu nedenle, doğru cevap yalnızca I ve II ifadeleridir.

İyot minerali deniz ürünlerinde, süt ve süt ürünlerinde bolca bulunur. Trikson hormonunun yapısına katılması da doğrudur. Ayrıca, iyot eksikliği basit guatr (tiroid bezinin büyümesi) ve çocuklarda kretenizme (zihinsel ve fiziksel gelişim geriliği) yol açabilir.

Doğru cevap A) Alyuvarlar içinde bulunan hemoglobinin yapısına katılır olacaktır. Magnezyum minerali, alyuvarlardaki hemoglobinin yapısına katılır. Hemoglobin, kırmızı kan hücrelerinde bulunan ve oksijen taşıma işlevini üstlenen bir protein kompleksidir. Magnezyum, hemoglobinin yapısına dahil olarak onun işlevini etkiler. Diğer verilen ifadeler ise magnezyum mineralinin doğru işlevlerini ve eksikliğinde oluşabilecek rahatsızlıkları içermektedir.

Cevap Anahtarı: E) Sodyum - Eksikliğinde tansiyonda düşme, halsizlik, yorgunluk ve baş dönmesi görülür: Sodyum, vücuttaki su ve elektrolit dengesini düzenlemeye yardımcı olarak tansiyonu kontrol eder. Sodyum eksikliğinde tansiyonda düşme ve yorgunluk gibi belirtiler görülebilir. - Sinir hücrelerinde impuls iletiminde görev alır: Sodyum, sinir hücrelerinde sinir impulsu iletiminde önemli bir rol oynar. - Sofra tuzu, maden suyu, kuruyemiş ve havuçta bol miktarda bulunur: Sodyum, sofra tuzunun ana bileşenidir ve ayrıca maden suyu ve bazı yiyeceklerde doğal olarak bol miktarda bulunur. Bu nedenle, verilen özellikler sodyum mineralini tanımlamaktadır.

Doğru cevap D) Klor olacaktır. Özellikleri verilen mineral klor'dur. Klor eksikliğinde vücut sıvılarının bazikleşmesine neden olabilir. Ayrıca mide özsuyunun yapısında bulunur ve sofra tuzu, maden suyu, domates ve zeytinde bol miktarda bulunur.

Cevap Anahtarı: A) Fosfor Özellikleri verilen mineral fosfordur. Fosfor eksikliğinde kemik ve dişlerde yapısal olarak zayıflama görülebilir. Ayrıca DNA, RNA ve ATP moleküllerinde bulunur. Deniz ürünlerinde de bol miktarda fosfor bulunur.

Cevap Anahtarı: B) Kalsiyum Özellikleri verilen mineral kalsiyumdur. Kalsiyum, kemik ve diş yapısına katılır, kimyasal sembolü Ca ile gösterilir, süt ve süt ürünlerinde bol miktarda bulunur.

Cevap Anahtarı: D) Enzimlerin yapısından ayrılıp onların pasifleşmesini sağlar. Mineraller vücutta çeşitli önemli görevleri yerine getirirken, enzimlerin yapısından ayrılıp onların pasifleşmesini sağlamak gibi bir görevleri bulunmamaktadır. Diğer seçenekler, minerallerin vücuttaki görevlerini doğru şekilde ifade etmektedir.

Cevap Anahtarı: C) Biyolojik çeşitliliğin azalmasında Biyoloji, gıda sıkıntısının çözümünde, sağlık sorunlarında, çevre kirliliğinde ve kimyasal zehirlenmede önemli katkılarda bulunabilirken, biyolojik çeşitliliğin azalmasını çözme konusunda doğrudan etkili olamaz. Biyolojik çeşitliliğin azalması, ekosistem denge ve sürdürülebilirliği üzerinde olumsuz etkileri olan bir sorundur, ancak günlük hayattaki sorunların çözümünde biyolojinin direkt bir etkisi olmayabilir.

Cevap Anahtarı: C) Kanun Çok sayıda gözlem ve deney sonucunda aynı sonuçları veren ve olayın nasıl gerçekleştiğini açıklayan ve doğruluğu bilimsel yöntemlerle kanıtlanan kavram "kanun" olarak adlandırılır. Kanunlar, genellikle doğadaki düzenleri ifade eder ve tekrarlanabilir sonuçlar elde edildiğinde kullanılır.

Doğru cevap A) Teori olacaktır. Bir olayın neden gerçekleştiğini açıklayan ve verileri sorgulayan daha geniş kapsamlı ve derinlemesine bir açıklamaya "teori" denir. Teoriler, birden fazla deney ve gözlem sonucunun birleştirilmesiyle oluşturulur ve bilimsel anlamda test edilir.

Cevap Anahtarı: A) Bağımlı değişken Bağımsız değişken, bir deneyin veya çalışmanın kontrol edilen tarafını temsil ederken, bağımlı değişken, bağımsız değişkene bağlı olarak ölçülen veya gözlemlenen sonucu ifade eder. Bağımlı değişken, bağımsız değişkenin değişikliklerinin etkisini ölçmek için kullanılır.

Cevap Anahtarı: C) Bağımsız değişken Bir deneyde etkisi araştırılan değişkene "bağımsız değişken" denir. Bağımsız değişken, deneyin yapıldığı süreçte araştırmacı tarafından manipüle edilen ve sonuçları etkileyen değişkendir. Diğer taraftan, "bağımlı değişken" (A) ise deney sonucunda ölçülen ve bağımsız değişkene göre değişen değişkendir.

Cevap Anahtarı: B) Hipotez Bilimsel araştırmalarda gözlem ve verilere dayanan, sınanabilir ve sorgulanabilir önermelere "hipotez" denir. Hipotez, bir fenomenin veya olayın nedenini veya sonucunu açıklamak amacıyla öne sürülen geçici bir açıklamadır ve deney veya gözlemle test edilir.

Cevap Anahtarı: A) Nicel gözlem Ölçme aracı kullanılarak yapılan gözlem, "nicel gözlem" olarak adlandırılır. Nicel gözlemde, olaylar ve olgular sayılarla ifade edilir ve veriler ölçümlerle toplanır. Bu tür gözlemde, veriler sayısal formda elde edilir ve analiz edilir. Diğer seçeneklerdeki terimler, farklı gözlem türlerini ifade eder: - Nitel gözlem (B): Olayların ve olguların niteliksel özellikleri ve nitel ifadelerle betimlenmesi. - Gerçekçi gözlem (C): Gözlemcinin nesnel bir şekilde olayları tarafsızca ve doğru bir şekilde gözlemlemesi. - Uzaktan gözlem (D): Gözlemcinin olayları fiziksel olarak orada olmadan uzaktan araçlarla izlemesi. - Kati gözlem (E): Kesin ve kesinlikle doğru gözlem olarak adlandırılan gözlem türü.

Cevap Anahtarı: B) Nitel gözlem Ölçme aracı kullanmadan sadece duyu organlarıyla yapılan gözlem "nitel gözlem" olarak adlandırılır. Bu tür gözlemde veriler daha çok açıklamalı ve betimsel nitelikte olup, sayısal ölçümler içermez.

Cevap Anahtarı: C) Çıkarım Gözlem ve deney sonuçlarını yorumlayarak yargıya varma sürecine "çıkarım" adı verilir. Çıkarım, elde edilen verilerden genel bir sonuca ulaşma sürecidir. Gözlem ve deneylerden elde edilen verileri analiz ederek, sonuçlar hakkında geçerli ve tutarlı çıkarımlar yapmamızı sağlar. Diğer seçeneklerdeki terimler farklı anlamlara gelir: - Tümdengelim (A): Genelden özele doğru ilerleyen bir akıl yürütme yöntemi. - Tümevarım (B): Özelden genele doğru ilerleyen bir akıl yürütme yöntemi. - Önsezi (D): Olayların gelecekte ne olacağına dair sezgisel ya da içgüdüsel bir duygu. - Varsayım (E): Bir olayın veya durumun doğru olduğu kabul edilen ancak kanıtlanmamış bir düşünce veya önerme.

Cevap Anahtarı: E) Önseziler Bilimsel bilginin kaynakları ve dayanakları arasında yer alan faktörler genellikle gözlemler, kişinin deneyimleri, akıl yürütme ve daha önce yapılmış çalışmalar gibi objektif ve kanıtlanabilir verilere dayalı unsurlardır. Önseziler ise duygusal ve öznel yanılgılar içerebileceği için bilimsel bilginin kaynakları arasında yer almaz.

Bilim, evrende gerçekleşen her türlü olguyla ilgilenir. Doğal olaylar, sosyal olaylar, fiziksel olaylar, biyolojik olaylar, kimyasal olaylar ve daha birçok alan bilimsel çalışmanın kapsamındadır. Bilim, gözlem ve deneylerle elde edilen verileri analiz ederek gerçeklikle ilgili yasalar, teoriler ve açıklamalar geliştirir.

Cevap Anahtarı: A) Eleştiriye kapalıdır Bilimsel bilgi, eleştiriye açık ve sorgulanabilir olmalıdır. Bilim, sürekli olarak mevcut bilgilerin sorgulanması, test edilmesi ve geliştirilmesi üzerine kuruludur. Dolayısıyla, bilimsel bilgi eleştiriye kapalı olmamalıdır.