10.Sınıf Fizik 2.Dönem 1.Yazılı - Açık Uçlu Sorular

Frekans f sembolüyle gösterilir ve birimi Hertz'dir (Hz). Dalga kaynağının frekansı, oluşturulan periyodik dalgaların frekansına eşittir. Bu nedenle frekans sadece dalga kaynağına bağlıdır.

Dalga boyu λ sembolüyle gösterilir ve birimi metredir (m).

Yay dalgasının genliği, yay dalgasının ortalama konumuna göre en uzak noktasıdır. Yay dalgasının genliği, yaydaki gerginliğe, yaydaki maddenin yoğunluğuna ve yay dalgasının frekansına bağlıdır. Yay dalgasının genliği, yay dalgasının enerjisini belirler. Yay dalgasının genliği ne kadar büyükse, yay dalgasının enerjisi o kadar büyüktür.

Yay dalgasının frekansı, yay dalgasının saniyedeki titreşim sayısıdır. Yay dalgasının frekansı, yaydaki gerginliğe, yaydaki maddenin yoğunluğuna ve yay dalgasının dalga boyuna bağlıdır. Yay dalgasının frekansı ne kadar büyükse, yay dalgası o kadar sık titreşir.

Yankı, sesin engelden yansıyarak geri dönmesi sonucu oluşan ses tekrarıdır. Yankının oluşması için sesin engelden en az 17 metre uzaklıkta olması gerekir.

Vızıltı, yüksek frekanslı sürekli bir sestir. Uğultu ise düşük frekanslı sürekli bir sestir. Vızıltı ve uğultu, genellikle kulak çınlaması olarak da bilinir.

Sesin yüksekliği, sesin algılanan tonudur. İnsan kulağı, 20 Hz ile 20.000 Hz arasındaki frekansları duyabilir. Frekansı 20 Hz'den düşük olan seslere infrasonik ses denir. Deprem dalgalarının ürettiği ses infrasonik sestir. Frekansı 20.000 Hz'den büyük olan seslere de ultrasonik ses denir. Ultrason cihazlarında ultrasonik sesten yararlanılır. Sesin şiddeti, ses dalgalarının taşıdığı enerjiye bağlı olarak sesin birim yüzeye birim zamanda dik olarak uyguladığı kuvvete denir. SI'da birimi desibel (dB) olan şiddettir. Sesin şiddeti artarsa, sesi daha gürültülü duyarız. Sesin şiddeti, kaynaktan uzaklaştıkça azalır. Tını, aynı frekansta ses çıkaran kaynakları birbirinden ayıran ve ses kaynağının cinsini belirlemeye yarayan sesin özelliğidir. Bir ses kaynağının ürettiği ses dalgaları, çevresindeki bazı ses kaynaklarını etkileyerek titreştirebilir. Tüm titreşim hareketlerinde görülebilen bu olay "rezonans" olarak adlandırılır.

Sesin yayılma hızı, ses dalgalarının frekansına ve dalga boyuna bağlı değildir. Sesin yayılma hızı, ortamın yoğunluğuna ve elastikliğine bağlıdır. Ses, katılarda daha süratli, gazlarda ise daha yavaş ilerler. Ortam sıcaklığı arttıkça ortam taneciklerinin kinetik enerjileri arttığından sesin ilerleme sürati artar.

Deprem öncesinde, hazırlıklı olmak için deprem çantası hazırlayabilirsiniz. Deprem çantası, içinde yiyecek, su, ilk yardım malzemeleri, el feneri, pil, radyo gibi malzemeler bulunan bir çantadır. Deprem planı yaparak, deprem sırasında ne yapacağınızı belirleyebilirsiniz. İlk yardım eğitimi alarak, deprem sırasında yaralanan kişilere yardım edebilirsiniz. Evde güvenli yerleri belirleyerek, deprem sırasında kendinizi koruyabilirsiniz. Depreme dayanıklı bir evde yaşayarak, depremin zararlarından korunabilirsiniz.

Deprem sonrasında, yardım çalışmalarına Kızılay'a veya diğer yardım kuruluşlarına bağış yaparak katılabilirsiniz. Gönüllü olarak yardım çalışmalarına katılarak, depremzedelere yardım edebilirsiniz. Depremzedelere yardım malzemeleri göndererek, onların ihtiyaçlarını karşılayabilirsiniz. Depremzedelere destek olmak için sosyal medyada paylaşım yaparak, farkındalık yaratabilirsiniz.

Basınç artırıldığında, erime sıcaklığı artar. Basınç azaltıldığında ise, buharlaşma hızı artar.

Akışkan basıncı, akışkanın sürati ile ters orantılıdır. Akışkanın sürati arttığında, akışkan basıncı azalır.

Kaldırma kuvvetinin iki çeşidi vardır: Statük kaldırma kuvveti ve dinamik kaldırma kuvveti. Statük kaldırma kuvveti, cismin hareketsiz durumda olduğu zamanki kaldırma kuvvetidir. Dinamik kaldırma kuvveti ise, cismin hareket halinde olduğu zamanki kaldırma kuvvetidir.

Sıvı içine bırakılan bir cismin kaldırma kuvveti, cismin kendi ağırlığından daha büyüktür. Bu nedenle, cismin sıvı içindeki ağırlığı, cismin kendi ağırlığından daha küçüktür.

Titreşim hareketi, cisimlerin sabit bir eksene göre tekrarlanan hareketleridir. Dalga hareketi, dalganın esnek ortamda yayılmasına denir. Dalga boyu, dalga üzerindeki ardışık iki dalga tepesi ya da iki dalga çukuru arasındaki uzaklığa denir. Periyot, bir tam titreşim için geçen süreye denir. Frekans, birim zamandaki titreşim sayısına denir. Hız, esnek bir ortamda oluşturulan dalgaların birim zamanda aldığı yola denir. Genlik, bir dalganın herhangi bir anda titreşim doğrultusu üzerinde bulunduğu konuma denir.

Deprem dalgaları, yer kabuğundaki fay olarak adlandırılan kırıklar üzerinde biriken enerjinin boşalmasıyla meydana gelen titreşimlerin oluşturduğu dalgalardır. Depremin büyüklüğü, kırılan yüzeyin büyüklüğünü ve ortaya çıkan enerjinin düzeyini belirten bir ölçüdür. Depremin şiddeti, herhangi bir derinlikte meydana gelen depremin doğa, bina ve insanlar üzerindeki etkilerinin ölçüsüdür. Depremlerin şiddeti, Richter ölçeğinde 1 ile 9 arasındaki rakamlarla ifade edilir. Deprem sonucunda yer yüzeyinde meydana gelen kırık ve çatlaklar depremin şiddetini göstermektedir. Türkiye'nin büyük bir bölümü deprem kuşağındadır. Mühendisler tarafından depreme dayanıklı binalar yapılmalı ve mevcut binaların dayanıklı olup olmadığı kontrol edilmelidir. Deprem sonrasındaki tehlikeyi azaltmak için deprem planı hazırlanmalı ve uygulanmalıdır. Sarsıntı anında devrilebilecek eşyalar sabit duruma getirilmeli ve içinde gerekli malzemeler bulundurulmalıdır. Deprem anındaki güvenli davranışlar, afet bilinci denilen eğitim programıyla öğretilmelidir.