9.Sınıf Bilgisayar Bilimi 1.Dönem 1.Yazılı Soruları (Klasik)

*Virüsler

*Solucanlar

*Truva Atları

*Casus Yazılımlar

1. **Virüsler:** Bilgisayar virüsleri, diğer programlara bulaşarak kendilerini kopyalayan ve çoğalan kötü amaçlı yazılımlardır. Bilgisayarınızın performansını düşürebilir, verilerinizi bozabilir veya çalabilirler. 2. **Solucanlar:** Solucanlar, ağlar aracılığıyla yayılan zararlı yazılımlardır. Kendi kendine çoğalabilirler ve ağ trafiğini yavaşlatabilir veya ağdaki cihazlara zarar verebilirler. 3. **Truva Atları:** Truva atlaları, zararlı amaçlar için tasarlanmış görünüşte zararsız veya yararlı yazılımlardır. Kullanıcıları kandırarak bilgisayarlarına indirtirler ve sonra kötü amaçlar için kullanılırlar, örneğin gizli bilgileri çalmak. 4. **Casus Yazılımlar:** Casus yazılımlar (spyware), kullanıcının izni olmadan bilgi toplayan ve çalan yazılımlardır. Genellikle reklam amaçlı kullanılsa da, kişisel bilgilerinizi çalmak veya takip etmek amacıyla da kullanılabilirler. Bu tür zararlı programlara karşı korunmak için güvenlik yazılımları kullanmak, güncellemeleri yapmak, güvenilir kaynaklardan yazılım indirmek, e-posta eklerini dikkatlice kontrol etmek ve güçlü parolalar kullanmak önemlidir.

Algoritma: Problemi çözmek ve belirli bir amaca ulaşmak için tasarlanan ve izlenecek yol. Veri:Doğruluğu kanıtlanmamış bilgi

1. **Algoritma:** Bir problemi çözmek veya belirli bir görevi yerine getirmek için adım adım talimatların sıralandığı mantıksal bir süreçtir. Algoritmalar genellikle programlama dilleri kullanılarak yazılır ve bir sorunu çözmek için gereken adımları açık bir şekilde tanımlarlar. 2. **Veri:** Veri, sayılar, metinler, resimler, sesler veya diğer bilgi türlerini ifade eder. Bilgisayar sistemleri tarafından işlenebilen her türlü bilgiyi içerebilir. Veriler, bilgiyi temsil eden ham veya ham olmayan gerçeklerdir ve işlenerek bilgiye dönüştürülürler. Bu terimler bilgisayar bilimi ve bilişim teknolojileri bağlamında oldukça önemlidir. Algoritmalar, yazılım geliştirme süreçlerinde problemleri etkili ve verimli bir şekilde çözmek için kullanılırken, veri ise bu algoritmaların işlediği bilgilerin ta kendisini ifade eder.

Kötü niyetli programların çalışması için kullanıcının kendi isteği ile isteyen programdır. Truva atlar sistem üzerinde tam yetki ile işlem yapar. Sisteme bulaştıklarında ilk göreve güvenlik yazılımını devre dışı bırakmaktır. Güvensiz sitelerden veya bilinmeyen e-posta aderslerinden bulaşabilir.

**Truva Atı:** Truva Atları, görünüşte zararsız veya faydalı gibi görünen ancak içinde zararlı kod veya kötü niyetli işlevler barındıran programlardır. Kullanıcıların dikkatini çekmek veya güvenini kazanmak için masum görünen içerikler veya uygulamalar şeklinde sunulabilirler. Ancak bir kez sisteme girdiklerinde, kötü niyetli amaçlar için kullanılabilirler. Truva atları genellikle kişisel bilgileri çalmak, bilgisayarı kontrol etmek, zararlı yazılımlar yaymak veya ağ güvenliğini tehlikeye atmak gibi amaçlarla kullanılırlar. Kullanıcıların dikkatli olmaları ve güvenilir kaynaklardan yazılım indirmeleri gerekmektedir.

Parola başkaları ile paylaşılmamalı ----- Parola hiçbir yerde basılı veya elektronik olarak saklanmamalı --- Farklı hesaplarda farklı parola kulllanılmalıdır.

**1. Güçlü Parola Kullanımı:** Parolanızı karmaşık harf, rakam ve sembollerin kombinasyonundan oluşturmalısınız. Uzun bir parola tercih edilmeli ve kişisel bilgilerden kolayca tahmin edilemeyecek şekilde oluşturulmalıdır. **2. Farklı Platformlar İçin Farklı Parolalar:** Her platform veya hizmet için aynı parolayı kullanmak yerine, farklı ve özgün parolalar kullanmalısınız. Bu, bir hesabınızın tehlikeye girmesi durumunda diğer hesaplarınızın da korunmasını sağlar. **3. İki Faktörlü Kimlik Doğrulama:** Kullandığınız platformlar veya hesaplar için mümkünse iki faktörlü kimlik doğrulama (2FA) yöntemini etkinleştirmelisiniz. Bu yöntemde, parolanızın yanı sıra telefonunuza gönderilen veya bir uygulama tarafından üretilen tek kullanımlık kodu girmeniz istenir, böylece güvenliğiniz artar.

Siber suç: Bilişim teknolojilerini kullanarak gerçekleştirilen her türlü yasa dışı eylem ------ Siber Terörizm: Bilişim teknolojilerini belirli bir politik ve sosyal amaca ulaşabilmek için yapılan saldırılardır. ---- Siber Savaş: Farklı bir ülkenin bilgi sistemlerine yapılan planlı ve koordineli saldırıdır.

*Siber Suç:** Bilgisayar sistemlerine veya dijital ortama yönelik olarak işlenen suçları ifade eder. Örneğin, bilgisayar korsanlığı, veri hırsızlığı, kimlik avı gibi faaliyetler siber suç kapsamına girer. **Siber Terörizm:** İdeolojik veya siyasi amaçlarla bilgisayar sistemlerine saldırarak toplumsal korku ve panik yaratmayı hedefleyen eylemleri tanımlar. Bu tür saldırılar özellikle hükümetlere, kuruluşlara veya altyapılara yönelik olabilir. **Siber Savaş:** Ülkeler arasında dijital platformlarda gerçekleşen çatışmalardır. Bir ülke diğerinin bilgisayar sistemlerine sızarak bilgi çalabilir, altyapıya zarar verebilir veya hizmetleri aksatabilir. Bu tür saldırılar, geleneksel savaş yöntemleri yerine ekonomik, siyasi veya askeri amaçlar için kullanılabilir.

b -- c -- d -- a -- e

a. .com - Ticari amaç güden sitelerin uzantısıdır. b. .edu - Üniversite ve akademik kuruluşların siteleri için kullanılır. c. .k12 - Okul öncesinden başlayıp liseye kadar geçen öğretim kurumlarının site uzantısıdır. d. .gov - Devlet kurumlarının resmi sitelerinin uzantısıdır. e. .org - Ticari amaç gütmeyen vakıf, dernek gibi sitelerin uzantısıdır.

Eserin ilk sahibinin belirtilmesi koşulu ile üçüncü kişiler tarafından kullanılmasıdır. Bu lisanstaki eserler kullanılırken lisans sahibinin kesinlikle belirtilmesi gerekmektedir.

Elbette, "Attribution - Atıf" ilkesi, Creative Commons organizasyonunun bir parçası olarak içerik kullanımını düzenleyen bir ilkedir. Bu ilkeye göre, bir içeriği kullanırken yaratıcısına veya sahibine atıfta bulunmak gerekmektedir. Yani, içeriği kullanırken orijinal yaratıcının ismini belirtmek ve kaynağa referans vermek gerekmektedir. Bu ilke, içeriğin nasıl kullanılabileceği konusunda belirli kurallar ve etik ilkeler sağlayarak yaratıcının haklarını koruma amacını taşır.

1: Başkasına ait olan verilen incelenmemelidir. ----

2: Başkalarının bilişim teknolojilerini izinsiz kullanmamalıyız. ----

3: Bilişim teknolojileri hırsızlık yapmak için kullanılamaz. ----

4: Bilişim teknolojilerini yalancı şahitlik yapmak için kullanmamalıyız. ----

5: Kopyalanmış yazılımlar kullanmamalıyız.

Uluslararası Bilgisayar Etik Enstitüsü (Computer Ethics Institute) bilişim teknolojilerinin doğru ve etik bir şekilde kullanılması için belirlediği bazı kuralları içeren "Bilişim Etik Kuralları"nı yayınlamıştır. Bu kurallardan bazıları şunlar olabilir: 1. **Özel Mülkiyet:** Bilgisayar programları ve veriler gibi dijital içeriklere saygı göstermeli ve izinsiz kullanmamalıyız. 2. **Gizlilik:** Başkalarının kişisel bilgilerini izinsiz şekilde elde etmek veya paylaşmak etik dışıdır. 3. **Veri Güvenliği:** Bilgisayar sistemlerini korumalı, zarar vermek veya yetkisiz erişim sağlamaktan kaçınmalıyız. 4. **Hakların Saygı Gösterilmesi:** Fikri mülkiyet haklarına ve telif haklarına saygı göstermeli, çalıntı veya izinsiz kullanımdan kaçınmalıyız. 5. **İnternet Davranışları:** İnternet üzerinde saygılı ve etik kurallara uygun davranışlar sergilemeli, zarar verici içeriklerin yayılmasına katkıda bulunmamalıyız.

1: İnterneti başkalarına zarar vemek amacı ile kullanımamalı, başkalarının da bu amaçla kullanmasına engel olmalıyız. ----- 2: Gerçek hayatta nasıl davranıyorsak internette de öyle davranmalıyız. ---- 3: İnsanların özel hayatlarına saygı göstermeli kişisel sınırları gözetmeliyiz. ----- 4: Argo, küfür veya kaba dil kullanmamalıyız.

İnternet etiği kuralları internet kullanımında doğru ve etik bir davranış sergilemek amacıyla belirlenen kurallardır. İşte dört temel internet etiği kuralı: 1. **Saygılı ve İyi Niyetli Davranış:** İnternet kullanırken diğer kullanıcıların haklarına saygı göstermeli, saldırganlık veya zarar verici davranışlardan kaçınmalıyız. 2. **Gizlilik ve Kişisel Bilgilerin Korunması:** Başkalarının özel bilgilerini izinsiz paylaşmamalı, kişisel gizliliğe saygı göstermeliyiz. 3. **Telif Haklarına Saygı:** İnternet üzerindeki içerikleri çalıntı yapmadan veya izinsiz kullanmadan paylaşmalı, telif haklarına dikkat etmeliyiz. 4. **Dijital Saldırganlık ve Tacizden Kaçınma:** İnternet üzerinde insanlara veya kuruluşlara karşı saldırganlık, tehdit veya taciz içeren davranışlardan uzak durmalıyız.

a: Fikri mülkiyet -- b. .org -- c: .k12 -- d: siber zorbalık -- e: gizlilik -- f: erişilebilirlik -- g: siber saldırı -- h: siber suç -- ı: parola -- i: bilgisayar solucanları

a. **Fikri mülkiyet** kapsamındadır. b. Ticari amaç gütmeyen, vakıf dernek gibi organizasyonların kullandığı internet sitesi uzantısı **.org**'dur. c. **.k12** uzantısı; okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve lise eğitim kurumlarına ait uzantıdır. d. İnternet etiğine uymayan davranışların tümüne **siber suç** denir. e. Bilginin yetkisiz kişilerin eline geçmemesi için korunması olayına **gizlilik** denir. f. Bilginin yetkili kişilerce ulaşılabilir olmasına **erişilebilirlik** denir. g. Bir bilişim sisteminin işleyişini bozmak veya durdurmak için yapılan kötü niyetli davranışlara **siber saldırı** denir. h. Bilişim teknolojileri kullanılarak gerçekleştirilen her türlü yasa dışı işleme **siber suç** denir. ı. Bilişim ortamında bir hizmete veya bilgiye erişebilmek için gerekli olan kullanıcıya özel karakter dizisi **parola** olarak adlandırılır. i. Ağ bağlantıları ile bulaşan ve kendi kendine çoğalan ve çalışabilen kötü niyetli yazılımlar **bilgisayar solucanları**'dır.

D -- D -- Y -- D -- Y -- Y -- D -- Y -- D -- D

D Bilişim alınında ve internet kullanımında uyulması gereken ilkelere bilişim etiği denir. D Eser sahiplerinin haklarını koruyarak eserlerin paylaşımını kolaylaştırıcı modeller sunan organizasyon Creative Commons'tur. Y google.com kullanıcılarının verilerini kaydetmeyen açık kaynaklı bir arama motorudur. D Lisanssız yada kırılmış yazılımlar kullanmak suçtur. Y Devlet kurumlarının resmi sitelerinin uzantısı .net'tir. Y Internette tanıştığımız, yüzünü veya sesini duymadığımız kişilere karşı saygı çerçevesinde konuşmamıza gerek yoktur. D Internet ortamında zorbalıkla karşılaşıldığı zaman ilk olarak zorbalık yapan hesabı engellememiz gerekmektedir. Y Bilişim alanında parola oluştururken parolanın unutulmaması için her faklı hesap için aynı parola oluşturulmalıdır. D Zararlı programlar sistem kaynaklarının izinsiz kullanılmasına neden olabilirler. Y Tanınmayan veya güvenilmeyen e-postaları ve ekleri açmak zararlı programların bulaşmasına sebep olur.