2024-2025 9.Sınıf Bilgisayar Bilimi Dersi 1.Dönem 2.Yazılı Soruları (2022-01-02)

Verilen önlemler arasında, zararlı yazılımlara karşı alınabilecek önlemler şunlardır: I. Güvenilir olmayan internet sitelerinden dosya indirmemek - Zararlı yazılımlar, güvenilmeyen kaynaklardan indirilen dosyalarda gizlenebilir, bu nedenle güvenilir olmayan sitelerden dosya indirmek riskli olabilir. III. Bilgisayarı ve antivirüs programını sürekli güncel tutmak - Güncel antivirüs programları, yeni tehditlere karşı koruma sağlar ve mevcut zararlı yazılımları tespit ederek temizler. II. Crackli programlar kullanmak ise zararlı yazılımların yayılmasında sıklıkla kullanılan bir yöntemdir ve zararlı yazılımlara karşı alınacak önlemler arasında yer almaz.

Doğru cevap D) Kullanıcıya ait bilgileri elde etmeyi amaçlarlar. Bilgisayar solucanları, genellikle kullanıcının bilgilerini elde etmeyi amaçlayan zararlı yazılımlardır. Diğer seçeneklerde verilen ifadeler solucanların özelliklerini doğru bir şekilde tanımlamaktadır.

Cevap Anahtarı: E) Bilgisayarın performansını artırır. Zararlı yazılımlar, bilgisayar ortamında birçok zararlı eylem gerçekleştirebilirler. Ancak, bilgisayarın performansını artırmak (E) bu eylemler arasında yer almaz. Zararlı yazılımlar, işletim sisteminin çalışmasını sekteye uğratabilir (A), güvenlik açıkları oluşturabilir (B), sistem kaynaklarının kullanımını azaltabilir (C) ve hatta sistemdeki dosyaların silinmesine veya değiştirilmesine sebep olabilir (D). Ancak, bilgisayarın performansını artırmak zararlı yazılımların amaçları arasında değildir.

Cevap Anahtarı: B) En fazla dört karakterden oluşmalıdır. Parola oluştururken dikkat edilmesi gereken hususlar şunlardır: A) Büyük, küçük harfler içermeli ve özel karakterler kullanılmalıdır. C) Ardışık harf veya sayılardan oluşmamalıdır. D) Belirli aralıklarla parola değiştirilmelidir. E) Kolay tahmin edilmemelidir.

Cevap Anahtarı: C) .k12 İlköğretim ve ortaöğretim içerisinde bulunan tüm okulların web site uzantıları genellikle .k12 uzantısını kullanır. .com (ticari), .edu (eğitim), .org (organizasyon) ve .gov (hükümet) uzantıları da farklı türdeki web siteleri için kullanılmaktadır. Ancak, okullar için standart ve yaygın olan uzantı .k12'dir.

Bilginin doğruluğunu araştırırken, alan adı uzantılarından ziyade sitenin ismine daha çok önem vermek doğru bir yaklaşımdır. Alan adı uzantıları, genellikle bilginin kaynağını göstermek için kullanılan temel öğelerden biridir, ancak bu uzantılar da sahtecilik ve yanıltıcı bilgiler içeren web siteleri tarafından kolayca taklit edilebilir. Bu nedenle, bilgi doğrulama sürecinde sitenin isminin doğrulanması ve sitenin güvenilirlik seviyesinin araştırılması önemlidir. Elbette, diğer yöntemler de bilgi doğrulama sürecinde kullanılabilir ve bilginin üç farklı kaynaktan teyit edilmesi (C seçeneği) en sağlam yaklaşımlardan biridir.

Cevap Anahtarı: C) Fikri Mülkiyet Bilişim teknolojileri alanında üretilen bir soyut ürün, örneğin bir yazılım veya dijital içerik gibi, tüm hakları üreten kişiye ait olduğunda "Fikri Mülkiyet" kavramı kullanılır. Fikri mülkiyet, bir düşünce veya yaratıcı çalışmanın üreticisine tanınan haklardır ve bu haklar, eserin çoğaltılması, dağıtılması ve kullanılması gibi işlemleri kontrol etmeyi içerir.

Doğru cevap "E) Yayıncılık" seçeneğidir. Bilişim teknolojilerinin kullanımında yaşanan etik problemler genellikle dört ana başlık altında incelenir: Gizlilik, Erişim, Fikri Mülkiyet ve Doğruluk. Bu başlıklar altında, örneğin kişisel verilerin gizliliği, bilgiye erişim hakkı, fikri mülkiyet hakları ve doğru ve dürüst iletişim gibi etik sorunlar ele alınır. Ancak "Yayıncılık" bu dört ana başlıktan biri olarak kabul edilmez, çünkü genellikle gizlilik, erişim, fikri mülkiyet ve doğruluk gibi temel etik konulara dahil edilmez.

Sorunun cevap anahtarı "A) Bilişim etiği"dir. Bilişim teknolojileri ve internet kullanımı sırasında uyulması gereken kurallar bilişim etiği olarak adlandırılır. Bilişim etiği, insanların bilgi teknolojilerini ve interneti sorumlu, etik ve adaletli bir şekilde kullanmalarını teşvik eder. Bu kavram, çevrimiçi davranışların etik normlara uygun olmasını, kişisel verilerin gizliliğine saygı gösterilmesini ve dijital dünyada karşılaşılan etik zorluklarla başa çıkmayı içerir. Bilişim teknolojileri ve internet kullanımı sırasında uyulması gereken kurallar, bilişim etiği olarak adlandırılır. Bilişim etiği, dijital dünyada doğru ve etik davranışlar sergileme, diğer kullanıcıların haklarına saygı gösterme, kişisel verilerin gizliliğine önem verme gibi temel prensipleri içerir. Bilişim etiği, bireylerin ve toplumun dijital dünyada daha sorumlu ve bilinçli olmasını sağlar.

Cevap anahtarı olarak "D) q@ekd45)" seçeneği en güvenli ve tahmin edilmesi en zor olan paroladır. Bu parola, karmaşık karakterlerin ve sembollerin kullanımıyla güçlendirilmiş bir yapıya sahiptir. Parola güvenliği, karmaşıklık, uzunluk ve rastgele karakterlerin kullanımıyla artar. "D) q@ekd45)" parolası, küçük harfler, büyük harfler, rakamlar ve sembollerin karışımını içerdiği için diğer seçeneklere göre daha güçlüdür. Diğer seçenekler, daha basit veya sık kullanılan kombinasyonlar içerdiği için daha kolay tahmin edilebilirler.

Sorunun cevap anahtarı "E) Siber savaş" kavramıdır. Siber savaş, bir ülkenin bilişim sistemlerine veya iletişim ve haberleşme kanallarına planlı ve koordineli saldırılar düzenlemesi olarak açıklanır. Bu tür saldırılar, ulusal güvenlik ve stratejik amaçları etkileyebilir. Soru, bir ülkenin bilişim sistemlerine veya iletişim kanallarına yapılan planlı ve koordineli saldırıları ele almaktadır. "E) Siber savaş," bu tür saldırıları daha geniş bir stratejik ve ulusal güvenlik bağlamında ifade ederken, diğer seçenekler daha spesifik veya farklı konseptleri temsil eder.

".k12" internet sitesi uzantısı genellikle ilkokul ve ortaokul seviyesindeki eğitim kurumlarına ait sitelerde kullanılır. Bu uzantı, eğitim kurumlarının öğrencilere ve velilere yönelik içerikler sunmak için kullanılan bir uzantıdır. Bu nedenle doğru cevap E) .k12 olmalıdır.

Ticari amaçlı internet siteleri genellikle ".com" uzantısını kullanırlar. ".com" uzantısı "komersiyel" anlamına gelir ve genellikle ticari faaliyetlerde bulunan şirketler, işletmeler veya ticari kuruluşlar tarafından tercih edilir. Diğer uzantılar ise farklı amaçlar için kullanılır: - .gov: Hükümet ve devlet kuruluşlarına ait resmi internet siteleri için kullanılır. - .org: Genellikle kar amacı gütmeyen organizasyonların internet siteleri için kullanılır. - .edu: Eğitim kurumlarına ait internet siteleri için kullanılır. - .k12: Amerika Birleşik Devletleri'nde ilkokul ve ortaokul düzeyindeki eğitim kurumlarına ait internet siteleri için kullanılır. Doğru cevap A) .com olmalıdır.

Cevap Anahtarı: E) I, II, III ve IV. Soruda, virüslerin bilgisayara bulaşma kanalları arasından hangilerinin olduğu soruluyor. Verilen I, II, III ve IV numaralı ifadelerdeki tüm öğeler virüslerin bilgisayara bulaşabileceği kanalları temsil eder. I. USB bellek: Zararlı dosyaların USB bellekler aracılığıyla yayılması mümkündür. II. Eposta: E-posta yoluyla gelen zararlı ekler veya bağlantılar vasıtasıyla virüsler yayılabilir. III. İnternet: Zararlı web siteleri veya indirilen dosyalar aracılığıyla virüsler bilgisayara bulaşabilir. IV. Yerel ağ: Virüsler bir yerel ağ içindeki cihazlar arasında yayılabilir.

*Virüsler

*Solucanlar

*Truva Atları

*Casus Yazılımlar

1. **Virüsler:** Bilgisayar virüsleri, diğer programlara bulaşarak kendilerini kopyalayan ve çoğalan kötü amaçlı yazılımlardır. Bilgisayarınızın performansını düşürebilir, verilerinizi bozabilir veya çalabilirler. 2. **Solucanlar:** Solucanlar, ağlar aracılığıyla yayılan zararlı yazılımlardır. Kendi kendine çoğalabilirler ve ağ trafiğini yavaşlatabilir veya ağdaki cihazlara zarar verebilirler. 3. **Truva Atları:** Truva atlaları, zararlı amaçlar için tasarlanmış görünüşte zararsız veya yararlı yazılımlardır. Kullanıcıları kandırarak bilgisayarlarına indirtirler ve sonra kötü amaçlar için kullanılırlar, örneğin gizli bilgileri çalmak. 4. **Casus Yazılımlar:** Casus yazılımlar (spyware), kullanıcının izni olmadan bilgi toplayan ve çalan yazılımlardır. Genellikle reklam amaçlı kullanılsa da, kişisel bilgilerinizi çalmak veya takip etmek amacıyla da kullanılabilirler. Bu tür zararlı programlara karşı korunmak için güvenlik yazılımları kullanmak, güncellemeleri yapmak, güvenilir kaynaklardan yazılım indirmek, e-posta eklerini dikkatlice kontrol etmek ve güçlü parolalar kullanmak önemlidir.

Parola başkaları ile paylaşılmamalı ----- Parola hiçbir yerde basılı veya elektronik olarak saklanmamalı --- Farklı hesaplarda farklı parola kulllanılmalıdır.

**1. Güçlü Parola Kullanımı:** Parolanızı karmaşık harf, rakam ve sembollerin kombinasyonundan oluşturmalısınız. Uzun bir parola tercih edilmeli ve kişisel bilgilerden kolayca tahmin edilemeyecek şekilde oluşturulmalıdır. **2. Farklı Platformlar İçin Farklı Parolalar:** Her platform veya hizmet için aynı parolayı kullanmak yerine, farklı ve özgün parolalar kullanmalısınız. Bu, bir hesabınızın tehlikeye girmesi durumunda diğer hesaplarınızın da korunmasını sağlar. **3. İki Faktörlü Kimlik Doğrulama:** Kullandığınız platformlar veya hesaplar için mümkünse iki faktörlü kimlik doğrulama (2FA) yöntemini etkinleştirmelisiniz. Bu yöntemde, parolanızın yanı sıra telefonunuza gönderilen veya bir uygulama tarafından üretilen tek kullanımlık kodu girmeniz istenir, böylece güvenliğiniz artar.

Siber suç: Bilişim teknolojilerini kullanarak gerçekleştirilen her türlü yasa dışı eylem ------ Siber Terörizm: Bilişim teknolojilerini belirli bir politik ve sosyal amaca ulaşabilmek için yapılan saldırılardır. ---- Siber Savaş: Farklı bir ülkenin bilgi sistemlerine yapılan planlı ve koordineli saldırıdır.

*Siber Suç:** Bilgisayar sistemlerine veya dijital ortama yönelik olarak işlenen suçları ifade eder. Örneğin, bilgisayar korsanlığı, veri hırsızlığı, kimlik avı gibi faaliyetler siber suç kapsamına girer. **Siber Terörizm:** İdeolojik veya siyasi amaçlarla bilgisayar sistemlerine saldırarak toplumsal korku ve panik yaratmayı hedefleyen eylemleri tanımlar. Bu tür saldırılar özellikle hükümetlere, kuruluşlara veya altyapılara yönelik olabilir. **Siber Savaş:** Ülkeler arasında dijital platformlarda gerçekleşen çatışmalardır. Bir ülke diğerinin bilgisayar sistemlerine sızarak bilgi çalabilir, altyapıya zarar verebilir veya hizmetleri aksatabilir. Bu tür saldırılar, geleneksel savaş yöntemleri yerine ekonomik, siyasi veya askeri amaçlar için kullanılabilir.

b -- c -- d -- a -- e

a. .com - Ticari amaç güden sitelerin uzantısıdır. b. .edu - Üniversite ve akademik kuruluşların siteleri için kullanılır. c. .k12 - Okul öncesinden başlayıp liseye kadar geçen öğretim kurumlarının site uzantısıdır. d. .gov - Devlet kurumlarının resmi sitelerinin uzantısıdır. e. .org - Ticari amaç gütmeyen vakıf, dernek gibi sitelerin uzantısıdır.

a: Fikri mülkiyet -- b. .org -- c: .k12 -- d: siber zorbalık -- e: gizlilik -- f: erişilebilirlik -- g: siber saldırı -- h: siber suç -- ı: parola -- i: bilgisayar solucanları

a. **Fikri mülkiyet** kapsamındadır. b. Ticari amaç gütmeyen, vakıf dernek gibi organizasyonların kullandığı internet sitesi uzantısı **.org**'dur. c. **.k12** uzantısı; okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve lise eğitim kurumlarına ait uzantıdır. d. İnternet etiğine uymayan davranışların tümüne **siber suç** denir. e. Bilginin yetkisiz kişilerin eline geçmemesi için korunması olayına **gizlilik** denir. f. Bilginin yetkili kişilerce ulaşılabilir olmasına **erişilebilirlik** denir. g. Bir bilişim sisteminin işleyişini bozmak veya durdurmak için yapılan kötü niyetli davranışlara **siber saldırı** denir. h. Bilişim teknolojileri kullanılarak gerçekleştirilen her türlü yasa dışı işleme **siber suç** denir. ı. Bilişim ortamında bir hizmete veya bilgiye erişebilmek için gerekli olan kullanıcıya özel karakter dizisi **parola** olarak adlandırılır. i. Ağ bağlantıları ile bulaşan ve kendi kendine çoğalan ve çalışabilen kötü niyetli yazılımlar **bilgisayar solucanları**'dır.

D -- D -- Y -- D -- Y -- Y -- D -- Y -- D -- D

D Bilişim alınında ve internet kullanımında uyulması gereken ilkelere bilişim etiği denir. D Eser sahiplerinin haklarını koruyarak eserlerin paylaşımını kolaylaştırıcı modeller sunan organizasyon Creative Commons'tur. Y google.com kullanıcılarının verilerini kaydetmeyen açık kaynaklı bir arama motorudur. D Lisanssız yada kırılmış yazılımlar kullanmak suçtur. Y Devlet kurumlarının resmi sitelerinin uzantısı .net'tir. Y Internette tanıştığımız, yüzünü veya sesini duymadığımız kişilere karşı saygı çerçevesinde konuşmamıza gerek yoktur. D Internet ortamında zorbalıkla karşılaşıldığı zaman ilk olarak zorbalık yapan hesabı engellememiz gerekmektedir. Y Bilişim alanında parola oluştururken parolanın unutulmaması için her faklı hesap için aynı parola oluşturulmalıdır. D Zararlı programlar sistem kaynaklarının izinsiz kullanılmasına neden olabilirler. Y Tanınmayan veya güvenilmeyen e-postaları ve ekleri açmak zararlı programların bulaşmasına sebep olur.

Boş bırakılan yere "Etik" kelimesi gelmelidir. Etik, bireylerin ahlaki değerleri, doğru ve yanlış davranışları araştıran ve inceleyen bir felsefe dalıdır. Bu disiplin, ahlaki kararlar alırken, ahlaki değerleri göz önünde bulundurmamıza yardımcı olur.

Devlete ait bir kurumun web sitesi, genellikle ".gov.tr" uzantılıdır. Bu nedenle www.meb.gov.tr adresi Milli Eğitim Bakanlığına aittir ve devlete ait bir kurumun web sitesidir. Diğer seçeneklerde verilen web siteleri özel sektöre veya sivil toplum kuruluşlarına aittir.

Verilen cümlede, "İnternet ortamında başkalarından kaynaklanan kötü davranışlara maruz kalabilirsiniz. İnternet etiğine uymayan bu davranışlara ……………….. denir." ifadesinde boş bırakılan yere uygun terimin gelmesi gerekmektedir. Bu cümlede bahsedilen kötü davranışlar, İnternet ortamında gerçekleşen kötü muameleleri ifade etmektedir. İnternet etiğine uymayan bu tür davranışlara genellikle "Siber Zorbalık" denir. Bu nedenle, doğru cevap B seçeneği olan "Siber Zorbalık" olmalıdır. Diğer seçenekler, cümlenin anlamını bozar veya uygun değildir.