2024-2025 9.Sınıf Bilgisayar Bilimi Dersi 1.Dönem 1.Yazılı Soruları (2021-10-13)

Bir programın oluşturulması genellikle üç temel adımdan oluşur: Girdi (Input), Çıktı (Output) ve Erişim (Access). Matematik adımı da programın mantığı ve işleyişiyle ilgilidir. Dolayısıyla, I (Girdi), II (Çıktı) ve III (Erişim) adımları programın oluşturan temel adımlardır.

Verilen operatörler arasında, büyüktür (>) operatörü diğerlerinden farklı türde bir operatördür. Toplama, çarpma, modül alma ve bölme operatörleri matematiksel işlemlerde kullanılan temel operatörlerdir. Ancak büyüktür (>) operatörü, iki sayının karşılaştırmasında kullanılır ve bir sayının diğerinden büyük olup olmadığını sorgulamak için kullanılır.

Cevap Anahtarı: D) Sum Istatistiksel fonksiyonlar, veri kümesi üzerinde hesaplamalar yaparak istatistiksel analizler sağlayan fonksiyonlardır. "Sum" fonksiyonu, bir veri kümesinin elemanlarının toplamını hesaplayarak istatistiksel bir değer sunar. Diğer seçenekler "string" (metin), "value" (değer), "Sqrt" (karekök), ve "Length" (uzunluk) istatistiksel fonksiyonlara örnek değillerdir.

Verilen seçenekler arasında, sabitsel fonksiyonlar (B) diğerlerinden farklı türde bir fonksiyon değildir. Sabitsel fonksiyonlar, herhangi bir girdiye bağlı olmayan ve sabit bir değeri döndüren fonksiyonlardır. Yani, fonksiyonun çıktısı, herhangi bir girdi değişkenine bağlı olmadan her zaman aynıdır. Dizi fonksiyonları (A): Dizi veri türü üzerinde işlemleri gerçekleştiren fonksiyonlar. Matematiksel fonksiyonlar (C): Matematiksel işlemleri ifade eden fonksiyonlar. Yardımcı fonksiyonlar (D): Ana programın işleyişine yardımcı olan alt fonksiyonlar. İstatistiksel fonksiyonlar (E): Veriler üzerinde istatistiksel analizler gerçekleştiren fonksiyonlar.

Cevap Anahtarı: C) sinif Değişken isimleri belirli kurallara uymalıdır. Doğru bir değişken ismi, harf veya alt çizgi (_) ile başlamalıdır. Rakamla başlayan değişken isimleri geçerli değildir. Ayrıca, değişken isimleri boşluk içeremez. Seçenekler içinde sadece "sinif" değişken ismi bu kurallara uyan ve geçerli bir değişken ismi olarak kabul edilir.

Cevap Anahtarı: A) Matematiksel semboller çokça kullanılmalıdır. Değişkenlere isim verirken dikkat edilmesi gereken kurallardan biri, matematiksel sembollerin çokça kullanılmamasıdır (A). Değişken isimleri anlaşılır ve açıklayıcı olmalıdır, matematiksel semboller yerine kelimeler kullanılmalıdır. Boşluk bulunmaması (B), isim içeriği ile tutarlı olması (C), bir karakter ile başlaması (D) ve çok uzun olmaması (E) değişken isimlendirme kurallarından bazılarıdır.

Cevap Anahtarı: C) Anlamsal hata Anlamsal hatalar, programın söz dizimi veya çalışma zamanı açısından hatalı olmadığı ancak programın amacına hizmet etmeyen veya beklenmeyen sonuçlar üreten hatalardır. Programın mantığına ve amacına uygun olmayan kodlamalar anlamsal hatalara neden olabilir. Bu tür hatalar genellikle programcının kodlama mantığını yanlış anlaması veya istenilen sonuçları üretmek için gereken algoritmayı yanlış yazması nedeniyle ortaya çıkar. Bu hatalar genellikle uyarı vermeden çalışır, ancak programın istenilen işlevselliği sağlamasını engeller.

Cevap Anahtarı: A) Söz dizimsel hata Bir programın hata ayıklamasında, söz dizimsel hatalar (A) diğer hata türlerine göre daha hızlı bulunur. Söz dizimsel hatalar, programın yazım kurallarına uymaması nedeniyle ortaya çıkan hatalardır ve genellikle dilin söz dizimiyle ilgili yanlış kullanımlardan kaynaklanır. Bu tür hatalar, çoğu zaman derleme aşamasında tespit edilir ve programın çalıştırılmasına izin vermez. Diğer hata türleri, çalışma zamanı hataları (B), anlamsal hatalar (C), semantik hatalar (D) ve uyarı hataları (E) daha karmaşık olabilir ve programın çalıştırılmasına izin verebilirken beklenmeyen sonuçlara yol açabilir.

Cevap Anahtarı: C) I, II ve III Bilgi işlemsel düşünme, verileri analiz etme, problemleri çözme ve algoritmik çözümler geliştirme süreçlerini içeren bir düşünme biçimidir. Yukarıdaki ifadelerin hepsi bilgi işlemsel düşünmeyi yansıtır: - I. Problemleri bilgisayar veya başka araçlar yardımı ile çözebilir hale getirme: Bu, bilgisayar programları veya diğer araçlar kullanarak karmaşık problemleri çözme yeteneğini ifade eder. - II. Verileri mantıklı bir şekilde düzme: Veri analizi ve düzenleme, bilgi işlemsel düşünmenin önemli bir parçasıdır. Verilerin analiz edilmesi, düzenlenmesi ve işlenmesi, etkili çözümler üretmeyi sağlar. - III. Algoritmik düşünme çerçevesinde çözümleri otomatikleştirme: Problemleri daha küçük adımlara bölmek, mantıklı adımlar ve algoritmalar geliştirmek ve bu adımları otomatikleştirilmiş çözümler haline getirmek, bilgi işlemsel düşünmenin temel bileşenlerindendir.

Verilen önlemler arasında, zararlı yazılımlara karşı alınabilecek önlemler şunlardır: I. Güvenilir olmayan internet sitelerinden dosya indirmemek - Zararlı yazılımlar, güvenilmeyen kaynaklardan indirilen dosyalarda gizlenebilir, bu nedenle güvenilir olmayan sitelerden dosya indirmek riskli olabilir. III. Bilgisayarı ve antivirüs programını sürekli güncel tutmak - Güncel antivirüs programları, yeni tehditlere karşı koruma sağlar ve mevcut zararlı yazılımları tespit ederek temizler. II. Crackli programlar kullanmak ise zararlı yazılımların yayılmasında sıklıkla kullanılan bir yöntemdir ve zararlı yazılımlara karşı alınacak önlemler arasında yer almaz.

Cevap Anahtarı: C) I, II ve III Truva atı yazılımları, kullanıcıların bilgisayarlarına gizlice sızarak zararlı faaliyetlerde bulunan kötü niyetli yazılımlardır. Yukarıdaki ifadelerin hepsi truva atı yazılımlarının bulaşmasına sebep olabilecek riskli durumları ifade eder: - I. Güvenli olmayan internet sitelerinden indirilen dosyalar: Bu tür sitelerdeki dosyaların içeriği güvenilir olmayabilir ve kullanıcılar zararlı yazılımların hedefi olabilir. - II. Tanınmayan kişilerden gelen e-postalar: Bilinmeyen veya güvenilmeyen kaynaklardan gelen e-postalar, kullanıcılara zararlı dosyaları veya bağlantıları içerebilir. - III. USB bellekler: USB bellekler, kötü niyetli yazılımların yayılmasında sıkça kullanılan araçlardır. Bilgisayara takılan bir enfekte USB bellek, truva atı yazılımlarının bulaşmasına neden olabilir.

Doğru cevap D) Kullanıcıya ait bilgileri elde etmeyi amaçlarlar. Bilgisayar solucanları, genellikle kullanıcının bilgilerini elde etmeyi amaçlayan zararlı yazılımlardır. Diğer seçeneklerde verilen ifadeler solucanların özelliklerini doğru bir şekilde tanımlamaktadır.

Cevap Anahtarı: E) Bilgisayarın performansını artırır. Zararlı yazılımlar, bilgisayar ortamında birçok zararlı eylem gerçekleştirebilirler. Ancak, bilgisayarın performansını artırmak (E) bu eylemler arasında yer almaz. Zararlı yazılımlar, işletim sisteminin çalışmasını sekteye uğratabilir (A), güvenlik açıkları oluşturabilir (B), sistem kaynaklarının kullanımını azaltabilir (C) ve hatta sistemdeki dosyaların silinmesine veya değiştirilmesine sebep olabilir (D). Ancak, bilgisayarın performansını artırmak zararlı yazılımların amaçları arasında değildir.

Cevap Anahtarı: B) En fazla dört karakterden oluşmalıdır. Parola oluştururken dikkat edilmesi gereken hususlar şunlardır: A) Büyük, küçük harfler içermeli ve özel karakterler kullanılmalıdır. C) Ardışık harf veya sayılardan oluşmamalıdır. D) Belirli aralıklarla parola değiştirilmelidir. E) Kolay tahmin edilmemelidir.

Cevap Anahtarı: C) .k12 İlköğretim ve ortaöğretim içerisinde bulunan tüm okulların web site uzantıları genellikle .k12 uzantısını kullanır. .com (ticari), .edu (eğitim), .org (organizasyon) ve .gov (hükümet) uzantıları da farklı türdeki web siteleri için kullanılmaktadır. Ancak, okullar için standart ve yaygın olan uzantı .k12'dir.

Bilginin doğruluğunu araştırırken, alan adı uzantılarından ziyade sitenin ismine daha çok önem vermek doğru bir yaklaşımdır. Alan adı uzantıları, genellikle bilginin kaynağını göstermek için kullanılan temel öğelerden biridir, ancak bu uzantılar da sahtecilik ve yanıltıcı bilgiler içeren web siteleri tarafından kolayca taklit edilebilir. Bu nedenle, bilgi doğrulama sürecinde sitenin isminin doğrulanması ve sitenin güvenilirlik seviyesinin araştırılması önemlidir. Elbette, diğer yöntemler de bilgi doğrulama sürecinde kullanılabilir ve bilginin üç farklı kaynaktan teyit edilmesi (C seçeneği) en sağlam yaklaşımlardan biridir.

Cevap Anahtarı: E) İnternette bir günde en fazla 2 saat geçiriniz. Uluslararası Bilgisayar Etik Enstitüsü, bilişim teknolojilerinin doğru ve etik kullanımı için çeşitli kurallar belirlemiştir. Bu kurallar arasında yer alan diğer maddeler A, B, C ve D seçeneklerinde verilmiştir ve doğru kurallardır. Ancak, E seçeneği olan "İnternette bir günde en fazla 2 saat geçiriniz" bilişim etiğiyle doğrudan ilgili değildir ve doğru bir kural değildir.

Cevap Anahtarı: C) Gizlilik Yukarıdaki metinde bahsedilen bilişim teknolojileri kavramı, bilgilerin erişimlerinin kontrol altında tutulması ve bazı bilgilerin herkese açık olmaması gereken durumları ifade eder. Bu durum, gizlilik kavramıyla açıklanabilir. Bilişim teknolojilerinde gizlilik önemlidir ve devlet sırları, kişisel bilgiler gibi hassas verilerin korunması için erişim ayarlamaları yapılmalıdır.

Cevap Anahtarı: B) Erişim Bilişim teknolojilerini kullanarak saniyeler içerisinde milyonlarca bilgi içerisinden istediğimiz bilgiye ulaşmak, "erişim" kavramı ile açıklanabilir. Erişim, bilgi ve kaynaklara hızlı ve kolay bir şekilde ulaşma yeteneğini ifade eder. Bilişim teknolojileri, internet ve diğer bilgi depolama sistemleri sayesinde bu hızlı erişimi sağlamakta ve büyük miktardaki bilgiye kolayca erişmemize olanak tanımaktadır.

Bilişim teknolojileri dünyasında, yazılımlar genellikle ücretsiz (özgür yazılımlar) veya ücretli (ticari yazılımlar) olarak iki ana kategoriye ayrılır. Bu nedenle doğru cevap "A) Özgür yazılımlar --- Ticari yazılımlar" seçeneğidir.

Cevap Anahtarı: D) Creative Commons lisansına sahip eserler belirtilen bu dört koşuldan yalnızca bir tanesine sahip olabilirler. Creative Commons, telif hakları kapsamında eser sahiplerinin eserlerini istedikleri şekilde paylaşmalarına olanak tanıyan bir organizasyondur. Ancak, bu soruda verilen seçenek yanlıştır. Creative Commons lisansına sahip eserler belirtilen dört koşuldan yalnızca birine değil, birden fazlasına sahip olabilirler. Creative Commons, farklı lisans seçenekleri sunar, ve eser sahipleri bu seçenekler arasından dilediklerini seçebilirler. Bu seçenekler, eserin kullanımına izin verme, eseri ticari amaçlı kullanıma izin verme, eser üzerinde değişiklik yapılmasına izin verme ve eserin türetilmiş çalışmalarda kullanımına izin verme gibi farklı koşulları içerir.

Cevap Anahtarı: A) Atıf Creative Commons organizasyonunun getirdiği koşullardan biri "Atıf" (Attribution) koşuludur. Bu koşul, eseri kullanmak isteyen kişinin, eserin ilk sahibini belirtmesini gerektirir. Yani, eseri kullanırken eserin sahibi olan kişi veya kurumun adını ve eserin orijinal kaynağını belirtmek gerekir. Bu sayede eserin ilk sahibi tanınmış ve takdir edilmiş olur.

Doğru cevap "D) Pazarla" seçeneğidir. Creative Commons, telif hakları konusunda esneklik sağlayan bir lisanslama sistemidir. Bu lisanslama sistemi altında eserler belirli koşullarla paylaşılır. Bu koşullar arasında eserin ticari amaçla pazarlanamayacağı (Ticari olamayan), yani ticari kullanımın engelleneceği bir seçenektir. Diğer koşullar ise "Atıf" (eserin yaratıcısının belirtilmesi), "Türetilemez" (eserin türetilerek değiştirilemeyeceği), "Aynı Lisansla Paylaş" (türetilen eserlerin aynı lisansla paylaşılması) olarak sıralanır.

Cevap Anahtarı: C) Fikri Mülkiyet Bilişim teknolojileri alanında üretilen bir soyut ürün, örneğin bir yazılım veya dijital içerik gibi, tüm hakları üreten kişiye ait olduğunda "Fikri Mülkiyet" kavramı kullanılır. Fikri mülkiyet, bir düşünce veya yaratıcı çalışmanın üreticisine tanınan haklardır ve bu haklar, eserin çoğaltılması, dağıtılması ve kullanılması gibi işlemleri kontrol etmeyi içerir.

Doğru cevap "E) Yayıncılık" seçeneğidir. Bilişim teknolojilerinin kullanımında yaşanan etik problemler genellikle dört ana başlık altında incelenir: Gizlilik, Erişim, Fikri Mülkiyet ve Doğruluk. Bu başlıklar altında, örneğin kişisel verilerin gizliliği, bilgiye erişim hakkı, fikri mülkiyet hakları ve doğru ve dürüst iletişim gibi etik sorunlar ele alınır. Ancak "Yayıncılık" bu dört ana başlıktan biri olarak kabul edilmez, çünkü genellikle gizlilik, erişim, fikri mülkiyet ve doğruluk gibi temel etik konulara dahil edilmez.

Doğru cevap "C) Bilişim etiği on dört temel başlık altında ele alınır." seçeneğidir. Bilişim etiği, bilişim teknolojileri ve internetin kullanımı sırasında uyulması gereken kurallara dair bir dizi ilkeyi içerir. Ancak, bilişim etiğinin on dört temel başlık altında ele alındığı ifadesi yanlıştır. Bilişim etiği genellikle çeşitli konuları kapsayan prensipler ve yönergeler topluluğunu içerir, ancak bu kadar fazla ayrı başlık altında ele alınmaz.