8.Sınıf Çevre Eğitimi 1.Dönem 2.Yazılı (Klasik)

Karbon döngüsü, canlılar tarafından kullanılan karbonun, atık ve fosiller yoluyla tekrar doğaya kazandırıldığı döngüdür. Bu döngü sayesinde karbonun sürekli olarak dolaşımı sağlanır.

Yeryüzünde bulunan karbonun büyük bir kısmı karbondioksit (CO2) formundadır. Karbon, canlıların solunumu, fosil yakıtların yanması ve orman yangınları gibi olaylar sonucunda atmosfere CO2 olarak salınır.

> Küresel ısınma, iklim değişikliğine neden olur. İklim değişikliği ise buzulların erimesi, okyanusların yükselmesi, biyolojik çeşitliliğin azalması, canlı türlerinin yok olması gibi birçok çevre problemine yol açmaktadır.

> Geri dönüşüm, atıkları azaltmaya yardımcı olur. Atıkların azaltılması ise doğal kaynakların korunmasına ve çevrenin kirlenmesinin önlenmesine yardımcı olur.

Ekolojik ayak izi, bir kişinin, bir nüfusun veya bir toplumun yaşam tarzı nedeniyle kullandığı doğal kaynakların miktarını ifade eder. Bu kaynaklara, su, toprak, hava ve enerji kaynakları dahildir. Ekolojik ayak izi, sürdürülebilirlik açısından önemli bir kavramdır. Bir ülkenin veya bir nüfusun ekolojik ayak izi, o ülkenin veya nüfusun doğal kaynaklarını ne kadar hızlı tükettiğini gösterir. Ekolojik ayak izi, sürdürülebilir bir yaşam tarzı sürdürmek için ne kadar kaynak kullanılması gerektiğini belirlemek için kullanılabilir.

Ekolojik ayak izi, bir kişinin, bir nüfusun veya bir toplumun yaşam tarzı nedeniyle kullandığı doğal kaynakların miktarını ifade eder. Bu kaynaklara, su, toprak, hava ve enerji kaynakları dahildir. Ekolojik ayak izi, sürdürülebilirlik açısından önemli bir kavramdır. Bir ülkenin veya bir nüfusun ekolojik ayak izi, o ülkenin veya nüfusun doğal kaynaklarını ne kadar hızlı tükettiğini gösterir. Ekolojik ayak izi, sürdürülebilir bir yaşam tarzı sürdürmek için ne kadar kaynak kullanılması gerektiğini belirlemek için kullanılabilir. Ekolojik ayak izi, aşağıdaki etmenler tarafından belirlenir: * Gıda tüketimi: Ekolojik ayak izinin en büyük bileşeni, gıda tüketimidir. Et, süt ürünleri ve balık gibi hayvansal gıdaların tüketimi, ekolojik ayak izini önemli ölçüde artırır. Bunun nedeni, hayvansal gıdaların üretiminin, bitkisel gıdaların üretiminden daha fazla doğal kaynak gerektirmesidir. * Enerji tüketimi: Enerji tüketimi de ekolojik ayak izinin önemli bir bileşenidir. Elektrik, gaz, petrol ve kömür gibi fosil yakıtların tüketimi, ekolojik ayak izini artırır. Bunun nedeni, fosil yakıtların üretiminin ve kullanımının, hava kirliliği, su kirliliği ve iklim değişikliği gibi çevresel sorunlara yol açmasıdır. * Su tüketimi: Su tüketimi de ekolojik ayak izinin önemli bir bileşenidir. Evsel, endüstriyel ve tarımsal su tüketimi, ekolojik ayak izini artırır. Bunun nedeni, suyun sınırlı bir kaynak olması ve aşırı su tüketiminin kuraklık, tuzlulaşma ve su kalitesinin bozulması gibi sorunlara yol açmasıdır. * Atık üretimi: Atık üretimi de ekolojik ayak izinin önemli bir bileşenidir. Geri dönüştürülemeyen atıklar, ekolojik ayak izini artırır. Bunun nedeni, geri dönüştürülemeyen atıklara yeni kaynaklar olarak ihtiyaç duyulması ve bunların depolanması veya yakılması sırasında çevresel sorunlara yol açmasıdır.

Güneş enerjisi, ısı ve elektrik enerjisi üretmek için kullanılabilir. Ayrıca, su arıtmada ve tarımda da kullanılabilir.

Rüzgar enerjisi, elektrik üretimi için kullanılabilir. Rüzgar türbinleri, rüzgarın hareket enerjisini elektrik enerjisine dönüştürür.

Yenilenebilir enerji kaynakları, sınırsız olmaları ve çevreye zarar vermemeleri nedeniyle geleneksel enerji kaynaklarının yerine geçebilecek potansiyele sahip enerji kaynaklarıdır.

Dalgalar, deniz yüzeyindeki hareketlilikler sonucunda oluşur. Dalga enerjisi santrallerinde, bu hareketlilikler, jeneratörleri harekete geçirerek elektrik enerjisi üretilmesini sağlar.

Bireylerin çevre dostu uygulamaları benimsemesi, çevreyi korumak ve sürdürülebilir bir yaşam tarzı oluşturmak için önemlidir

1. Su döngüsü, suyun güneş ışınlarının etkisiyle buharlaşması, atmosferde yoğunlaşması, yağış olarak yeryüzüne düşmesi ve tekrar buharlaşmasıyla gerçekleşen döngüdür. 2. Karbon döngüsü, karbonun atmosferdeki karbondioksit şeklinden başlayarak bitkilerin fotosentez yoluyla besin üretmesi, hayvanların solunumu sonucu karbondioksit açığa çıkarması, fosil yakıtların yanması sonucu karbondioksit açığa çıkması ve bitkilerin ölünce toprağa karışması yoluyla gerçekleşen döngüdür. 3. Oksijen döngüsü, bitkilerin fotosentez yoluyla oksijen üretmesi, hayvanların solunumu sonucu oksijen tüketmesi ve oksijenin yanma sonucu açığa çıkması yoluyla gerçekleşen döngüdür. 4. Azot döngüsü, atmosferdeki azotun bitkiler tarafından nitrat ve amonyum şeklinde alınması, hayvanların azotlu atık ürünleriyle toprağa verilmesi ve bakteriler tarafından azota dönüştürülmesi yoluyla gerçekleşen döngüdür. 5. Fosfor döngüsü, canlıların dışkısı ve ölüleriyle toprağa geçen fosforun bitkilerce alınması, hayvanların fosforlu besinlerle beslenmesi ve fosforun fosil yakıtların yanması sonucu açığa çıkması yoluyla gerçekleşen döngüdür. 6. Madde döngüleri, canlı ve cansız varlıklar arasında maddelerin sürekli dolaşımını sağlayan döngülerdir. 7. Madde döngüleri sayesinde doğada atık madde oluşmaz. Çünkü oluşan atık maddeler bir döngü içerisine girerek yeniden doğaya kazandırılır. 8. Madde döngüleri, doğal dengenin korunmasını sağlar. Çünkü madde döngüleri sayesinde canlılar ve cansız varlıklar arasında sürekli bir madde alışverişi gerçekleşir ve doğal denge korunur. 9. İnsan faaliyetleri, madde döngülerini olumsuz yönde etkileyebilir. Örneğin, ormansızlaşma, karbon döngüsünü olumsuz yönde etkileyerek küresel ısınmaya neden olabilir. 10. Ormansızlaşma, küresel ısınmaya neden olur. Çünkü ormanlar, atmosferdeki karbondioksiti bünyesine alarak oksijen üretir. Ormansızlaşma sonucu karbondioksit atmosferde birikerek küresel ısınmaya neden olur.