2023-2024 5.Sınıf Türkçe 1.Dönem 1.Yazılı

Yağmurla birlikte toprak(I) da yumuşadı hatta biraz kayganlaştı. Yağmur(II) sırasında ya da sonrasında yumuşamış toprakta “çivi oyunu” oynayabilirsiniz. Bunun için ucu sivri(III) bir tahta parçası ya da uzunca(IV) bir çivi bulmanız yeterlidir. Merve, okuduğu metinlerde anlamını bilmediği sözcüklerle bir sözlük oluşturacaktır.
Buna göre, numaralanmış sözcükleri sözlük sırasına göre nasıl sıralamalıdır?

A) I - III - IV - II         B) I - IV - III - II
C) III - I - II - IV         D) III - I - IV - II

Bahar güneşi(I) Tuna’nın durgun(II) sularının üzerinden geçen Zincirli Köprü’ye gölge düşürmüş. Arkamda sade ve anıtsal yapılarıyla Buda tepeleri(III), önümdeyse hareketli Peşte dümdüz uzanıyor. Bu şehrin göz alıcı manzarası beni büyülüyor.(IV)
Bu parçada numaralanmış sözcüklerden hangisi mecaz anlamıyla kullanılmıştır?

A) I     B) II     C) III     D) IV

Bahar güneşi(I) Tuna’nın durgun(II) sularının üzerinden geçen Zincirli Köprü’ye gölge düşürmüş. Arkamda sade ve anıtsal yapılarıyla Buda tepeleri(III), önümdeyse hareketli Peşte dümdüz uzanıyor. Bu şehrin göz alıcı manzarası beni büyülüyor.(IV)
“Uzanmak” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu parçadaki anlamıyla kullanılmıştır?

A) Balkondan ablasının penceresine uzandı.
B) Irmak kıyısı boyunca uzanan sazlıklara baktım.
C) Öğleden sonra Şişli’den Beyoğlu’na kadar uzandım.
D) Çok yorgun olduğu için kanepeye uzanmak istedi.

“Bakmak” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde “Bir şeyin yüzü bir yöne doğru olmak” anlamında kullanılmıştır?

A) Limana bakan pencereden deniz görünüyor.
B) Yıllardır, beş çocuklu bir aileye bakıyor.
C) Saatini bulamayınca üzgün gözlerle etrafa baktı.
D) Dilekçelere, karşı masadaki görevli bakıyor

İnsanların yaşamından kesitler yakalayan kısa öykü günümüzde daha çekici(I) hâle geldi. Kısa öykü(II) üzerine yayınlar da arttı. Bugün, öyküyü hayatımızın anlatımı(III) olarak düşünmemiz hiç de şaşırtıcı değil.
Bu parçadaki numaralanmış sözcüklerin anlam özelliği aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir?

A) Gerçek     Mecaz     Terim
B) Gerçek     Terim       Mecaz
C) Mecaz     Terim       Gerçek
D) Terim      Mecaz      Gerçek

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcüğün kazandığı anlam yay ayraç içinde yanlış verilmiştir?

A) Takımlar birincilik için hiç usanmadan "çekişiyor". (Üstün gelmek için karşılıklı çabalamak)
B) Ticaretle uğraşmak isteyenlerin küçükken "pişmeleri" lazım. (İşe alışıp beceri ve ustalık kazanmak)
C) Onu en sonunda "bitiren" güneşin altında saatlerce yürümesiydi. (Güçsüz düşürmek, yormak)
D) Bazen bir kelimenin bile sevdiğimiz insanı "kırdığını" görürüz. (Gücünü, etkisini azaltmak)

Günümüzde dünyanın dört bir yanındaki insanların eğlence kaynağı olan uçurtmaların binbir renk, çeşit ve büyüklükteki örneklerine rastlanıyor.
Bu cümledeki altı çizili sözcüğün anlamı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Bir şeyin nitelik veya nicelik bakımından değerli olma durumu
B) Bir şeyin bir yerdeki durumu
C) Aynı türden olan şeylerin bazı özelliklerle ayrılan öbeklerinden her biri
D) Durum ve niteliği benimsenmeye değer kimse veya şey

I. Türkçe, kök ve eklerden oluşan bir dildir.
II. Şarkının notalarını unutunca duraksadı.
III. Babam bugün yurt dışı gezisine çıktı.
IV. Farklı etkinlikler yaparak da dinlenebiliriz.
Numaralanmış cümlelerin hangilerinde terim anlamlı sözcük kullanılmıştır?

A) I ve II             B) I ve III
C) II ve IV          D) III ve IV

“Dönmek” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde “Bırakılan bir konu veya işe başlamak” anlamında kullanılmıştır?

A) Hasta çocuk, yatağında sabaha kadar döndü.
B) Ertesi gün aynı yoldan Ankara’ya döndük.
C) Biz yine dersimize dönelim, arkadaşlar!
D) Burada bir şeyler dönüyor ama anlamış değilim.

• Neredeyse bürodaki bütün işleri ben çeviriyorum.
• Evin bahçesini tel örgüyle çevirmişlerdi.
• Arkadaşımla yürürken bir adam bizi çevirip adres sordu.
Aşağıdakilerden hangisi, “çevirmek” sözcüğünün bu cümlelerde kazandığı anlamlardan biri değildir?

A) Bir yerin çevresini bir şeyle sarmak, kuşatmak
B) Bir şeyin yönünü değiştirmek
C) Yolundan alıkoymak, yoldan döndürmek
D) Yönetmek, idare etmek

Kapıdan içeri girer girmez danışmadaki görevli beni güler yüzle karşıladı ve bana şöyle dedi:
─ Dur, söyleme! Kararını ben tahmin edeyim.
─ Tamam, sen söyle, dedim.
─ Annenden, babandan izin kopardın; artık bizimle çalışıyorsun, değil mi?
─ Bildin, dedim gülümseyerek.
Altı çizili sözcüğün bu parçada kazandığı anlam aşağıdakilerden hangisidir?

A) Sanmak, varsaymak
B) İşine gelmek, uygun bulmak
C) Bir şeyi anlamış bulunmak
D) Sorumlu tutmak

Sıcak günün sonunda çöken(I) (sis, duman vb. inerek kaplamak) akşam, hafif(II) (gücü az olan, belli belirsiz) bir esintiyi yaprakların arasına gönderdi. Gölgeler tepelere, dağların zirvelerine(III) (doruk) doğru tırmandı(IV) (yokuş, merdiven vb. çıkmak). Gölün kumlu kıyısında tavşanlar, taştan yapılma küçük, gri heykelcikler gibi sessizce oturmaktaydı.
Bu parçada numaralanmış sözcüklerden hangisinin anlamı, yay ayraç içinde verilenle uyuşmamaktadır?

A) I     B) II     C) III     D) IV

Aşağıdaki cümleleri uygun biçimde düzenleyerek kurallı cümleler oluşturunuz.

korumak – doğayı – elimizden – geleni – hepimiz – için – yapmalıyız

mahallemizdeki – iki – kağıt – atık – parkta – var – kutusu

Aşağıdaki kelimelerin zıt anlamlılarını yanına yazınız

Eski :____________
fakir:____________
cılız:___________
iyi:_________
İndirim:___________
duru:____________
düş:___________

Aşağıdaki kelimelerin eş anlamlılarını yanına yazınız

Doktor:_____________
misafir:___________
ev:____________
vakit:___________

Aşağıdaki kelimelerin eş anlamlılarını yanına yazınız

Öğrenci:_____________
cimri:_____________
isim:___________
uzak:__________

Aşağıdaki cümlelerden öznel yargılı olanların başına ‘’ Ö ‘’ ; nesnel yargılı olanların ise ‘’ N ‘’ harfini yazınız.

(……) Nallıhan çok güzel bir yerdir.
(……) Türkiye’nin başkenti Ankara’dır.
(……) Bence en güzel yemek kızartmadır.
(……) Evimiz çok şirin bir yerde bulunuyor.
(……) Evimiz okula on dakika uzaklıktadır.

Aşağıdaki sözcüklerin zıt anlamlarını yazınız.

Dört Ayaklı Ördekler
Nasreddin Hoca yatsı namazından sonra camide vaaz veriyordu. Cemaatten bir kısmının esnediğini ve bir kısmının uyukladığını gördü. Bunun üzerine konuşmasını şöyle değiştirdi:
- Bir sabah, Akşehir’den dışarı çıkmıştım. Derenin kenarında dört ayaklı ördekler su içiyorlardı.
Dört ayaklı ördek sözünü işiten cemaat, gözlerini açarak Nasreddin Hoca’yı dikkatle dinlemeye başladı. Bunun üzerine Nasreddin Hoca kızarak:
- Yahu!... Siz nasıl adamlarsınız. Deminden beri size vaaz veriyorum, uyukluyorsunuz da kuyruklu bir yalan uydurunca hepinizin gözleri açıldı.

a) Olay nerede ve ne zaman geçmektedir?

b) Olayda ana karakter ve yardımcı karakterler kimlerdir?

c) Nasreddin Hoca neden konuşma konusunu değiştirmiştir?

d) Cemaat Hoca’yı neden dikkatle dinlemeye başlamıştır?

e) Nasreddin Hoca neden cemaate kızmıştır?

Aşağıdaki cümlelerden öznel yargılı olanların sonuna ‘’ Ö ‘’ ; nesnel yargılı olanların sonuna ise ‘’ N ‘’ harfini yazınız.

( ….. ) Karayollarında hız, kanunlarla sınırlandırılmıştır. ( ….. ) İlkbahar, hayatımızın en güzel mevsimidir.( ….. ) (........) "Çile" şiir kitabı Necip Fazıl Kısakürek 'e aittir. ( ….. ) Yol kenarındaki kırmızı güller, doyumsuz bir manzara sunuyordu yolculara. ( ….. ) Bu şiir, hayatınız boyunca okuyabileceğiniz en güzel şiirdir.