2022-2023 Ortaokul 5.Sınıf Çevre Eğitimi 1.Dönem 2.Yazılı (TEST)

Bu sorunun cevap anahtarı B) Ayrıştırıcı canlılar kendi besinini kendisi yapabilen canlılardır ifadesidir. Ayrıştırıcı canlılar, başkalarının ölü veya organik maddelerini parçalayarak besin elde eden canlılardır. Diğer seçenekler doğrudur. Canlılar, çevreleriyle sürekli etkileşim halindedir ve birbirlerini etkilerler. Canlılar, diğer canlı ve cansız varlıklardan etkilenir ve bu varlıkları da etkilerler. Canlılar üreticiler, tüketiciler ve ayrıştırıcılar olarak sınıflandırılabilir.

Bu sorunun cevap anahtarı D) Ağaç'tır. Cansız çevre, canlıların içerisinde yaşadıkları ve etkilendikleri, ancak kendisi canlı olmayan unsurlardan oluşur. Hava, iklim ve su cansız çevrenin unsurlarını temsil ederken, ağaç canlı bir varlık olduğu için cansız çevrenin unsurlarından değildir. Ağaçlar, canlı çevrenin bir parçasıdır. Bu nedenle, doğru cevap ağaç olarak belirtilir. Cansız çevre, canlıların etkileşimde bulunduğu ama kendisi canlı olmayan bileşenleri ifade eder. Bu bileşenler arasında hava, iklim ve su bulunurken, ağaçlar canlı organizmalardır ve canlı çevrenin bir parçasını oluştururlar. Dolayısıyla, ağaçlar cansız çevrenin unsurlarından değildir.

Bu sorunun cevap anahtarı B) Kaktüs'tür. Kaktüsler bitkilerdir ve tüketici canlılar değillerdir. Tüketici canlılar, diğer organizmaları besin olarak tüketen canlılardır. Kaplan, inek ve balık tüketici canlılara örnek olarak verilebilir. Tüketici canlılar, diğer organizmaları besin olarak tüketen canlılardır. Kaplan, inek ve balık, diğer organizmaları avlayarak veya bitkisel kaynaklardan beslenerek enerji elde eden tüketici canlılara örnek olarak verilebilir. Öte yandan, kaktüsler bitkilerdir ve besinlerini fotosentez yoluyla üretirler. Bu nedenle, kaktüsler tüketici canlılardan değildir.

Bu sorunun cevap anahtarı C) Doğada kendiliğinden oluşan, canlı ve cansız varlıkların doğal olarak etkileşim içerisinde oldukları çevre yapay çevredir ifadesidir. Diğer seçenekler doğrudur. İnsanlar tarafından değiştirilen çevre yapay çevredir ve insanlar doğal çevreyi kendi amaçları için değiştirebilirler. Canlı ve cansız varlıklar doğal ve yapay çevrelerin içerisinde bulunurlar.

Doğru cevap D) I, II ve III'dür. Çünkü şehirler, fabrikalar, alışveriş merkezleri ve parklar hepsi yapay çevre unsurlarıdır. Şehirler ve fabrikalar insanların inşa ettiği yapılardır, alışveriş merkezleri ticari amaçlarla yapılmış yapılardır ve parklar da insanlar tarafından düzenlenmiş doğal alanlardır. Dolayısıyla, hepsi yapay çevre unsurlarıdır.

Bu sorunun cevap anahtarı D) I, II ve III ifadesidir. İfade I doğrudur çünkü canlı ve cansız varlıklar arasında bir denge ve uyum vardır. İfade II doğrudur çünkü çevrenin bileşenlerinden biri eksik olduğunda canlı ve cansız varlıkların yok olması mümkündür. İfade III doğrudur çünkü canlı varlıkların sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşamaları için doğal dengeyi korumak gereklidir.

Bu sorunun cevap anahtarı B) Fosil yakıt tüketiminin durdurulmasıdır. Fosil yakıtların tüketimi çevre üzerinde olumsuz etkilere yol açar ve doğal dengenin bozulmasına katkıda bulunur. Ancak, diğer seçenekler (A, C ve D) doğal dengenin bozulmasının sebeplerinden biridir. İnsan faaliyetleri sonucunda suni gübre kullanımı, orman tahribi ve egzoz gazları çevreyi olumsuz etkileyerek doğal dengeyi bozar.

Bu sorunun cevap anahtarı A) Fosil yakıtlar olarak belirlenmiştir. Çünkü verilen ifadede, kömür, petrol ve doğalgaz gibi fosil yakıtların kalitesiz ve bilinçsiz kullanımının hava kirliliğine neden olduğu belirtilmektedir. Fosil yakıtların kalitesiz ve bilinçsiz kullanımı, yakıtların yanması sırasında atmosfere zararlı gazlar, partiküller ve kirleticilerin salınmasına yol açar. Bu da hava kirliliğine ve çevresel sorunlara neden olur. Fosil yakıtların yanması sonucunda karbon dioksit (CO2), sülfür dioksit (SO2), azot oksitler (NOx) gibi sera gazları ve kirleticiler atmosfere salınır, bu da iklim değişikliği, asit yağmurları ve sağlık sorunları gibi sorunlara yol açar.

Bu sorunun cevap anahtarı C) Doğanın korunması sadece devletlerin görevidir olarak belirlenmiştir. Çünkü doğanın korunması sadece devletlerin değil, tüm bireylerin ve toplumun sorumluluğudur. - A şıkkı doğrudur. Doğanın bize sunduğu kaynaklar sınırlıdır ve tükenme riski vardır. - B şıkkı doğrudur. İnsanların doğaya olan ihtiyaçları sürekli devam edecektir, çünkü doğa bize temiz hava, su, yiyecek, barınma gibi temel ihtiyaçları sağlar. - C şıkkı yanlıştır. Doğanın korunması sadece devletlerin sorumluluğu değildir. Bireyler, toplumlar, işletmeler ve sivil toplum kuruluşları da doğanın korunmasında önemli bir rol oynar. - D şıkkı doğrudur. Verimli tarım alanlarına yerleşim yerleri veya sanayi kuruluşları kurmak, tarım arazilerinin azalmasına ve doğal ekosistemlerin tahrip olmasına neden olabilir.

Bu sorunun cevap anahtarı B) Yeryüzündeki su kaynaklarının sadece %99’den daha azı kullanılabilir ve içilebilir özelliktedir şeklindedir. Diğer seçenekler (A, C ve D) doğrudur. Doğa, suyu yeniden üretemez; var olan su döngüsüyle tekrar kullanılır. Artan nüfusla birlikte su kaynaklarına olan ihtiyaç artar ve su canlıların en önemli yaşam kaynaklarından biridir.

Bu sorunun cevap anahtarı D) I, II ve III olarak belirlenmiştir. Çünkü yukarıdaki ifadelerin hepsi doğrudur. - I. ifade doğrudur. Havadaki gazların miktarının değişmesi veya zararlı maddelerin havaya karışması hava kirliliğine neden olur. - II. ifade doğrudur. Temiz hava solunması, canlıların sağlıklı yaşaması ve doğal denge için önemlidir. - III. ifade doğrudur. Nüfus artışı, kentleşme, sanayinin gelişmesi ve insan faaliyetleri gibi etkenler hava kirliliğine yol açar ve canlıların yaşamını ve doğal dengeyi tehdit eder.

Bu sorunun cevap anahtarı D) I, II ve III olarak belirlenmiştir. Çünkü verilen ifadelerin hepsi doğrudur. - I. ifade doğrudur. Ormanlar, birçok canlıya ev sahipliği yapar. Ormanlar, farklı türlerin yaşam alanı olarak hizmet eder ve ekosistemlerin çeşitliliğini destekler. - II. ifade doğrudur. Ormanlar, bütün canlılar için oldukça önemlidir. Ormanlar, oksijen üretimi, karbon emilimi, toprak erozyonunu önleme gibi birçok ekosistem hizmeti sunar ve doğal dengeyi sağlar. - III. ifade doğrudur. Ormanlar, yağış, nem ve sıcaklık dengesini sağlar. Ormanlar, su döngüsüne katkıda bulunarak yağış miktarını düzenler, nem seviyelerini korur ve bölgenin sıcaklık dengesini etkiler.

Bu sorunun cevap anahtarı C) I ve III şeklindedir, yani güneş ve rüzgar yenilenebilir enerji kaynakları arasındadır. Güneş enerjisi güneşten elde edilen ışık ve ısı enerjisini kullanarak elektrik enerjisi üretebilirken, rüzgar enerjisi rüzgarın hareket enerjisini elektrik enerjisine dönüştürmek için kullanılır. Fosil yakıtlar ise yenilenebilir değildir, çünkü doğada sınırlı miktarda bulunur ve tükenirler.

Bu sorunun cevap anahtarı B) İnsanlar tarafından kullanılan parfüm ve deodorantların kullanılması sonucu kirli hava temizlenir olarak belirlenmiştir. - A) ifade doğrudur. Canlı ve cansız varlıklar arasında dengeli bir düzen ve uyum vardır. Ekosistemlerde canlılar ve çevreleri arasında etkileşimler mevcuttur. - B) ifade yanlıştır. İnsanlar tarafından kullanılan parfüm ve deodorantların kullanılması kirli havayı temizlemez. Bunun tam tersine, kimyasal bileşenler içeren bu ürünler havayı kirletme potansiyeline sahiptir. - C) ifade doğrudur. Fosil yakıtların kalitesi ve bilinçsiz kullanımı hava kirliliğine neden olabilir. Yanma sonucunda atmosfere zararlı gazlar salınır. - D) ifade doğrudur. Suni gübreler toprağın, bitkilerin ve bitkilerle beslenen diğer canlıların yapısını bozabilir. Aşırı kullanımı toprak sağlığını olumsuz etkileyebilir.

Bu sorunun cevap anahtarı C) Canlılar bulundukları çevreyi etkiler; ancak çevre şartları canlıları etkilemez şeklindedir, yani bu ifade doğru değildir. Çevre şartları, canlıların yaşamını etkileyen faktörlerdir ve canlılar da çevrelerini etkileyebilirler. Çevre şartlarındaki değişiklikler, canlıların hayatta kalma ve evrim süreçlerini etkileyebilir.

Bu sorunun cevap anahtarı D) I, II ve III olarak belirlenmiştir. - I. Sanayi ve teknolojinin gelişmesi, endüstriyel faaliyetlerin artması ve yeni üretim yöntemlerinin kullanılması madde döngüsü üzerinde olumsuz etkilere neden olabilir. Örneğin, atık üretimi, kimyasal kirleticilerin salınımı ve doğal kaynak tüketimi gibi etkiler söz konusu olabilir. - II. Artan nüfus, doğal kaynakların daha fazla tüketilmesine ve atık üretiminin artmasına yol açabilir. Nüfus artışı, su ve gıda talebini artırabilir ve enerji kaynaklarının daha fazla kullanılmasına neden olabilir. - III. Motorlu taşıtların artması, fosil yakıtların kullanımının artmasına ve atmosfere zararlı gazların salınımına yol açar. Bu da hava kirliliği ve sera etkisi gibi olumsuz etkilere sebep olabilir.

Bu sorunun cevap anahtarı A) I ve II şeklindedir. Küresel ısınma buzulların erimesine ve okyanusların yükselmesine sebep olur. Buzulların erimesi, deniz seviyelerinin yükselmesine ve kıyı bölgelerindeki toprakların sular altında kalmasına neden olur. Okyanusların yükselmesi ise kıyı bölgelerinde erozyon, tuzlanma ve habitat kaybı gibi etkilere yol açar. Biyolojik çeşitlilik artması küresel ısınmanın doğrudan bir sonucu değildir.

Doğru cevap B) II ve III olacaktır. II. ifade doğrudur. Yaşamın devam edebilmesi için canlı ve cansız faktörler arasında madde döngüsü veya madde çevrimi adı verilen bir dolaşım vardır. Bu dolaşım sayesinde maddeler doğadan alınır, canlılar tarafından kullanılır ve geri doğaya verilir. III. ifade doğrudur. Yeryüzündeki su kaynaklarının büyük bir kısmı kullanılabilir ve içilebilir özellikte değildir. Suyun tuzlu veya buzlu formları çoğunluktadır, bu nedenle kullanılabilir su kaynakları sınırlıdır.

Bu sorunun cevap anahtarı A) Küresel ısınma olayında insanların etkisi yoktur şeklindedir. Bu ifade doğru değildir. Küresel ısınma, sera gazlarının atmosferde birikmesiyle ortaya çıkar ve bu sera gazlarının birçoğu insan faaliyetlerinden kaynaklanır. İnsanların fosil yakıt kullanımı, endüstriyel faaliyetler, ormansızlaşma gibi etkileri küresel ısınmanın artmasına neden olur. Bu nedenle, insanların etkisi küresel ısınmanın ana sebeplerinden biridir.

Bu sorunun cevap anahtarı D) I, II ve III şeklindedir. Öğrenim ihtiyacı, iklim koşulları ve sağlık sorunları dünya üzerinde nüfus dağılımını etkileyen faktörler arasındadır. İnsanlar eğitim olanaklarına, iklim koşullarına ve sağlık hizmetlerine uygun olan bölgelerde yerleşmeye daha yatkındır. Öğrenim ihtiyacı, insanların eğitim kurumlarına ve bilgi kaynaklarına yakın olmayı tercih etmelerine neden olurken, iklim koşulları insanların iklimin yaşam kalitesi üzerindeki etkisini göz önünde bulundurarak yer seçiminde etkili olur. Sağlık sorunları ise insanların sağlık hizmetlerine erişiminin kolay olduğu bölgelerde yaşamayı tercih etmelerine sebep olur.

Cevap anahtarı: A) Sağlık sorunları - Sağlık sorunları, dünya üzerindeki nüfus dağılımını etkileyen doğal sebeplerden değildir. Nüfus dağılımını etkileyen doğal sebepler, coğrafi faktörlerdir. - Su kaynaklarına yakınlık, yeryüzü şekilleri ve yer altı kaynaklarının zenginliği doğal sebeplerdir ve nüfus dağılımını etkiler. Su kaynaklarına yakın bölgelerde ve verimli arazilerde nüfusun yoğun olması, yeryüzü şekillerine göre dağlık bölgelerde nüfusun seyrekleşmesi, yer altı kaynaklarının zengin olduğu bölgelerde nüfus yoğunluğunun artması gibi durumlar görülebilir.

Cevap anahtarı: B) Karbon döngüsü - Karbon döngüsü çevre kirliliğine sebep olmaz. Karbon döngüsü, karbonun atmosfer, su, bitki ve canlılar arasında dolaşımını sağlayan doğal bir süreçtir ve doğal dengeyi korur. - Plansız sanayileşme ve sağlıksız kentleşme, hızla artan dünya nüfusu ve nükleer denemeler çevre kirliliğine sebep olabilen faktörlerdir. Plansız sanayileşme ve sağlıksız kentleşme sonucunda çevreye atık ve kirletici maddeler salınabilir, hızla artan dünya nüfusu doğal kaynakların aşırı kullanımına ve çevre tahribatına yol açabilir, nükleer denemeler ise radyoaktif kirliliğe neden olabilir.

Bu sorunun cevap anahtarı B) Tıbbi Atıklar şeklindedir. Tanımda belirtilen özelliklere sahip atıklar, hastane, klinik gibi sağlık kuruluşlarından kaynaklanan tıbbi atıklardır. Bu atıklar bulaşıcı hastalık yapabilme potansiyeline sahip olabilir, kesici veya delici aletler, süresi dolmuş ilaçlar ve kanserojen maddeler içerebilir. Tıbbi atıkların doğru şekilde yönetimi ve imha edilmesi, halk sağlığının korunması için önemlidir.

Cevap anahtarı: C) Hidrolik - Verilen açıklamada, akan suyun gücünün kullanılarak enerji üretildiği ve suyun akış gücünün bir akarsudan elde edilecek enerji miktarını belirlediği ifade edilmektedir. - Bu nedenle, verilen boşluğa "Hidrolik" kelimesi getirilmelidir. Hidrolik enerjisi, suyun akış gücünden yararlanarak enerji üretimi anlamına gelir. - Jeotermal enerji, yeraltı sıcaklığından elde edilen enerjiyi ifade ederken, dalga enerjisi deniz dalgalarının hareket enerjisinden elde edilen enerjiyi ifade eder. Rüzgâr enerjisi ise rüzgârın kinetik enerjisinden elde edilen enerjiyi ifade eder.

1. Sakin şehir, 2. Çevre dostu tüketim maddesi, 3. Sürdürülebilir doğal kaynak, 4. Ekolojik ayak izi, 5. Organik tarım, 6. Nüfus, 7. Fosil yakıtlar.

1. Bir insanın beslenmesini, barınmasını, ısınmasını sağlayan ve oluşan atıkları etkisiz hale getiren kara ve deniz alanlarına sakin şehir denir. 2. Geri dönüştürülebilen ya da geri dönüştürülmüş ürünlerden oluşan, içinde zehirli madde barındırmama gibi özelliklere sahip olan ürünler çevre dostu tüketim maddeleridir. 3. Doğal kaynakların etkin bir biçimde kullanılırken gelecek kuşakların da ihtiyaçlarını karşılayabilen model sürdürülebilir doğal kaynak kullanımıdır. 4. Sürdürülebilir doğal kaynak kullanımı, yaşanılan şehrin, çevrenin farkına vararak, değerini bilerek ve koruyarak yaşama tarzı olarak kullanılan kavramdır. 5. Organik tarım her aşaması kontrollü olan kimyasallardan arındırılmış bir tarım şeklidir. 6. Herhangi bir sayım gününde belli sınırlar içinde yaşayan toplam insan sayısına nüfus denir. 7. Kömür, doğalgaz, antrasit, linyit fosil yakıtlar olarak sayılabilir.